Αν κάποιος αναρωτιόταν για το ποιο είναι –πιθανότατα– το μεγαλύτερο πρόβλημα που αντιμετωπίζει ένας μεγάλος αριθμός σύγχρονων γονέων θα λέγαμε, χωρίς πολύ σκέψη, πως είναι η έλλειψη εμπιστοσύνης στον ίδιο τους τον εαυτό. Καθημερινά, βλέπουμε περιπτώσεις γονέων που ενώ προσπαθούν, που ενώ τα δίνουν όλα και κάνουν τα πάντα με γνώμονα το καλύτερο δυνατό για τα παιδιά τους, μια φωνούλα μέσα τους, «σιγοψιθυρίζει» πως τίποτα δεν είναι αρκετό, πως όλα τα κάνουν λάθος.
Μια φωνή που τους λέει πως είναι ανεπαρκείς κι όσο και να προσπαθούν η συμπεριφορά τους αντί να ωφελεί το παιδί τους, τελικά μάλλον το βλάπτει. Υπάρχει, γενικότερα, εκείνη η τάση των γονέων να αμφισβητούν όλα εκείνα που κάνουν οι ίδιοι για τα παιδιά τους. Μια τάση αυτοκαταστροφική που τους διακατέχει για αρκετό καιρό, όσο κι αν έχουν μεγαλώσει τα παιδιά, όσο κι αν έχουν ωριμάσει.
Οι γονείς σήμερα, σε αντίθεση με το παρελθόν, όταν το παιδί τους δε συμπεριφέρεται σωστά κατηγορούν πρωτίστως τον εαυτό τους. Είναι βέβαια γεγονός πως ενώ παλαιότερα τα παιδιά θεωρούνταν από πολύ μικρή ηλικία τα ίδια υπεύθυνα για τη συμπεριφορά τους, στις μέρες μας έχει πλέον γίνει βίωμα ότι η συμπεριφορά των παιδιών είναι άρρηκτα δεμένη με των γονιών τους.
Αυτό έχει συμβάλλει στο να δημιουργηθεί μια νέα γενιά γονιών που το βασικό της χαρακτηριστικό είναι η ενοχή. Μια γενιά γονιών που αναλαμβάνει διαρκώς την ευθύνη. Μια γενιά γονιών που διδάσκει τα παιδιά της, άθελά της αλλά συστηματικά, ότι τα παιδιά έχουν μόνο δικαιώματα κι οι γονείς μόνο ευθύνες.
Στις ημέρες μας, η τεχνολογία έχει γίνει η προέκταση το χεριού μας, με αποτέλεσμα αυτό να έχει συμβάλει και στις περισσότερες σύγχρονες οικογένειες. Πολλές φορές έχουμε δει αρκετούς γονείς να ψάχνονται συνέχεια στο διαδίκτυο, να διαβάζουν βιβλία κι άρθρα, να παρακολουθούν εκπομπές, διαλέξεις και σεμινάρια με κεντρικό θέμα τα παιδιά και το πώς να τα μεγαλώσουν σωστά στη σύγχρονη κοινωνία. Οι ίδιοι οι γονείς έχουν αντίληψη και γνωρίζουν πολύ καλά πως η συμπεριφορά των παιδιών τους έχει άμεση σχέση με τη δική τους. Είναι σχεδόν ο καθρέφτης τους.
Ωστόσο, βέβαια, παρά τα θετικά στοιχεία που μπορεί να τους παρέχει η τεχνολογία και το internet, το πρόβλημα εντοπίζεται στο γεγονός πως οι γονείς έρχονται αντιμέτωποι με έναν καταιγισμό πληροφοριών σχετικά με την ανατροφή των παιδιών –συχνά εντελώς αντιφατικών– τις οποίες δεν μπορούν να αποκωδικοποιήσουν, να διαχειριστούν και να εφαρμόσουν στα δικά τους παιδιά.
Από τη μία ακούνε να τους λένε πως θα πρέπει να μάθουν να συζητούν με τα παιδιά τους, να τους δίνουν επιλογές και να τους επιτρέπουν πράγματα ώστε ν’ αναπτύξουν μια ξεχωριστή προσωπικότητα που θα έχουν χτίσει τα ίδια. Από την άλλη πάλι, κάθε λεπτό και στιγμή τους υπενθυμίζουν πόσο πολύ ανάγκη έχουν τα παιδιά από «όρια», ώστε να νιώθουν ασφαλή και να μάθουν να αντέχουν στα διάφορα γεγονότα που θα τους συμβούν.
Μήπως όμως, αυτά τα όρια προσπαθούν να τα θέσουν οι γονείς στα παιδιά, προκειμένου να αισθάνονται εκείνοι ασφάλεια κι όχι το παιδί τους; Από τη μία τους λένε ότι οι τιμωρίες θεωρούνται πια απαγορευμένες, από την άλλη τους λένε ότι τα παιδιά τους θα γίνουν υπεύθυνα μόνο αν ο γονιός τα αφήσει να υποστούν τις συνέπειες των πράξεων τους.
Η αυστηρότητα, που παλαιότερα θεωρούταν χαρακτηριστικό του καλού κι αποτελεσματικού γονέα, θεωρείται πλέον όχι μόνο παρωχημένη αλλά κι εν δυνάμει επικίνδυνη. Κανείς δε θέλει πλέον ένα παιδί φοβισμένο που συμμορφώνεται εύκολα. Όλοι θέλουν το παιδί τους να είναι δυναμικό, να εκφέρει λόγο και να ξέρει να διεκδικεί.
Γενικότερα, θα έλεγε κανείς πως σε πολλές από τις σημερινές οικογένειες, λείπει συνήθως μια ηγετική προσωπικότητα. Η αμφιθυμία τους και οι ενοχές τους, τους ακινητοποιούν. Και το πιο σημαντικό είναι πως οι ίδιοι χάνουν το έλεγχο και δε γνωρίζουν πώς να επιβληθούν πλέον.
Κι αυτό θα έχει ως άμεσο αποτέλεσμα να αντιστραφούν οι ρόλοι μέσα στην οικογένεια, να χαθεί η ιεραρχική δομή της και να περάσει πλέον η «εξουσία» στα χέρια των παιδιών. Ακόμη και σε περιπτώσεις οι οποίες χρειάζονται διαπραγμάτευση, φτάνει το παιδί να έχει τον κύριο λόγο. Και φτάνουν σε εκείνο το σημείο τα παιδιά, να μην έχουν κάποιον να τα καθοδηγήσει, να πάρει αποφάσεις σε κάποια σημαντικά γεγονότα, να επιβληθεί και να τα προστατέψει.
Προσωπικά πιστεύω πως ένα μεγάλο μέρος του προβλήματος προέρχεται κι από την παραπληροφόρηση που υπάρχει, καθώς επίσης κι από τον καταιγισμό συμβουλών που δέχονται οι ίδιοι οι –σύγχρονοι– γονείς από άλλους. Θεωρούν πως πάντα υπάρχει εκείνος ο μοναδικός τρόπος για να κάνουν κάποια πράγματα και να διαχειριστούν κάποιες καταστάσεις.
Ας φέρουμε, λοιπόν, στο μυαλό μας και τα παραδείγματα των γηραιότερων οι οποίοι μεγάλωσαν παιδιά την επιμονή και την υπομονή τους κι όχι διαβάζοντας αλλεπάλληλες πληροφορίες στο διαδίκτυο. Νομίζω όλους θα μας ωφελούσε κάτι τέτοιο
Επιμέλεια Κειμένου Κωνσταντίνου Δρόσου: Πωλίνα Πανέρη
Συντάκτης: Κωνσταντίνος Δρόσος
