Αλήθεια, τι είναι αυτό που φοβάσαι;

Αιώνες πριν, στα βάθη του ανθρώπινου νου, γεννήθηκε ένα τερατάκι που το λέγανε φοβία. Τριγυρνούσε τα βραδιά και τρόμαζε τους ανθρώπους, αλλά ήταν πραγματικά άκακο κι ανίκανο να τους βλάψει. Γελούσε βλέποντας τον έλεγχο που μπορούσε να ασκήσει επάνω τους και τον τρόπο που εκείνοι το αντιμετώπιζαν, παρόλο που ήταν δικό τους δημιούργημα. Όσο εκείνοι αρνούνταν να το δουν κατάματα, τόσο αυτό συνέχιζε να τους επηρεάζει, ώσπου κατάφερε, τελικά, να αντιστρέψει τους ρόλους και να γίνει αυτό ο αφέντης τους.

Με μερικούς τα κατάφερε. Ο δικός μας φόβος, στα δικά μας μάτια, μπορεί να δείχνει ένα ανυπέρβλητο εμπόδιο, που δε μας αφήνει να πάμε παρακάτω, ικανό να μας εξουσιάζει. Αυτό, όμως, δε σημαίνει πως έχει και πραγματική δύναμη. Το μυαλό μας έχει δώσει μια τεράστια τρομακτική ιδιότητα σε μια κατάσταση, μια ιδέα, ή ένα αντικείμενο. Μια ψευδαίσθηση ή μια οφθαλμαπάτη, μια συχνά αβάσιμη ανησυχία για κάτι που όσο κι αν αισθανόμαστε πως μας απειλεί, δεν μπορεί ή δε θέλει να μας βλάψει.

Ένας φόβος χωρίς ρεαλιστικό αντίκρισμα, απαλλαγμένος από αληθινό κίνδυνο, ονομάζεται φοβία και γίνεται σιγά-σιγά εμμονή. Και δυστυχώς για εμάς, που αισθανόμαστε αδύναμοι μπροστά του και στέκουμε παραδομένοι, το τερατάκι αυτό δυναμώνει απ’ την αδυναμία μας κι εισχωρήσει μέσα μας, τόσο βαθιά που μας κάνει να πιστεύουμε στην ύπαρξή του. Κι αφού του δίνουμε τόσο χώρο μέσα μας, εκείνο μας αλλάζει. Χάνουμε τον έλεγχό μας και κάνουμε κολλητό μας τον πανικό.

Μπορεί όταν ήμασταν παιδιά να ήρθαμε σε επαφή με ένα συγκεκριμένο ερέθισμα που μας τρόμαξε, κι από τότε να το αποφεύγουμε μια ζωή. Μια στιγμή, ένα γεγονός, μια ιδέα, κάτι που μας στοιχειώνει. Ίσως την ώρα που έκλειναν οι γονείς μας το φως να μην αισθανόμασταν πια ασφαλείς, να τρέμαμε μπαμπούλες που βασιλεύουν μόνο μακριά απ’ το φως. Κι ακόμα κι αν πάνε χρόνια από τότε, η ανησυχία αυτή για το σκοτάδι και τους κινδύνους του, μπορεί να μην έπαψε ποτέ να μας αγχώνει. Κι αν κάποτε ένα σκυλάκι μας γάβγισε ή έτρεξε με δύναμη (κι ας ήταν από χαρά) προς το μέρος μας ρίχνοντάς μας, μπορεί ακόμα και σήμερα, στην όψη ενός χαριτωμένου τετράποδου, να βλέπουμε τα αιχμηρά δόντια ενός ζώου έτοιμου να μας επιτεθεί.

Αν ποτέ σου δεν απόλαυσες όπως ήθελες μια θέα από ψηλά και κουράστηκες να διαλέγεις μέρη που θα σου δώσουν τη δυνατότητα να πατάς γερά στη γη, τότε ήρθε η ώρα να ανακαλύψεις τι ακριβώς είναι αυτό που σε τρομάζει όταν βρίσκεσαι πάνω από ένα συγκεκριμένο ύψος. Είναι κρίμα να χάνεις τη βόλτα με τη ρόδα στο λούνα παρκ, την ανάβαση με το τελεφερίκ ή το ταξίδι με το αεροπλάνο, που θα σ’ οδηγούσε στον ονειρικό σου προορισμό.

Σίγουρα, δεν είναι εύκολο το να αντιμετωπίσει κανείς τις φοβίες του, αλλά το να τις αναγνωρίσει είναι το πρώτο σημαντικό βήμα. Υπάρχουν άνθρωποι που φοβούνται πράγματα που εμείς ίσως να μην μπορούσαμε ποτέ να φανταστούμε  σαν απειλή. Ο Ντετέκτιβ Μονκ, μπορεί να ‘ναι απλώς ένας τηλεοπτικός ήρωας, έχει ωστόσο 312 φοβίες∙ μεταξύ άλλων φοβάται το γάλα, τα έντομα, τις φυσαρμόνικες, τα ύψη, τους κλειστούς χώρους, την οδήγηση, την ακαταστασία. Η ψυχαναγκαστική διαταραχή του και μια πληθώρα πραγμάτων που αντιλαμβάνεται ως ενδεχόμενη απειλή, τον οδηγούν ωστόσο στη λύση των υποθέσεών του. Ένας άνθρωπος που παραδέχεται όλα αυτά που τον τρομάζουν, μπορεί να είναι τελικά περισσότερο θαρραλέος απ’ όσους δειλιάζουν να ψάξουν μέσα τους για να βρουν τι τους τρομάζει.

Εμπιστεύσου έναν άνθρωπο, κάποιον ειδικό ή έστω κάποιον που αγαπάς, και με τη βοήθειά του προσπάθησε να ξεπεράσεις τις φοβίες σου, περιλαμβάνοντάς τις στη ζωή σου. Κάνε μία λίστα με όσα σε φοβίζουν και μία με όσα θες να ζήσεις. Ίσως οι λίστες αυτές, τελικά, να ταυτίζονται. Ξεκίνα να συνδυάζεις κάτι όμορφο μαζί με κάτι που θες να ξεπεράσεεις. Η καρδιά σου θα χτυπάει γρήγορα, μα όσο προσπαθείς, τόσα θα καταφέρνεις.

Κάθε φόβος όταν τον ανακαλύπτουμε μας φέρνει πιο κοντά στη βαθύτερη γνωριμία με τον εαυτό μας. Ειδικότερα, όταν τον κατανοούμε και τον εκλογικεύουμε είμαστε ένα βήμα πιο κοντά σε όλο αυτό το παιχνίδι που λέγεται «αυτογνωσία». Καθετί που μπορεί να μας φοβίζει δεν αποτελεί αντικειμενική απειλή αλλά μια ιδιαίτερα υποκειμενική αδυναμία.

Κάθε μικρή υπέρβασή σου είναι ένα σπουδαίο κατόρθωμα που μπορεί να σε φέρει πιο κοντά στη λύση και την απλοποίηση όσων σε στρεσάρουν. Όσο κατανοείς καθετί που σε τρομάζει, τόσο το απομυθοποιείς. Θα πειστείς ότι δεν αξίζει να υποφέρεις για κάτι που δεν είναι ουσιαστικά επικίνδυνο για σένα.

Το μόνο που μπορεί να σε βλάψει είναι ο ίδιος σου ο εαυτός, αν δεν μπορείς να τον ελέγξεις. Αξίζει να ζεις ελεύθερος κι όχι να φοβάσαι να ζήσεις.