«Ευχαριστώ», «παρακαλώ» και «συγγνώμη»: τρεις λέξεις που πρέπει να λέγονται

Όλα σε τούτη εδώ τη ζωή είναι περαστικά. Καθετί θαρρείς πως έχει ρόδες και τσουλάει τόσο γρήγορα, που δεν απομένει να θυμηθούμε πια από δαύτο παρά ό,τι μας κλόνισε το νου. Οτιδήποτε έκανε την καρδιά μας να σκιρτήσει και να δώσει στον εγκέφαλο τροφή για σκέψη κι έντονες αναμνήσεις. Αν αντιλαμβανόμασταν πως οι πράξεις μας είναι αυτές που μας καθορίζουν, θα υποκινούσαμε κάθε τρόπο να τις σιάξουμε όμορφα στο χρόνο. Θα μετρούσαμε κάθε κηλίδα αμφιβολίας για τα συναισθήματα που προκαλέσαμε στους γύρω μας. Θα ήμασταν καλύτεροι άνθρωποι.

«Άνθρωποι» με όλη τη σημασία της λέξης. Χωρίς το ελάττωμα του να ξεχνάμε εύκολα. Να παίρνουμε δίχως να δίνουμε. Να προσπερνάμε χωρίς να αφήνουμε ίχνος καλοσύνης πίσω μας. Να μην προσποιούμαστε πως τάχα η καθημερινότητα μας αποσπά απ’ το να αρνούμαστε τους καλούς μας τρόπους. Ούτε τις αρχές που είναι χαραγμένες μέσα μας.

Ο τρόπος που καρπωνόμαστε κάθε είδους συμπεριφορά ή αγαθό θα πρέπει να περιέχει ευγνωμοσύνη. Όχι, εκείνο το «πρέπει» που παραπέμπει σε υποχρέωση, αλλά εκείνο το «πρέπει» που εσωκλείνει μέσα του ένα ισχυρό «θέλω». Μια επιθυμία. Μια πραγματική ανάγκη κι ένα ανιδιοτελές κίνητρο.

Παραλείπουμε πλέον να λέμε «ευχαριστώ». Μία λέξη δεδομένη μεν, σημαντική δε και πολύτιμη. Κανένας δεν πρέπει να θεωρούμε πως υποχρεούται να μας προσφέρει την παραμικρή δόση αγάπης, όπως είθισται, αν δε φανούμε αντάξιοι της αγάπης αυτής στο έπακρο. Αν δεν απελευθερώσουμε από μέσα μας το χάρισμα της ανταπόδοσης και της εκτίμησης. Να λες «ευχαριστώ» ακόμα και τις φορές που δεν το αξίζεις. Για όλα όσα σου δίνουν, όσα χρειάζεσαι, μα ακόμα και γι’ αυτά που δεν έχεις ανάγκη. Ό,τι περιφρονείς και παραμερίζεις και θεώρησες το μικρό σου σιγουράκι. Για ανθρώπους που είναι στο πλευρό σου τις στιγμές που ένιωσες πως δεν τους χρειαζόσουν. Κι όμως βρίσκονταν εκεί και για το «όχι» σου, το «μη» και το «δε θέλω» σου. Γιατί έμειναν για σένα.

Ευχαρίστησέ τους με όλη σου την ψυχή. Κοίταξέ τους στα μάτια και χαμογέλασέ τους. Ακόμη και στον περαστικό που θα κάνει στην άκρη για να περάσεις. Σ’ εκείνον που θα σου ανοίξει την πόρτα και που θα σου δώσει τη θέση του. Όλοι μιλάμε για τον καλό Σαμαρείτη. Θαυμάζουμε εκείνον που η ψυχή του χωράει τόνους αγάπης, που γίνεται θυσία για το κοινό καλό. Κανένας από εμάς όμως δεν μπαίνει στη διαδικασία να συμπεριφερθεί όπως εκείνος. Να του μοιάσει έστω και στο ελάχιστο.

Πόσες φορές χρησιμοποιήσαμε τη λέξη «σε παρακαλώ» τον τελευταίο καιρό; Όταν όλο απαίτηση ζητήσαμε κάτι; Κάτι το οποίο ήταν δεν ήταν στο χέρι μας να αποκτήσουμε, υπήρξε κάποιος εκεί έξω που ανταποκρίθηκε και μας ικανοποίησε το αίτημα. Όταν επάνω στον εγωιστικό μας ισχυρισμό δε σκεφτήκαμε καν τον τρόπο με τον οποίο θα μας δινόταν αυτό το κάτι. Γιατί η ευγένεια είναι αρετή. Ίσως ένα όγδοο θαύμα του κόσμου. Δηλώνει ήθος ψυχής κι ανωτερότητα.

Όπως κι η δύναμη της «συγγνώμης», της μετάνοιας, της αυτοκριτικής. Εκείνου που δεν ντρέπεται να πέσει χαμηλά και να σηκώσει το βλέμμα του απλά για να πει πως έφταιξε. Να γιατρέψει μια πληγή, που ίσως ο ίδιος άνοιξε. Να αγκαλιάσει τον άλλο τόσο σφιχτά, ώστε όλα του τα σπασμένα να ενωθούν μια για πάντα. Ο τρόπος με τον οποίο αναγνωρίζουμε το λάθος που έχουμε κάνει προέρχεται πρώτα απ’ όλα απ’ την ικανότητά μας να διακρίνουμε πως σφάλαμε. Ακόμα και τις φορές που η βαρύτητα πέφτει στον πλησίον μας, τις στιγμές που ίσως η ευθύνη δεν είναι δική μας, είναι αξίωμα να παραδεχτούμε πως έχουμε ένα μερίδιο κι εμείς.

Κάνοντας ένα βήμα πίσω, ερχόμαστε μια ανάσα κοντά στην ψυχική μας λύτρωση και στον άνθρωπο εκείνο που μπορεί να συμπεριφερθήκαμε αδίκως. Δείχνουμε πως μετανιώνουμε για όλα εκείνα που απερίσκεπτα ειπώθηκαν από μέρους μας. Λόγια και πράξεις που αυθόρμητα ξεπρόβαλαν μπροστά μας και καθόρισαν μια δυσάρεστη κατάσταση, όχι όμως και τα πάθη μας. Γιατί η συγγνώμη είναι μια ευκαιρία που μας δίνεται να αλλάξουμε το λάθος σε σωστό. Το άσχημο σε όμορφο. Το ψέμα σε αλήθεια.

Λένε πως οι πράξεις, οι συμπεριφορές και τα λόγια μας γυρίζουν πίσω σε μας. Η ύπαρξη όσων αφήνουμε στο πέρασμά μας έχει μια αύρα που ορίζει τη σχέση μας με τους άλλους τόσο με όσους συναναστρεφόμαστε τυπικά, όσο και με τους ανθρώπους που έχουμε μέσα μας. Οι σχέσεις που χτίζουμε με τους μεν αλλά και με τους δεν, καθορίζουν το ποσοστό των χαμόγελων, των χαρούμενων προσώπων και της αγάπης που γαλουχείται μέρα με τη μέρα μεταξύ αυτών και εμάς.

Είναι η δύναμή μας κι η μοναδική ευκαιρία που μας δίνεται, να δημιουργήσουμε συνθήκες κατάλληλες για έναν κόσμο καλύτερο. Ξεκινώντας από αξίες που έχουμε προσπεράσει, ένας καλός λόγος, μια υποχώρηση, ένα χέρι βοηθείας κι άπειρη ευγνωμοσύνη, ακόμη και για τα δεδομένα της ζωής.

Γι’ αυτό να λέτε «ευχαριστώ», «παρακαλώ» και «συγνώμη». Να δίνετε και να συγχωρείτε. Να κερδίζετε με το σπαθί σας μια ξεχωριστή θέση στις καρδιές των ανθρώπων. Με αγάπη και καλή πρόθεση. Τίποτα άλλο δεν έχει πραγματική σημασία.