Νανούρισμα∙ η πιο γλυκιά έκφραση αγάπης

Ακούμε κι αναγνωρίζουμε τη φωνή της απ’ την κοιλιά ακόμη. Ο τόσο οικείος τόνος της ηρεμεί τις αισθήσεις μας. Θα μπορούσαμε να την ξεχωρίσουμε ανάμεσα σε χιλιάδες φωνές ανθρώπων. Είναι η φωνή της μάνας μας. Τα πρώτα μας ηχητικά ερεθίσματα. Μας μιλούσε ενώ μας φανταζόταν να μεγαλώνουμε μέσα στο σώμα της. Κι εμείς απ’ το γνώρισμα της χροιάς της επιβραδύναμε τους χτύπους της καρδιάς μας, γιατί νιώθαμε πως είναι εκεί.

Τα βρέφη επικοινωνούν με τη μητέρα ενστικτωδώς, με εκφράσεις, ήχους και κραυγές, τη γλώσσα του σώματος και τα μάτια. Η φωνή της τους δίνει την ικανοποίηση της προστασίας και της ασφάλειας. Ο κώδικας μεταξύ γονιού και παιδιού δημιουργείται απλά κι αβίαστα. Ένα βλέμμα αρκεί για να καταλάβει το μωρό τι αισθάνεσαι. Ένας γλυκός λόγος αρκεί για να του χαρίσει το πιο όμορφο χαμόγελο και να το κάνει χαρούμενο.

Το μωρό, ειδικά τους πρώτους μήνες του, έχει απόλυτα ανάγκη την επαφή και τη φροντίδα της μητέρας. Ο άρρηκτα συνδεδεμένος δεσμός ξεκινάει με την ένωση του ομφάλιου λώρου πριν τη γέννηση και σφραγίζεται αργότερα με το θηλασμό. Αγκαλιές, χάδια και φιλιά είναι απαραίτητα, λίγο αργότερα και τα πρώτα του παιχνίδια. «Μαμ, κακά και νάνι» οι πρώτες του ασχολίες. Όλα σε αλληλεπίδραση με την άμεση φροντίδα της μαμάς.

Ο ύπνος είναι η σημαντικότερη ανάγκη μετά το φαγητό, απαραίτητος για τη σωστή του ανάπτυξη, ιδιαίτερα στην αρχή της ζωής του. Γι’ αυτό το λόγο ένας ήρεμος ύπνος είναι κύριο μέλημα για τη μητέρα (και τον μπαμπά φυσικά), που φροντίζει για ένα υγιές κι άνετο περιβάλλον, ούτε υπερβολικά ζεστό ούτε υπερβολικά κρύο, όσο προσπαθεί να το κοιμίσει σιγοτραγουδώντας του.

Η φωνή της αντηχεί στα αφτιά του και το άκουσμά της αρκεί για να γαληνέψει. Είναι λες και με αυτόν τον τρόπο, με τη μελωδική χροιά της του λέει πως είναι εκεί και το προσέχει, πως είναι ασφαλές. Τα βλέφαρά του, κάποια στιγμή, κλείνουν κι εκείνη δεν παίρνει τα μάτια της από πάνω του μέχρι να βεβαιωθεί ότι κοιμήθηκε βαθιά.

Το χαζεύει. Θα μπορούσε να μείνει εκεί και να το κοιτάει ώρες. Το φαντάζεται να μεγαλώνει, να μεταμορφώνεται σε ένα υγιές χαρούμενο παιδί. Εκείνη φρουρός του σε κάθε του βήμα, να το καθοδηγεί. Να του δείχνει το δρόμο, να του γνωρίσει καθετί καλό και καθετί επικίνδυνο, για να το προστατεύσει. Τα χέρια της χαϊδεύουν απαλά το μάγουλό του. Συγκινείται από ευτυχία αλλά και φόβο ταυτόχρονα. Απ’ την πρώτη στιγμή που το κράτησε στην αγκαλιά της ήξερε πως θα κάνει τα πάντα για να το βλέπει να χαμογελά.

Την ώρα που του τραγουδάει, ξέρει πως μπορεί να μην έχει την τέλεια φωνή. Ίσως οι νότες να ‘ναι κάπως φάλτσες, αλλά οι λέξεις βγαίνουν απ’ τα χείλη της με τόση λατρεία που καμία σημασία δεν έχει αυτό. Όσο αυστηρή κι αν είναι με τον εαυτό της, το μωρό ακούει μονάχα τη μαμά του που μένει ξάγρυπνη μέχρι να το αποκοιμίσει. Ακόμα κι αν είναι ανήσυχο, ακόμη κι αν εκείνη είναι άυπνη κι εξαντλημένη, δεν τα παρατάει αν δεν το ηρεμήσει, αν δεν το παραδώσει στην αγκαλιά του Μορφέα.

Όλοι μας έχουμε, σίγουρα, στις μνήμες των παιδικών μας χρόνων κάποιο τραγούδι που σημάδεψε τα πιο γλυκά μας όνειρα. Το νανούρισμα είναι ο πιο αρχαίος (και πιο υπέροχος) τρόπος για να λάβει το βρέφος τη στοργή της μητέρας, την επιβεβαίωση της συναισθηματικής του ασφάλειας μέσω της φωνής της. Ακόμα και σήμερα, αν κάποια στιγμή που είμαστε ταραγμένοι, ακούσουμε αυτό το τραγούδι θα αισθανθούμε αμέσως ασφαλείς κι ανακουφισμένοι, σαν να μπορεί μια μελωδία να απομακρύνει μαγικά κάθε έγνοια μας.

Είναι σημαντικό για ένα βρέφος (όπως και για κάθε άνθρωπο) να μεγαλώνει με αγάπη, σε ένα ήρεμο περιβάλλον. Ό,τι έχει στον κόσμο είμαστε εμείς κι έχει ανάγκη να του δίνουμε να καταλαβαίνει πως δεν είναι μόνο του και δεν πρέπει για τίποτα να ανησυχεί. Δεν μπορεί ακόμη να μιλήσει και να εκφραστεί για να μας ζητήσει κάτι, γι’ αυτό μας χρειάζεται διαρκώς δίπλα του.

Το νανούρισμα της μητέρας γίνεται κληρονομιά μας, μας σημαδεύει και μας ακολουθεί πάντα σαν φυλαχτό. Ακόμα κι όταν κάνουμε τα δικά μας παιδιά θα αναπολούμε εκείνες τις μέρες που ακούγαμε την ήρεμη μελωδία του και θα ‘ναι η ίδια που θα σιγοτραγουδήσουμε κι εμείς στα παιδιά μας με όλη μας την υπομονή και την αγάπη. Από γενιά σε γενιά και από στόμα σε στόμα.

Για πάντα.