Το ψέμα είναι τρόπος ζωής

Κάθε νέο ξημέρωμα, φέρνει στο φως όλα όσα το βράδυ τα κάλυψε το σκοτάδι. Και μπορεί να κρύφτηκαν τα όμορφα και τα λαμπερά πράγματα πίσω απ’ το μη ορατό, όμως, βρίσκονται εκεί την αυγή για να αποκαλυφθούν περήφανα. Κάθε πρωί που ανοίγεις τα βλέφαρά σου και ξεκινάς τη μέρα σου παίρνεις νέες αποφάσεις για το πώς να διαχειριστείς όλα όσα σου συμβαίνουν. Ίσως οι σκέψεις της στιγμής που πέφτεις να κοιμηθείς είναι πως όλα όσα έγιναν την προηγούμενη μέρα θα μπορούσαν να είχαν εξελιχθεί διαφορετικά, αν εσύ τα αντιμετώπιζες με άλλο τρόπο. Όποιοι κι αν είναι οι συλλογισμοί σου, ένα είναι το ζήτημα: πως  καθετί που έρχεται, εισβάλλει στην πραγματικότητά σου, έχεις την επιλογή να το διαχειριστείς, είτε με αλήθεια, είτε με ψέμα.

Και δε μιλάω για εκείνα τα ψεματάκια τα οποία λέει η μαμά στο παιδί για να φάει ή ο παππούς στη γιαγιά για να την παραμυθιάσει. Εννοώ τα ψέματα εκείνα που καθορίζουν καταστάσεις, ανατρέπουν δεδομένα και πληγώνουν ψυχές. Τα λόγια αυτά που όταν λέγονται επηρεάζουν και την πραγματικότητα κάποιου άλλου. Γιατί δε ζούμε μόνοι μας σε αυτόν τον κόσμο. Αλληλεπιδρούμε κι είμαστε υπεύθυνοι για κάποιους που η συμπεριφορά μας, οι πράξεις και τα λεγόμενά μας πιθανόν να τους καθορίζουν τη ζωή.

Οι ηθικές αρχές κάποιου είναι απόρροια πολλών παραγόντων, της διαπαιδαγώγησης απ’ την οικογένεια, των σχολικών επιρροών και της ενήλικης κρίσης. Το να θα μάθεις ως παιδί πώς να ζεις τη ζωή σου βασισμένος στην αλήθεια είναι μια καλή βάση κι έχοντας ως πρότυπο τους γονείς, ακολουθείς τα χνάρια που σου χάραξαν. Αρχίζεις όμως μετέπειτα να αντιλαμβάνεσαι πως τα πάντα γύρω δουλεύουν με διαφορετικό τρόπο. Πως δε σου συμπεριφέρονται όλοι ισάξια και πως ο περίγυρος δεν είναι το σπίτι σου. Βλέπεις και την άλλη οπτική του πράγματος. Να επιλέξεις το εύκολο ψέμα απ’ τη δύσκολη αλήθεια.

Ας μην το αρνιόμαστε, ένα καλά καμουφλαρισμένο ψέμα πολλές φορές είναι φαινομενικά καλύτερο από μια σκληρή αλήθεια. Ίσως να ελαφρύνει στιγμιαία μια κατάσταση, να απαλύνει τον πόνο και να ακουστεί πιο κομψό κι ευγενικό. Απαλλάσσει απ’ τη συνέπεια της ευθύνης και σε βγάζει προσωρινά απ’ τη δύσκολη θέση. Εξαρτάται βέβαια κι από την άνεση καθώς και την ευχέρεια που έχεις στο να σκαρφίζεσαι πλασματικές καταστάσεις και φυσικά το «ταλέντο» σου στην ηθοποιία.

Γιατί όταν λες την αλήθεια ποτέ δεν τρέμουν τα πόδια σου. Δε φοβάσαι να κοιτάξεις τον άλλο κατάματα. Δε χρειάζεται να διαστρεβλώσεις ένα σωρό γεγονότα και να τα συνδυάσεις με τέτοιο τρόπο ώστε να είναι πειστικό το παραμύθι σου. Δεν πρέπει να ανατρέξεις σε φαντασμαγορικές ιστορίες και να βρεις την κάθε εναλλακτική εκδοχή σε περίπτωση που σε αμφισβητήσουν. Δε χαλάς φαιά ουσία αδίκως.

Και να σου που τη γλύτωσες φθηνά τη πρώτη φορά. Ξεγέλασες αρκετούς, ένιωσες ένας μικρός ήρωας με μεγάλη φαντασία και πας παρακάτω αψηφώντας το μετά. Και ποιος δεν μπορεί να σου εγγυηθεί πως το ψέμα δεν αποτελεί τρόπο ζωής. Είναι κάτι σαν εθισμός. Το πρώτο φέρνει ένα δεύτερο και το δεύτερο ένα τρίτο και πάει λέγοντας. Δε θυμάσαι από πού ξεκίνησες και τι ακριβώς έχεις πει. Και μένεις να βρίσκεσαι εγκλωβισμένος σε μια κατάσταση που ο ίδιος παγίδευσες τον εαυτό σου. Χωρίς να μπορείς να πάρεις πίσω τίποτα, παλεύεις με κάθε τρόπο να υποστηρίξεις την ιστορία σου ή τις ψεύτικες εκδοχές των καταστάσεων που τώρα σε πνίγουν.

Γιατί ο κλέφτης κι ο ψεύτης τον πρώτο χρόνο χαίρονται. Φυσικά το φιλικό, το εργασιακό σου περιβάλλον, οι άνθρωποι γύρω σου αντιλαμβάνονται απ’ τη γλώσσα του σώματός σου την αλήθεια. Απ’ την αύρα σου και τον τόνο σου κρίνουν πως τα λεγόμενά σου δε συνάδουν με την πραγματικότητα. Και μπορεί να τους ξεγελάσεις την πρώτη φορά, όμως, αργά η γρήγορα η αλήθεια θα έρθει στο φως.

Και μετά φτάνεις να είσαι αντιμέτωπος με την ίδια την αξιοπιστία σου. Δημιουργείς εικονικές σχέσεις, εφήμερες διασυνδέσεις κι όλα αυτά γιατί ο καθένας σου συμπεριφέρεται αναλόγως με το πώς εσύ τον αντιμετωπίζεις. Χτίζεις σχέσεις ανάξιες εμπιστοσύνης βασισμένες σε αξίες που ίσως ποτέ δε διδάχτηκες ή είναι καλά κρυμμένες σε μια γωνία του μυαλού σου ξεχασμένες και μόνες.

Κι ίσως μπορεί να δικαιολογηθεί το γεγονός ότι όταν ένα παιδί γαλουχείται με το ψέμα, υιοθετεί στη ζωή του άλλες αρχές από εκείνες που θα θεωρεί ο μέσος όρος ως αντικειμενικά σωστές. Όμως τι γίνεται όταν μεγαλώνοντας αρνείσαι να καταργήσεις την τακτική αυτή; Όταν δε θες να δεχτείς και να ενστερνιστείς άλλες προοπτικές που υποστηρίζουν την αληθινή έκφραση και την ευθεία αντιμετώπιση της πραγματικότητας.

Πώς αισθάνεσαι όταν βλέπεις πως προκαλείς πόνο και κάνεις κακό σε ανθρώπους που ο λόγος σου θα τους επηρεάσει; Ως πότε θα παίζεις θέατρο με καρδιές που πιστεύουν αρχικά σε σένα αλλά στην πορεία τις απογοητεύεις; Κατά πόσο καταφέρνεις να κοιμάσαι τα βράδια με καθαρή συνείδηση; Πόσο εγωιστικό φαντάζει να μη σε απασχολεί το τι νιώθουν οι άλλοι. Να ζεις σε μια χαοτική κατάσταση που μόνος έχτισες. Αν δε σε ενοχλεί το γεγονός να απομακρύνεις απ’ τη ζωή σου οποιονδήποτε την πλησιάζει, τότε τι έχει πραγματικό νόημα;

Δεν είναι ποτέ αργά να αποδεχθείς πως ένα ή παραπάνω ψέματα δε θα σώσουν μια κατάσταση. Ακόμα κι αν δε πιστεύεις πως δεν μπορείς να κάνεις διαφορετικά. Ακόμα κι αν έχουν ειπωθεί πολλά που δεν μπορείς εύκολα να πάρεις πίσω. Πάντα θέλει θάρρος για να αναγνωρίσεις ένα γεγονός κι ένα πρόβλημα. Πόσο μάλλον για να αντιμετωπίσεις και να ανατρέψεις τα πεπραγμένα.

Ποτέ δεν είναι αργά για να πεις την αλήθεια. Ακόμα κι αν δε σου έχει μείνει πια κανένας να την ακούσει, φώναξέ τη δυνατά. Πάντα η φωνή της είναι πιο βροντερή κι αντηχεί πολύ πιο μακριά απ’ ό,τι πιστεύεις. Και μπορεί να έχασες αρκετούς, μα από δω και πέρα αν αλλάξεις τακτική, θα κερδίσεις σίγουρα κάποιους, αληθινούς ανθρώπους.