Μην ξεπερνάς τα όριά σου για να ικανοποιήσεις την οικογένεια

Ζώντας σε εποχές που τα όρια είναι όρος ασαφής, μη προσδιορισμένος και συνεχώς μεταβαλλόμενος, νιώθεις την ανάγκη ακόμα και αν είσαι ο πιο ριψοκίνδυνος άνθρωπος να θέσεις τα δικά σου. Όρια που θα φέρουν ισορροπίες στην ψυχική σου κατάσταση προκειμένου να είσαι εσύ καλά· όρια που από τη στιγμή που θα είσαι εσύ καλά, θα καταφέρεις να τα βρεις και με τους άλλους.

Η πολύπλοκη ―αγαπημένη κατά τα άλλα― επιστήμη των μαθηματικών ορίζει τα όρια ως συνεχόμενη μείωση μιας απόστασης χωρίς όμως αυτή να φτάνει σε τέλμα και να μηδενίζεται, ενώ στην ψυχολογία τα όρια εμφανίζονται με περισσότερες μορφές. Σύμφωνα με ειδικούς τα όρια μπορούν να ταξινομηθούν σε πολλές κατηγορίες, κάποιες από τις οποίες είναι τα συναισθηματικά, τα γνωστικά και τα πνευματικά.

Έχοντας θέσει εσύ τις αξίες και τα δεδομένα σου (γνωστικά όρια), ξέροντας να ξεχωρίζεις τι νιώθεις για έναν άνθρωπο και τι πρέπει να κάνεις σε ατομικό επίπεδο (συναισθηματικά όρια), και έχοντας συγκεκριμένες πεποιθήσεις (πνευματικά όρια) έχεις διαμορφώσει πλήρως τα δικά σου όρια. Και δεδομένου ότι τα γνωρίζεις πρέπει να τα εφαρμόζεις και στις κοινωνικές σου επαφές και σε κάθε τύπου διαπροσωπικές σχέσεις.

Το να κρατάς τα όρια της προσωπικότητάς σου ανέπαφα όσον αφορά στις φιλικές, εργασιακές, ή ερωτικές σχέσεις μοιάζει περισσότερο εφικτό, αφού εσύ έχεις επιλέξει να συναναστρέφεσαι με τους συγκεκριμένους ανθρώπους και αυτό πάει να πει πως ταιριάζουν κάπως οι βιοσοφίες σας. Όμως αναφορικά με την οικογένεια τα όρια είναι δυσκολότερο να τηρηθούν, αφού μπαίνει στη μέση και το κομμάτι του οικογενειακού δεσμού. Συχνά πυκνά έρχεσαι σε αντιπαράθεση με τους δικούς σου και αυτό γιατί η οικογένεια απαρτίζεται από εντελώς διαφορετικά άτομα. Διαφορετικό χαρακτήρα έχει η μαμά σου, ο μπαμπάς σου, η αδερφή σου και ο αδερφός σου και άλλον έχεις εσύ (και το υπόλοιπο σόι). Οι επιθυμίες σας διαφέρουν, οι στόχοι δε συγκλίνουν, οι φιλοδοξίες είναι δυσανάλογες ― ίσως και εκ διαμέτρου αντίθετες. Παρ’ όλα αυτά όταν δεν κάνεις το χατίρι του ενός ή του άλλου καταλήγεις να χαρακτηρίζεσαι εγωιστής, αλαζόνας ή ακόμα και παρτάκιας.

Πολλές φορές διχάζεσαι και νιώθεις αναγκασμένος να κάνεις πράγματα που δε σ’ αρέσουν και δε σε ευχαριστούν μόνο και μόνο για να ευχαριστήσεις την οικογένειά σου ―επειδή ακριβώς είναι η οικογένειά σου. Φοβάσαι να πεις «όχι» και έρχεσαι σε δύσκολη θέση να αρνηθείς κάτι, ωστόσο οφείλεις στον εαυτό σου να μάθεις να λες «όχι». Μπορείς να πεις «όχι» εξηγώντας πως το ότι δε σου αρέσει κάτι ή το ότι δεν προτιμάς να κάνεις κάτι που σου είπαν, δε σημαίνει ότι δεν υπάρχει αγάπη και σεβασμός. Έχεις τον δικό σου χαρακτήρα, ο οποίος μπορεί να επιβεβαιώσει τα θετικά συναισθήματα που έχεις για την οικογένειά σου με κάποιον άλλον τρόπο. Οικογένεια δε σημαίνει ότι όλοι έχουν ενιαίο μοτίβο συμπεριφοράς και παρόμοιες συνήθειες, δε σημαίνει ότι όλοι συμπαθούν τα ίδια άτομα ή όλοι τρώνε το ίδιο φαγητό.

Ακόμα θυμάσαι τη φορά που σε ανάγκασαν να πας σε ένα οικογενειακό τραπέζι όπου δε συμπαθούσες κανέναν, μόνο και μόνο για να κρατήσετε τα προσχήματα. Μιλάω για εκείνη τη μέρα που έβλεπες τον αχώνευτο συγγενή απέναντι να μιλάει τόσο υπεροπτικά και ψωνίστικα που απόρησες κι εσύ πώς κρατήθηκες και δεν του όρμησες. Η μαμά και ο μπαμπάς επιχείρησαν να επικαλεστούν το συναίσθημα λέγοντας ότι η θεία σου είναι μεγάλη, η γιαγιά μένει μακριά, τα ξαδέρφια έχουν τόσο καιρό έχουν να σε δουν, με αποτέλεσμα εσύ να σε κάνουν να νιώσεις άσχημα και να πάρεις την απόφαση να παρευρεθείς με τη χειρότερη διάθεση μόνο και μόνο για να μη νιώσουν άβολα οι γονείς σου.

Δεν είναι λίγες οι φορές που δεν ταιριάζουν οι απόψεις μας με αυτές των γονιών μας. Καθόλου απίθανο ακόμα και να τσακώθηκες με τους δικούς σου όταν τους ανακοίνωσες ότι θα κάνεις το χόμπι σου επάγγελμα, να σε χαρακτήρισαν ξεροκέφαλο και εγωιστή, μόνο και μόνο επειδή ήθελες κάτι άλλο απ’ αυτό που είχαν στο μυαλό τους, επειδή είχες τα δικά σου όνειρα. Μπορεί να απαίτησαν να πιστέψεις στη θρησκεία που πιστεύουν οι ίδιοι και να μη σου έδωσαν τη δυνατότητα να δεις και κάτι διαφορετικό, να μελετήσεις και να επιλέξεις αυτό που ταιριάζει περισσότερο στις δικές σου αντιλήψεις, μιας και οι ίδιοι θα ένιωθαν αμήχανα εάν το παιδί τους υποστήριζε κάτι διαφορετικό.

Το να ικανοποιείς τις δικές σου επιθυμίες, το να δίνεις χώρο στα πραγματικά σου συναισθήματα δεν είναι εγωισμός, είναι αυτοφροντίδα. Στοχεύεις στην αυτοπραγμάτωση του εαυτού σου. Η οικογένειά σου, όπως και όλοι βέβαια, οφείλει να σέβεται τα όριά σου και εσύ τα δικά τους. Επειδή είσαι παιδί τους δεν τους ανήκεις κιόλας. Αποτελείς αυτοτελή οντότητα με ξεχωριστό τρόπο σκέψης και οφείλεις να κάνεις συμβιβασμούς μέχρι εκεί που εσύ θα νιώθεις άνετα και δε θα έρχεσαι σε αμηχανία. Εκείνοι σου έδωσαν τα θεμέλια, εσύ όμως χτίζεις τους ορόφους. Το ότι ένας άνθρωπος έτυχε βάση οικογενειακού δέντρου να λέγεται «θείος», «παππούς» ή «ξάδερφος» δε σημαίνει αυτόματα πως πρέπει να τον εξιδανικεύσουμε ή να κάνουμε παρέα μαζί του. Οικογενειακός δεσμός δε σημαίνει και κοινωνικός δεσμός. Όπως επιλέγεις τους φίλους, έτσι επιλέγεις και την οικογένεια.

Έχεις το δικαίωμα να δημιουργήσεις εσύ τις αξίες και τα ιδανικά σου, ακούγοντας μονάχα τη συνείδησή σου. Έτσι μόνο θα διαμορφώσεις μια ισχυρή και σταθερή προσωπικότητα που θα κρατάει τις ισορροπίες στον ασταθή κόσμο που ζούμε.