Ο κινηματογράφος, ή αλλιώς σινεμά, αποτελεί την έβδομη τέχνη, δίπλα στη μουσική, τη γλυπτική, τη ζωγραφική, την ποίηση, το χορό και την αρχιτεκτονική. Η δημιουργία του κινηματογράφου πραγματοποιήθηκε από την ανάγκη του ανθρώπου να δώσει ζωή σε στατικές εικόνες που αφηγούνταν μια ιστορία.
Ο κινηματογράφος ξεκίνησε τα πρώτα του δειλά βήματα το 1895 σε ασπρόμαυρο φιλμ και χωρίς ήχο, μόνο με τη συνοδεία μουσικής. Τις πρώτες βωβές ταινίες συνοδεύει συνήθως ένα πιάνο ή πλήθος μουσικών οργάνων. Δεν υπάρχει λόγος, ούτε διάλογος καθώς ο ήχος δεν έχει κάνει την εμφάνισή του ακόμη. Η ταινία κινηματογραφούνταν με απόλυτη χρονική σειρά καθώς δεν είχε ανακαλυφθεί ακόμη το μοντάζ.
Όλα αυτά μέχρι την προβολή της πρώτης ομιλούσας ταινίας το 1927 που είναι το Jazz Singer. Έκτοτε τα δεδομένα αλλάζουν ριζικά και στον ήχο και στο χρώμα, καθώς με την πάροδο των χρόνων εμφανίζονται οι έγχρωμες ταινίες, με πρώτη το Becky Sharp το 1935. Η έλευση των πρώτων ηλεκτρονικών υπολογιστών, η ταχύτατη εξέλιξη της τεχνολογίας και τα θαυματουργά προγράμματα αναβάθμισαν αστραπιαία την τέχνη του κινηματογράφου. Τα πάντα αρχίζουν να γίνονται πλέον ψηφιακά και τα οπτικά εφέ κατέχουν περίοπτη θέση στις ταινίες.
Όλα τα παραπάνω ήταν πρόδηλα σημάδια πως η ασπρόμαυρη παλέτα οδηγούνταν με απόλυτη μαθηματική ακρίβεια στην κατάργηση. Η ζωντάνια των χρωμάτων και η ανεξάντλητη γκάμα του χρωματολογίου ήταν οι κύριες αιτίες που το ασπρόμαυρο έπαιρνε χρόνο με το χρόνο την κατιούσα. Όμως, τα τελευταία χρόνια προκαλεί τεράστια εντύπωση στο κινηματογραφόφιλο κοινό η επιστροφή των ασπρόμαυρων ταινιών στις σκοτεινές αίθουσες.
Δεν είναι λίγοι οι σκηνοθέτες που χρησιμοποιούν το ασπρόμαυρο στις ταινίες τους. Άλλοι γιατί θέλουν να προβάλλουν την αίσθηση χλιδής και λάμψης του παλιού καλού Hollywood, άλλοι επειδή θεωρούν πως το ασπρόμαυρο δίνει πιο αυθεντικό αποτέλεσμα. Κάποιοι για να δώσουν ένα συγκεκριμένο ύφος και κλίμα στην ταινία. Ένα ύφος ψυχρό και αποστασιοποιημένο κάτι που συνήθως δυναμώνει αφηγηματικά και στιλιστικά την ταινία.
Εκτός από τη ρετρό αισθητική και τη νοσταλγική διάθεση το ασπρόμαυρο είναι πιο ρεαλιστικό. Πολλές φορές τα χρώματα αποσπούν το μάτι του θεατή και προκαλούν ένα είδος σύγχυσης στο κοινό. Το ασπρόμαυρο είναι αυτό που σου «φωνάζει» σε ποια σημεία να επικεντρωθείς και να δώσεις βάση. Πρέπει να προσέξεις τα πρόσωπα των χαρακτήρων, τις εκφράσεις τους. Είναι το ιδανικό μέσο στιλιζαρίσματος με διττή λειτουργία. Άλλες φορές σε ξεκουράζει και άλλες σε αιχμαλωτίζει.
Ο ασπρόμαυρος κινηματογράφος έχει μια ιδιαίτερη μαγεία η οποία κρύβεται στη λυρικότητα που εκπέμπει. Είναι κατά κύριο λόγο συναίσθημα. Το ασπρόμαυρο σήμερα είναι μια επιλογή για τον εκάστοτε σκηνοθέτη και όχι μονόδρομος, όπως παλιότερα. Στις μέρες μας όμως, πέρα από μόδα θεωρείται και ένα τεράστιο οικονομικό ρίσκο. Ο πιο σημαντικός λόγος για τον οποίο ξεπεράστηκε είναι ξεκάθαρα οικονομικός και όχι καλλιτεχνικός.
Το ασπρόμαυρο σινεμά δε θα πεθάνει. Έχει κάτι αινιγματικό, μελαγχολικό, ατμοσφαιρικό, μυστηριώδες. Μας δελεάζει, μας γοητεύει και ταυτόχρονα μας απειλεί. Δε θα το βρεις πουθενά. Δεν υπάρχει στη φύση. Όσο κι αν ψάξεις δε θα το εντοπίσεις κάπου. Κι όμως το αισθάνεσαι με έναν περίεργο τρόπο. Είναι φιλοσοφικό και έχει στοχαστική χροιά. Όχι πως το χρώμα δεν μπορεί να έχει την ίδια δυναμική με το ασπρόμαυρο, όμως το ασπρόμαυρο έχει κάτι αρχέγονο. Με το ασπρόμαυρο έχεις μια εμπειρία ψυχική και σωματική, όχι μόνο φανταστική. Βλέποντας κάτι ασπρόμαυρο μας δίδεται η αίσθηση πως βλέπουμε κάτι κλασικό, που αντέχει στο πέρασμα του χρόνου. To ασπρόμαυρο είναι το φως και το σκοτάδι, είναι η πραγματικότητα, είναι η ζωή με τα καλά της και τα κακά της.
Σύγχρονες ασπρόμαυρες ταινίες που αξίζει να δει κανείς:
Sin City (2005)
Λευκή Κορδέλα (2009)
Τhe Artist (2011)
Paperman (2012)
Tabu (2012)
Blancanieves (2012)
Frances Ha (2012)
Nebraska (2013)
Επιμέλεια Κειμένου Σεραφείμ Δέλλιου: Σοφία Καλπαζίδου
Συντάκτης: Σεραφείμ Δέλλιος
