Μια σχέση που βασίζεται σε συναισθηματικά χρέη

Δημιουργούμε χρέη στις σχέσεις; Πόσο αγχωτική μπορεί να ΄ναι αυτή η λέξη; Χρέος, ένα βάρος, που είτε θέλουμε να διώξουμε από πάνω μας, παραβλέποντάς το κι αποφεύγοντας να το αντιμετωπίσουμε είτε να το πληρώσουμε κι έτσι να τελειώνουμε μαζί του. Φανταστείτε, λοιπόν, όλο αυτό το βάρος να πέφτει πάνω στις σχέσεις μας, να τις καταπλακώνει και τελικά να μην τις αφήνει ν΄ αναπνεύσουν.

Πράγματι δημιουργούμε χρέη στις σχέσεις. Συναισθηματικά χρέη. Άλλοτε ασυνείδητα κι άλλοτε συνειδητά. Ίσως αυτό να μην έχει και μεγάλη σημασία, γιατί οι συνέπειες είναι ίδιες και στις δύο περιπτώσεις. Ας δούμε τι είναι τα συναισθηματικά χρέη, πώς και γιατί δημιουργούνται, τις συνέπειες που επιφέρουν και τους τρόπους με τους οποίους μπορούμε να απεμπλακούμε απ΄ αυτόν τον κυκεώνα, που τελικά προκαλεί μόνο συναισθηματική αποστασιοποίηση.

Στο όνομα της αγάπης και του έρωτα όλοι έχουμε κάνει κι εξακολουθούμε να κάνουμε υποχωρήσεις. Κι αυτό είναι εύλογο και θεμιτό. Επειδή όπως η επιτυχία για να επιτευχθεί σε διάφορους τομείς της ζωής μας απαιτεί θυσίες, το ίδιο ακριβώς γίνεται και στην αγάπη και τον έρωτα. Για ν΄ ανθίσουν και να ευοδωθούν χρειάζεται το βήμα πίσω. Όταν, όμως, ζητάμε ή κάνουμε συνεχώς τη μια θυσία μετά την άλλη, τις περισσότερες φορές οδηγούμαστε στη δημιουργία συναισθηματικών χρεών. Πιο απλά ενεργούμε και προσφέρουμε επειδή περιμένουμε, προσδοκούμε. Κι όταν εμείς απλώς συνεχίζουμε και περιμένουμε, ενώ η όποια προσδοκία μας τελικά δεν εκπληρώνεται, αισθανόμαστε ότι μας χρωστάνε.

Σίγουρα κάποια στιγμή θα ‘χουμε ακούσει από οικείους μας ή κι εμείς οι ίδιοι μπορεί να ΄χουμε ομολογήσει ότι κάναμε τόσες θυσίες για τον άλλον για να ΄μαστε μαζί κι ευτυχισμένοι, ενώ αντίθετα για εμάς δεν έκαναν απολύτως τίποτα. Ή για παράδειγμα «άφησα τη δουλειά μου για να έρθω να ζήσουμε μαζί, οπότε κι εσύ τώρα για να μου το ανταποδώσεις πρέπει να κάνεις αυτό που θέλω». Με τον έναν ή με τον άλλο τρόπο δημιουργήσαμε ένα συναισθηματικό χρέος, το οποίο δεν αποπληρώθηκε και μπορεί να μην εξοφληθεί και ποτέ. Κι άρα το χρέος παραμένει.

Ασφαλώς και δεν κρίνουμε δυσμενώς τις συμπεριφορές αυτές. Το να προσφέρω στον άλλο επειδή νιώθω ότι τον αγαπώ δεν είναι κατακριτέο. Όταν, όμως, οι όποιες πράξεις που κάνουμε για τον άλλον, συνοδεύονται από μια συνεχή παραίτηση του εαυτού μας απ΄ όλα όσα κάνουν εμάς τους ίδιους να νιώθουμε πλήρεις, τότε αυτό μας οδηγεί στη θλίψη και την απόγνωση. Αυτό σε καμία περίπτωση δε σχετίζεται με τη συμπεριφορά του άλλου.

Η προσφορά στην αγάπη, τον έρωτα και τη σχέση είναι κάτι φυσιολογικό και κατανοητό. Το να προσφέρεις και να θυσιάζεσαι στο όνομα του άλλου και της σχέσης σας, ναι είναι όμορφο κι ανιδιοτελές. Όταν, όμως, είναι και ωφέλιμο. Όταν δεν καταπατά τα όρια της αυτοεκτίμησής μας. Αυτά τα όρια είναι που πρέπει να βάζουμε σε κάθε είδους σχέση και με τον κατάλληλο για τον καθένα μας τρόπο να τα καταστήσουμε σαφή. Πρώτα στον εαυτό μας και μετά στην άλλη πλευρά. Επειδή μόνο όταν εμείς γνωρίζουμε τα όριά μας, αντιλαμβανόμαστε πότε ο άλλος τα καταπατά, τα ξεπερνά και πότε όχι. Μόνο τότε μπορούμε με θετικό τρόπο να δείξουμε και να εκφράσουμε ότι αυτό που συμβαίνει δε μας κάνει να νιώθουμε άνετα.

Αρχικά, είναι καλό να συνειδητοποιήσουμε και το αντίστοιχο κόστος που έχει η κάθε θυσία που κάνουμε. Πόσο μάλλον όταν αφορούν καθαρά σε συναισθήματα. Ασφαλώς και η δημιουργία μιας σχέσης συνεπάγεται αλλαγές στην προσωπική κατάσταση κάθε ατόμου. Και φυσικά δεν είναι εύκολο. Προσφέρουμε γιατί αισθανόμαστε αφοσίωση για τον άνθρωπο που έχουμε επιλέξει για να βαδίζουμε μαζί στη ζωή. Αυτό δείχνει ισορροπία.

Όταν, όμως, προσφέρει η μια πλευρά συνεχώς, καταπατώντας τα προσωπικά όρια της άλλης πλευράς, τότε αυτή η ανιδιοτέλεια αγγίζει τα όρια της ιδιοτέλειας. Οι μεν ζητούν ανταλλάγματα για να τους ξεπληρώσουν τα χρέη που έχουν δημιουργηθεί κι οι άλλοι εξακολουθούν να λαμβάνουν με πίστωση- καμιά φορά και με πλήρη άγνοια. Και τότε μπορεί να οδηγηθεί το ζευγάρι στα όρια της χειραγώγησης του ενός από του άλλου, της συναισθηματικής αποστασιοποίησης εν ονόματι της δέσμευσης.

Επειδή θυσιάζομαι για τον άλλον δε σημαίνει δεσμεύομαι, όμως, ίσως να πρέπει να παρθεί το όλο θέμα από την αρχή. Τα χρέη δεν ταιριάζουν στα αισθήματα, αλλά ο έρωτας. Άρα ας μην πέφτουμε στη λούπα και την παγίδα του «τόσα δίνω πόσα θες».