Δικηγόροι εν δράσει

Ώρα έξι και μισή το πρωί· το ξυπνητήρι χτυπά και πρέπει να ετοιμαστούμε, για να φτάσουμε εγκαίρως στα δικαστήρια της Ευελπίδων. Ένας καφέ στο πόδι και φύγαμε. Στις εννιά ανεβαίνουν οι δικαστές στην έδρα κι οι δίκες ξεκινούν. Αν φτάσουμε αργοπορημένοι, μπορεί και να ερημοδικαστούμε. Έτσι, η μέρα μας ξεκινά πολύ νωρίς, με το άγχος να ‘χει γίνει αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινότητάς μας.

Μπαίνουμε στην Ευελπίδων και περιμένοντας τη σειρά της υπόθεσής μας, επαναλαμβάνουμε στους εντολείς μας και τους μάρτυρές τους τα ζητήματα που χρειάζεται ν’ αποδείξουμε στην έδρα του δικαστηρίου. Περιμένοντας, είτε μέσα στην αίθουσα είτε στον προαύλιο χώρο των δικαστηρίων, παρατηρούμε τον κόσμο που πηγαινοέρχεται. Κάποιοι δικηγόροι έχουν ολοκληρώσει τις υποθέσεις τους επιτυχώς κι είναι ενθουσιασμένοι, ενώ εκείνοι που δεν πέτυχαν τον στόχο τους αισθάνονται απογοητευμένοι. Άλλοι περιμένουν ακόμη να δικάσουν και κάποιοι τρέχουν να προλάβουν να καταθέσουν αγωγές και να πάρουν αντίγραφα δικαστικών αποφάσεων. Αν υπάρξει κι άλλος χρόνος, θα κάνουν κι ένα πέρασμα απ’ το Εφετείο στη Λεωφόρο Αλεξάνδρας, για μερικές ακόμα εκκρεμότητες.

Στα δικαστήρια μπορεί, εύκολα, κάποιος να διακρίνει μέσα σε τόσο κόσμο τους δικηγόρους· κοστούμια, γραβάτες, ταγέρ, γόβες, μεγάλες τσάντες παραφουσκωμένες με έγγραφα και φακέλους δικογραφίας κυριαρχούν στον χώρο. Πρόκειται για την κλασική αυστηρή εμφάνιση των δικηγόρων· που, όμως, δεν καθορίζει την προσωπικότητά τους. Ίσως αρκετοί, κατά κάποιον τρόπο, τους έχουν παρεξηγήσει. Έχουν διαμορφώσει την άποψη ότι είναι σκληροί κι άκαμπτοι, ψυχροί και διπλωμάτες, με στεγνή προσωπικότητα, χωρίς συναίσθημα. Αυτά, όμως, δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα.

Οι δικηγόροι είναι άνθρωποι με συναισθηματική νοημοσύνη· έχουν αναπτύξει την ικανότητα ν’ αντιλαμβάνονται, να ελέγχουν και να αξιολογούν τα συναισθήματά τους. Διαθέτουν αυτογνωσία κι αυτοπειθαρχία. Ο δικηγόρος προσπαθεί να επιλύσει μια διένεξη μεταξύ διαφορετικών ανθρώπων και συνεπώς πρέπει να γνωρίζει τον τρόπο να διαχειρίζεται τα δικά του συναισθήματα, των πελατών του, των συναδέλφων και των αντιδίκων του. Επειδή τα συναισθήματα έχουν επιπτώσεις, που συχνά καταλήγουν στις αίθουσες των δικαστηρίων.

Με τον καιρό, αποκτώντας ολοένα και μεγαλύτερη εμπειρία, γίνονται καλύτεροι ακροατές, κατανοώντας τα κίνητρα, τις ανασφάλειες και τις ανάγκες των ανθρώπων που εκπροσωπούν. Εξαιτίας μάλιστα της αδιάκοπης επαφής με τους εντολείς τους, έχουν αναπτύξει και την ικανότητα να συμπάσχουν μ’ αυτούς.

Οι δικηγόροι ταυτίζονται, πολλές φορές, με τις ανάγκες του πελάτη τους. Χαίρονται όταν κερδίζουν και θλίβονται όταν χάνουν. Σαφώς το να κερδίζουν την υπόθεση του εντολέα τους, πέρα από οικονομική επιβράβευση, τους ικανοποιεί ηθικά. Κάτι που ‘χει μεγαλύτερη αξία, καθώς αναγνωρίζονται οι ατελείωτες ώρες εργασίας τους κι ο κόπος τους. Θα λέγαμε, λοιπόν, ότι οι δικηγόροι λίγο-πολύ δρουν κι ως ψυχολόγοι.

Απ’ την άλλη πλευρά, οι ίδιοι καθημερινά έρχονται σ’ επαφή με ανθρώπους που αντιμετωπίζουν διαφορετικά προβλήματα και καλούνται έτσι να αντεπεξέλθουν και να επιλύσουν δύσκολες καταστάσεις· το γεγονός αυτό είναι ικανό να δικαιολογήσει και το σκληρό τους πρόσωπο. Επειδή οι προβληματικές αυτές καταστάσεις προκαλούν σχεδόν πάντοτε έντονα και δυσάρεστα συναισθήματα, που οδηγούν στη σύγκρουση και στην κλιμάκωση οποιασδήποτε δικαστικής ή εξωδικαστικής διαμάχης. Κι έτσι ο ρόλος των δικηγόρων είναι δύσκολος, καθώς πρέπει να διαχειριστούν τα συναισθήματα όλων των εμπλεκομένων μερών, ώστε να διατηρήσουν ψύχραιμη στάση, που θα οδηγήσει στη σωστή απόφαση.

Δεν περνά, όμως, απ’ το μυαλό πολλών ότι οι δικηγόροι είναι κι οι ίδιοι άνθρωποι που, στο όνομα της επαγγελματικής τους ιδιότητας, θυσιάζουν αμέτρητες ώρες της προσωπικής τους ζωής, με ψυχικό και συναισθηματικό κόστος, όσο κι αν έχουν μάθει, μέσω της δουλειάς τους, να το ελέγχουν. Σίγουρα, όσοι γνωρίζουν ή έχουν φίλους δικηγόρους τους βλέπουν μόνιμα να κρατούν στο χέρι τους ένα ημερολόγιο, με σημειωμένα τα δικαστήρια και τις αμέτρητες προθεσμίες τους και να το τηρούν σαν ευαγγέλιο. Επειδή, αν χάσουν κάποιο δικαστήριο ή προθεσμία, έχουν κυριολεκτικά χαθεί κι οι ίδιοι.

Το στρες, η αγωνία κι η κούραση είναι έννοιες άρρηκτα συνδεδεμένες με το επάγγελμα του δικηγόρου. Σκεφτείτε ότι μέσα σ’ ένα εικοσιτετράωρο πρέπει να πάνε στα δικαστήρια για να δικάσουν, να συναντήσουν στα γραφεία τους πελάτες τους, να γράψουν και να ετοιμάσουν τα δικαστήρια και τις δουλειές της επόμενης μέρας. Εννοείται ότι πρέπει να μείνει και χρόνος για να ξεκουραστούν και να ξεφύγουν απ’ το καθημερινό τους βαρύ πρόγραμμα.

Λόγω, όμως, της αναπτυγμένης συναισθηματικής νοημοσύνης τους, προσπαθούν και τελικά καταφέρνουν, με διάφορους τρόπους, να διαχειριστούν αυτές τις δύσκολες, για την ψυχοσύνθεσή τους, καταστάσεις. Δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι πάρα πολλοί δικηγόροι καταφεύγουν στην τέχνη σαν μια μορφή θεραπείας.  Ασχολούνται με τη συγγραφή βιβλίων κι άρθρων. Κάποιοι είναι μουσικοί κι άλλοι ζωγραφίζουν. Ενώ υπάρχουν κι εκείνοι που ασχολούνται ερασιτεχνικά με την υποκριτική. Έτσι, μέσω της τέχνης, είτε διατηρούν είτε ανακτούν την ψυχική τους υγεία και δυναμώνουν.

Η ζωή είναι εναλλαγή παραστάσεων, με πολλά ακούσματα, διαφορετικούς  ανθρώπους κι έντονα συναισθήματα. Είναι ένα σκοινί κι εμείς σαν ακροβάτες προσπαθούμε να μάθουμε να ισορροπούμε πάνω του.  Οι δικηγόροι γνωρίζουν καλά πώς να το κάνουν.