Όλα όσα επιθυμούμε τα έχουμε. Θεωρητικά δε μας λείπει κάτι. Μέσα μας, όμως, αισθανόμαστε ένα κενό. Κι αυτό το κενό θέλουμε, πάσει θυσία, να το καλύψουμε. Κάπου εκεί εμφανίζονται οι επιθυμίες μας· εφικτές κι ανέφικτες, που σιγοβράζουν μέσα μας, απαιτώντας την εκπλήρωσή τους. Ο Μενέλαος Λουντέμης έχει πει: «Αν είχαμε όσα θέλαμε τι θα μας έλειπε; Κι αν δε μας έλειπε τίποτα, τι θα επιθυμούσαμε; Και τι αξία θα είχε η ζωή χωρίς επιθυμίες;». Αλήθεια, η ζωή μας θα είχε αξία χωρίς επιθυμίες; Και τι είδους επιθυμίες;
Η επιθυμία αποτελεί την ανθρώπινη ανάγκη απόκτησης κι απόλαυσης μιας κατάστασης ή ενός πράγματος. Κι όσο πιο δυνατή είναι, τόσο πιο έντονα συναισθήματα προκαλεί· πόσο μάλλον όταν αυτή παραμένει ανεκπλήρωτη. Ετυμολογικά σχετίζεται με τη λέξη «θυμός». Επειδή η επιθυμία γεννιέται μέσα απ΄ την απουσία ή και την απώλεια, εμπεριέχει το συναίσθημα του θυμού και του πόνου, που προκαλεί τραύμα για όλα όσα δεν εκπληρώνονται ή έστω δεν μπορούν να πραγματωθούν άμεσα. Ο John Berger, Άγγλος συγγραφέας, κορυφαίος θεωρητικός της τέχνης και διανοούμενος, θεωρούσε ότι η επιθυμία δίχως το τραύμα είναι αδιανόητη. Έχει, χαρακτηριστικά, γράψει: «Εάν υπήρχαν στον κόσμο άνθρωποι δίχως τραύματα, θα ζούσαν δίχως επιθυμία».
Όμως, παράλληλα, η επιθυμία συνυπάρχει με τη βούληση, τη θέληση, τη ζωντάνια, την ελπίδα και την κατεύθυνση. Ψυχολογικές έννοιες, που χαρίζουν δύναμη και δίνουν νόημα κι αξία στη ζωή. Η επιθυμία αποτελεί την κινητήρια δύναμη, που ωθεί την ανθρώπινη δράση στην εκπλήρωση ενός επιλεγμένου στόχου. Αρκεί, βέβαια η δράση αυτή κι οι ενέργειες να χαρακτηρίζονται από υπευθυνότητα. Πιο απλά να γνωρίζουμε τι πραγματικά επιθυμούμε. Τι θέλουμε. Διαφορετικά δεν μπορούμε να ενεργήσουμε υπεύθυνα.
Βλέπουμε ανθρώπους που δεν ξέρουν τι θέλουν. Γνωρίζουν μόνο αυτό που πρέπει να κάνουν. Στη ζωή τους, λοιπόν, βαδίζουν εκπληρώνοντας τα θέλω και τα πρέπει των άλλων. Στο τέλος κουράζονται και παραιτούνται. Συναντάμε κι άλλους, που τα θέλουν όλα. Και που δε διστάζουν να τ΄ αποκτήσουν, χρησιμοποιώντας ακόμα κι αθέμιτα μέσα. Υπάρχουν και ΄κείνοι που δεν εκφράζουν τις επιθυμίες τους. Αντίθετα τις αποφεύγουν. Επειδή φοβούνται ότι αν τις κυνηγήσουν, θ΄ αποτύχουν. Ίσως, πάλι, να πιστεύουν ότι θα τους χαρακτηρίσουν αλαζόνες κι εγωιστές. Βλέπουμε, όμως, κι αυτούς που ξέρουν ακριβώς τι θέλουν. Που αγωνίζονται δίκαια για να το αποκτήσουν, σεβόμενοι παράλληλα και τις επιθυμίες των ανθρώπων πλάι τους.
Μπορούμε, όμως, εύκολα να διακρίνουμε ποιες απ΄ όλες τις επιθυμίες μας είναι αναγκαίες και ποιες όχι; Επειδή μπορεί αυτές να ΄ναι αποτέλεσμα λανθασμένων δικών μας πεποιθήσεων ή ακόμη κι επιβεβλημένων –κατά κάποιο τρόπο- απ΄ την κοινωνία. Για παράδειγμα μπορεί κάποιοι να επιθυμούν να ντύνονται σύμφωνα με όσα επιτάσσει κάθε φορά η μόδα. Κι αν δεν μπορούν να το καταφέρουν, αγχώνονται και στενοχωριούνται. Και ναι μεν η επιθυμία τους αυτή μπορεί να φαντάζει στους ίδιους ως φυσιολογική, όμως δεν είναι κι αναγκαία. Ένα άλλο παράδειγμα είναι όταν κάποιος επιθυμεί διακαώς να επανασυνδεθεί με το πρόσωπο που χώρισε, ενώ η, τυχούσα, επανασύνδεσή τους, δεν πρόκειται να έχει θετικό πρόσημο για κανέναν απ΄ τους δύο. Αντίθετα ο πόνος που θα προκαλέσει θα ΄ναι μεγαλύτερος από μια προσωρινή -ενδεχομένως- ευχαρίστηση.
Ίσως, λοιπόν, το σημαντικότερο είναι να μάθουμε να βάζουμε κριτήρια στις επιθυμίες μας. Να διακρίνουμε ποιες από αυτές συμβάλλουν στην ολοκλήρωσή μας και στον τελικό μας σκοπό· που δεν είναι άλλος απ΄ το να ΄μαστε ευτυχισμένοι. Ναι, σαφώς ν΄ αγωνιζόμαστε, να παλεύουμε, να πονάμε, να χτυπάμε και να σηκωνόμαστε ξανά. Μόνο, όμως για όσα έχουν αληθινή κι ουσιαστική αξία. Για όλα εκείνα που μας προχωράνε μπροστά και μόνο μπροστά. Και ποτέ να μην ξεχνάμε ότι δίπλα μας βρίσκονται κι άλλοι άνθρωποι, που κι αυτοί, επίσης, έχουν επιθυμίες, όπως και συναισθήματα. Αυτά οφείλουμε να τα σεβόμαστε. Το ίδιο, εξάλλου, προσδοκούμε και για εμάς. Να σέβονται τα θέλω μας και τα συναισθήματά μας.
Δυστυχώς στον κόσμο που ζούμε, η ηδονή της κατάκτησης των επιθυμιών μας είναι πολύ μεγάλη. Πάντοτε θα μας λείπει ακριβώς εκείνο που θέλουμε και δεν το ΄χουμε. Επειδή, άλλωστε, μας λείπει γι΄ αυτό και το θέλουμε. Όπως έχει πει ο Μενέλαος Λουντέμης: «η πρώτη κραυγή του ανθρώπου είναι κλάμα. Από κει και πέρα οι άνθρωποι ή παραμένουν άνθρωποι και κλαίνε ή γίνονται τέρατα και κάνουν τους άλλους να κλαίνε.»
Συντάκτης: Ελίζα Κωνσταντινίδου
Επιμέλεια κειμένου: Γιοβάννα Κοντονικολάου
Επιμέλεια κειμένου: Γιοβάννα Κοντονικολάου
