«Το παρελθόν, για κάποιο λόγο, λέγεται παρελθόν. Επιτέλους ξεκόλλα, τελείωσε! Όλα αλλάζουν κι εσύ ακόμη είσαι εκεί.» Λόγια που έχεις ακούσει από δικούς σου ανθρώπους. Λόγια που λες εσύ στον ίδιο σου τον εαυτό, προσπαθώντας να τον πείσεις να ξεκολλήσει από κάτι που πέρασε, όμως, σε διαπέρασε, αλλά ολοκληρώθηκε και τελείωσε. Έρωτες που έληξαν άδοξα, φιλίες που χάθηκαν στο χρόνο, λόγια που ειπώθηκαν και τα πήρε ο άνεμος, προσδοκίες κι όνειρα που δεν έγιναν ποτέ πραγματικότητα ή έστω δεν ευοδώθηκαν, πράξεις που σε στοίχειωσαν κι ακόμη ζητάς δικαίωση. Κι όλα αυτά μαζί ή το καθένα χωριστά αποτελούν πια παρελθόν.
Το παρελθόν είναι παρελθόν κι εκεί πρέπει να μείνει. Αυτό, μονάχα, ακούς την ώρα εκείνη που το μόνο που επιθυμείς είναι να σ΄ αφήσουν ήσυχο στις σκέψεις σου. Ακόμη και το μυαλό σου που δε λέει να σωπάσει και να σου δώσει χώρο και χρόνο να αισθανθείς, ν΄ αναρωτηθείς ποιο ήταν το λάθος, τι έκανες σωστά και τι όχι, πού έφταιξες εσύ και ποια ήταν η ευθύνη του άλλου.
Θέλεις να σ΄ αφήσουν ελεύθερο να παραπονεθείς, να κλάψεις, να φωνάξεις για όλα όσα υπήρξαν στη ζωή σου και τώρα απουσιάζουν. Για ένα πρόσωπο, κάποιο φίλο, έναν έρωτα, μία κατάσταση, για ό, τι σε πλήγωσε προδίδοντάς σε κι εσύ το μόνο που ζητάς είναι απόδοση δικαιοσύνης, για ‘κείνους που εσύ πρόδωσες και ζητάς εξιλέωση. Για οτιδήποτε, που για σένα ήταν σημαντικό κι ακόμη σου λείπει.
Πάει πέρασε, σου λένε, ξέχνα τα όλα, ζήσε το παρόν και κοίτα το μέλλον. Κι εσύ να τους ακούς και να τρελαίνεσαι. Ασφαλώς γνωρίζεις ότι προσπαθούν να σε βοηθήσουν. Το καλό σου θέλουν. Κι ενώ το ξέρεις, αισθάνεσαι ότι κανείς δε σε καταλαβαίνει. Κανένας δεν μπορεί να σε νιώσει. Σου φαίνεται περίεργο, επειδή γνωρίζεις ότι δεν υπάρχει άνθρωπος που να μην αισθάνθηκε έστω και μία φορά νοσταλγία κι αγάπη ή λύπη και θυμό για το παρελθόν του, γι΄ αυτή την κατάσταση, γι΄ αυτή τη σχέση, γι΄ αυτό το πρόσωπο. Λαχτάρα να επιστρέψει στο παρελθόν για να βιώσει ξανά όσα τώρα του λείπουν ή για να πάρει τη δικαίωση, που πιστεύει ότι του αξίζει.
Όμως το μυαλό σου κι οι άλλοι επιμένουν. Το παρελθόν για κάποιο λόγο είναι παρελθόν. Διάγραψέ το, ζήσε το παρόν και προχώρα στο μέλλον. Κατά πόσο αυτό αληθεύει; Και γιατί οι άνθρωποι εγκλωβίζονται συναισθηματικά στο παρελθόν τους;
Δε θ΄ αναφερθώ στις τετριμμένες θεωρίες περί αυτοκαταστροφής του εαυτού όταν προσκολλάται στο παρελθόν. Είναι κάτι που όλοι γνωρίζουμε κι αληθεύει. Όμως υπάρχει και μια άλλη πλευρά, ίσως πιο τρομακτική. Ο άνθρωπος εγκλωβίζεται στο παρελθόν του για κάτι που τον στιγμάτισε, τον πλήγωσε, τον απογοήτευσε. Αιφνιδιάστηκε από ένα τέλος που ήρθε, χωρίς ακόμη να μπορεί να τ΄ αποδεχθεί. Χωρίς να μπορεί να το διαχειριστεί. Απωθημένα συναισθήματα για ανθρώπους, καταστάσεις και γεγονότα που ακόμη πονάνε. Για ένα παρελθόν που ακόμη πονάει. Κι όταν κάτι εξακολουθεί να πονά, μπορείς και να μην το διώχνεις αλλά να το βιώσεις, να το αγκαλιάζεις, να το αποδεχθείς. Έτσι αυτόματα αποδέχεσαι και τις αρνητικές πλευρές του εαυτού σου και των άλλων κι έτσι αναδύεται κι ο θετικός εαυτός. Πιο απλά, δεν ωφελεί να πιέζεις και να σε πιέζουν να ξεχάσεις ένα παρελθόν που είτε σε πλήγωσε είτε σου λείπει. Ίσως έτσι κολλάς περισσότερο. Ο κάθε άνθρωπος έχει το δικό του χρόνο και τα δικά του όρια, τα οποία δεν πρέπει να παραβιάζονται από κανέναν.
Ας μην κρυβόμαστε. Είμαστε πολλοί αυτοί που σκεφτόμαστε το παρελθόν κι ίσως παραμένουμε εγκλωβισμένοι σ΄ ένα κυκεώνα θετικών κι αρνητικών συναισθημάτων, ανεκπλήρωτων εμμονών κι αναπάντητων ερωτημάτων. Δυσκολευόμαστε να κρατήσουμε μια σταθερή γραμμή. Και ξέρετε κάτι; Δεν είναι κακό. Επειδή όσο κι αν ταλαιπωρούμαστε, παλεύουμε κι αγωνιζόμαστε, τελικά τα καταφέρνουμε. Μαθαίνουμε να βουλιάζουμε και να μετατρέπουμε τον πόνο που αυτά προκαλούν σε λόγο και δύναμη. Αντιμετωπίζουμε κομμάτια του εαυτού μας, που δε μας κολακεύουν, που αγνοούμε ή έχουμε θάψει. Κι αυτό που ανακαλύπτουμε για τον εαυτό μας και για τους άλλους μπορεί να ΄ναι σκληρό, όμως, έτσι συνειδητοποιούμε τα δικά μας κρυφά κομμάτια αλλά και τις αντιθέσεις μας με τους άλλους. Κανείς μας δεν είναι τέλειος κι ούτε καν πλησιάζει. Όταν αυτό γίνει συνειδητό, ο πόνος εξαλείφεται και το παρελθόν καταλήγει εκεί που ανήκει.
Πάψε, λοιπόν, να παλεύεις με τον εαυτό σου. Αγκάλιασε εσένα και το παρελθόν σου. Ακόμη κι αν τώρα σε πονά κάτι σου άφησε. Μια παρακαταθήκη για το παρόν και το μέλλον σου. Μην ανησυχείς αν ακόμη δεν το αντιλαμβάνεσαι. Θα γίνει κι αυτό με την πάροδο του χρόνου. Κι όταν ο εαυτός σου κι οι άλλοι επιμένουν να λένε «όλα αλλάζουν κι εσύ εκεί, στο παρελθόν σου», απλά χαμογέλασε. Επειδή τώρα ξέρεις ότι παρελθόν είναι αυτό που πια δε σε πονάει.
Επιμέλεια κειμένου: Γιοβάννα Κοντονικολάου