Τι προκαλεί ψυχολογικά ένα «ναι» που θα ήθελες να είναι «όχι»

Λέμε στους άλλους περισσότερα ναι και λιγότερα όχι; Μήπως τους λέμε μόνο ναι; Μήπως, τελικά, στον εαυτό μας λέμε, μόνο, όχι; Είμαστε όλα όσα λέμε; Όπως και να ΄χει είναι δύσκολο να λέμε όχι. Εξίσου, όμως, δύσκολο είναι να χαρίζουμε και τα ναι μας, χωρίς να εκφράζουμε οποιαδήποτε αντίρρηση. Επειδή στην περίπτωση αυτή θεωρούμε κάθε κόστος μικρότερο. Σ΄ αυτό το σημείο παγιδευόμαστε.

Αν αναρωτηθούμε τους λόγους που μας οδηγούν στο ν΄ ανταποκρινόμαστε  θετικά στα όποια αιτήματα των άλλων, θ΄ αντιληφθούμε ότι όλα ξεκινούν και τελειώνουν στον ίδιο μας τον εαυτό. Πιστεύουμε ότι εάν δεν κάνουμε αυτό που οι άλλοι θέλουν, θα κριθούμε ως κακοί της υπόθεσης. Θεωρούμε ότι έτσι θα ΄μαστε αρεστοί και γιατί όχι και απαραίτητοι. Συνδέουμε την αποδοχή των άλλων με την καταπίεση των δικών μας επιθυμιών κι αντίστοιχα με την ικανοποίηση των επιθυμιών τους. Αρκετές φορές νιώθουμε ενοχές. Κι ενώ πιεζόμαστε γιατί είτε δε θέλουμε είτε δεν μπορούμε, είτε δεν έχουμε το χρόνο, τελικά υποτασσόμαστε σ΄ αυτά που θέλουν, παραμερίζοντας τα δικά μας θέλω.

Κάποιοι άνθρωποι είναι απ’ τη φύση τους δοτικοί. Έτσι γεννήθηκαν. Και με τον τρόπο αυτό μεγάλωσαν. Θέλουν να βοηθούν και να προσφέρουν, ακόμη κι αν αυτό σημαίνει ότι παραμελούν τον εαυτό τους. Δε θέλουν να ΄ναι αγενείς. Πιστεύουν ότι εάν αρνηθούν να βοηθήσουν, θα δημιουργήσουν συγκρούσεις. Κι έτσι το αποφεύγουν. Ασφαλώς κι αυτό δε συμβαίνει μόνο στις συγγενικές, αισθηματικές και φιλικές σχέσεις αλλά και στις επαγγελματικές. Λέγοντας συνεχώς ναι, θεωρούμε αφενός ότι θα χαρακτηριστούμε συνεπείς στη δουλειά μας, αφετέρου ότι με τον τρόπο αυτό κατορθώνουμε να ΄χουμε περισσότερες ευκαιρίες επαγγελματικής εξέλιξης.

Τελικά τι ΄ναι αυτό που πετυχαίνουμε όταν δε θέτουμε όρια στους άλλους; Βγάζουμε τον εαυτό μας απ΄ την πορεία του. Χάνουμε τον έλεγχό μας και μας θέτουμε στη διάθεση των άλλων. Αναλαμβάνουμε ένα ρόλο υποχωρητικό και παθητικό, μ΄ αποτέλεσμα τις περισσότερες φορές να γινόμαστε θύματα της χειραγώγησης των άλλων. Κι ενώ τα κίνητρά μας είναι αγαθά, χάνουμε κάθε ίχνος αυτοεκτίμησης. Η ανασφάλειά μας γίνεται εντονότερη. Ενίοτε φτάνουμε και στο σημείο να μην μπορούμε να ξεχωρίσουμε τις δικές μας επιθυμίες από εκείνες του «θύτη» μας.

Όχι. δεν είναι υπερβολικά όλ’ αυτά. Δυστυχώς, η υπονόμευση αυτή της προσωπικότητάς μας έρχεται ασυνείδητα. Κατακρεουργούμε αργά και βασανιστικά τον εαυτό μας, τις επιθυμίες μας, τα θέλω μας. Κι ενώ πιστεύουμε ότι θα εκτιμηθεί μαγικά η προσπάθειά μας όπως και η αδιάκοπη προσφορά του πολύτιμου χρόνου μας αλλά και του ίδιου μας του εαυτού, τελικά θεωρούμαστε δεδομένοι γιατί εμείς κατευθυνθήκαμε προς τα εκεί. Κι όλα όσα προσφέρουμε, είναι απλώς αυτονόητα. Κι εμείς εξακολουθούμε να παλεύουμε για ν΄ αποδείξουμε ότι μας αδικούν. Καταλήγουμε να παλεύουμε με τον ίδιο μας τον εαυτό.

Όλα ξεκινούν από εμάς και τελειώνουν σ΄ εμάς. Αν σκεφτούμε τις φορές που κάποιοι μας ζήτησαν να ικανοποιήσουμε τα αιτήματά τους, θ΄ αντιληφθούμε ότι αν τη δεδομένη στιγμή λειτουργούσαμε αβίαστα, θ΄ ανταποκρινόμασταν αρνητικά. Θ΄ απαντούσαμε πολύ απλά μ΄ ένα όχι. Κι είναι πολλές αυτές οι φορές, που τελικά μεταμορφωνόμαστε, εν ονόματι της προστασίας της οποιασδήποτε μορφής σχέσης μας σε κάτι διαφορετικό απ΄ αυτό που πράγματι είμαστε και θέλουμε.

Δεν είναι δύσκολο ν΄ αλλάξουμε την παγιωμένη αυτή κατάσταση. Κάποια μικρά, σταθερά βήματα βοηθούν στο να βάζουμε όρια στους άλλους, δίχως να νιώθουμε ενοχές.

Όταν μας ζητάνε κάτι, σαφώς ακούμε προσεκτικά το αίτημα αυτό. Το αξιολογούμε, δίχως βιασύνη κι αν θεωρούμε ότι πιεζόμαστε ή ότι δεν έχουμε χρόνο ή ότι σε κάθε περίπτωση δε θέλουμε, θ’ απαντήσουμε ευγενικά όχι, αιτιολογώντας, δίχως εκνευρισμό, την απάντησή μας. Εάν για κάποιο λόγο νομίζουμε ότι οφείλουμε να ικανοποιήσουμε το αίτημα του άλλου, πρέπει να πετάξουμε από πάνω μας κάθε ίχνος ενοχής και με το χέρι στην καρδιά να εκφράσουμε αυτό που επιθυμούμε.

Ακόμη κι αν πιεζόμαστε να κάνουμε κάτι που πραγματικά δε θέλουμε ή έστω εκείνη τη στιγμή δεν είμαστε σε θέση, μπορούμε πάντοτε να προβάλλουμε άλλες εναλλακτικές δυνατότητες και λύσεις που θα φέρουν το επιθυμητό αποτέλεσμα και σ΄ εμάς αλλά και στους άλλους. Σημαντικό είναι ν΄ ανακαλύψουμε τις φοβίες που κρύβονται πίσω απ΄ τα όχι που θέλουμε να πούμε. Εξάλλου πάντοτε όταν αναγνωρίζουμε ένα πρόβλημα, το επεξεργαζόμαστε, το αποδεχόμαστε και το διορθώνουμε. Ο καθένας με το δικό του μοναδικό τρόπο.

Πρέπει, λοιπόν, να μάθουμε να σεβόμαστε τον εαυτό μας και το χρόνο μας. Πρέπει να  μάθουμε να εκτιμούμε τον εαυτό μας, παράλληλα με τους άλλους. Πρέπει να μάθουμε να βάζουμε όρια στις παντός είδους σχέσεις μας. Πρέπει να μάθουμε να διακρίνουμε τ’ αληθινά ναι, απ΄ τα ναι της ψευδαίσθησης. Πρέπει να μάθουμε να λέμε ναι, όταν πραγματικά αξίζει. Πρέπει να μάθουμε να λέμε όχι. Κι όταν αρχίζουμε να λέμε όχι, τότε αρχίζουμε να κάνουμε σημαντικό το να λέμε ναι.