Όταν η αμφιβολία επηρεάζει κάθε κίνησή σου

Η ασθένεια της αμφιβολίας είναι μια άτυπη μορφή ψυχαναγκαστικής διαταραχής, αν και είναι ευρέως διαδεδομένη σε πιο ήπιες εκδοχές της ως συναίσθημα που εμφανίζεται ως απόρροια της ανασφάλειας. Αρχικά, σύμφωνα με τα διαγνωστικά κριτήρια της Αμερικανικής Ψυχιατρικής Ένωσης που χρησιμοποιείται από όλους τους ψυχολόγους ως μπούσουλας, η διαταραχή αυτή παρατηρείται από επαναλαμβανόμενες σκέψεις και εικόνες του μυαλού με μεγάλο βαθμό εμμονής κι άρνησης, με αποτέλεσμα να προκαλείται ένα άγχος, μια αμφιβολία για τα πάντα που συμβαίνουν στην καθημερινότητα του ατόμου με τη γέννηση, ως συνέπεια, αρνητικότητας και φόβου.

Είναι πολύ φυσιολογικό και καθημερινό φαινόμενο να νιώθει κάποιος το συναίσθημα της αμφιβολίας σε μερικές περιπτώσεις. Η αμφιβολία είναι οι τοίχοι άμυνας που βάζουμε έτσι ώστε να προστατευόμαστε από πιθανά λάθη. Ο βαθμός όμως που κυριαρχεί το συγκεκριμένο συναίσθημα δε θα πρέπει να είναι πολύ μεγάλος, γιατί τότε προκαλεί άλλα συναισθήματα όπως ενοχή, δεν αφήνει το άτομο να εξελιχθεί, να ευτυχήσει, να νιώσει τα θετικά συναισθήματα της ζωής γιατί καταπλακώνεται από τα αρνητικά, επομένως δεν υπάρχει κάποια ανάπτυξη και επίτευξη των στόχων του.

Η αμφιβολία θα υπάρχει πάντα σε ένα φυσιολογικό επίπεδο. Συνήθως βρίσκεται σε αντιξοότητες, αρνείται κάποιος να δεχτεί το οδυνηρό αίσθημα μιας κακής τροπής, ή την αποτυχία σε μια προσπάθεια, σε πιο ήπιο βαθμό πάλι αμφιβάλει για πράγματα που ακούει από έλλειψη εμπιστοσύνης και καχυποψίας. Είναι η κορυφή ενός παγόβουνου με ανάμικτα συναισθήματα, μα την πρωτιά έχει η άμυνα που κρατά κανείς στην αλλαγή και τη δεκτικότητα αφού καταστρέφει κάθε θετικό συναίσθημα. Συνήθως αμφιβάλουμε για πράγματα που δε θέλουμε να αποδεχτούμε και να πιστέψουμε, έτσι εθελοτυφλούμε. Οι αμφιβολίες αλλάζουν το άτομο και σε προσωπικό επίπεδο άλλα και στον τρόπο που αντιμετωπίζεται από το περιβάλλον του, καθώς παρατηρείται μια απομόνωση γιατί πλέον βλέπουν πιο έντονα τα αρνητικά του, παρατηρούν τα λάθη και εστιάζουν στις αδυναμίες του, ως αποτέλεσμα προβολής των δικών του αντιδράσεων προς αυτούς.

Υπάρχουν αρκετοί τρόποι να ανακουφιστεί κάποιος από το αίσθημα της αμφιβολίας, καθώς δεν αποτελεί κλινικά αναγνωρισμένη ιδεοψυχαναγκαστική νόσο, μα σύμπτωμα πολλών. Το πιο βασικό είναι να αναγνωρίσει το άτομο την ύπαρξή της, σιγά σιγά να ξεπεράσει την άρνηση που τον διακατέχει, να εστιάσει σε βάσεις και δεδομένα που θεωρεί ότι μπορεί να στηριχτεί και πάνω σε αυτά να χτίσει αυταπόδεικτες δικές του αλήθειες που δε χωρούν αμφιβολία. Φυσικά, γιατί όχι, με τη βοήθεια ενός ειδικού. Επιπρόσθετα, καλό είναι να συζήτα με τα άτομα που έχει δίπλα του τα πράγματα και τις ανησυχίες που τον απασχολούν, αποφεύγοντας να βγάζει συμπεράσματα που προκύπτουν από προσωπικές εγωκεντρικές εκτιμήσεις· η καλύτερη λύση σε όλες τις ανθρώπινες σχέσεις είναι μια ουσιώδης συζήτηση στην οποία τοποθετούνται αμφότερες οι πλευρές που συμμετέχουν.

Το συναίσθημα της αμφιβολίας και όλα αυτά που προκαλεί δεν είναι εφικτό να σταματήσουν να υφίστανται πατώντας ένα μαγικό κουμπί, καθώς συνήθως είναι προϊόν συνειρμών που χτίζει κανείς μέσα του χρόνια, αλλά είναι εφικτό το να μάθει να τα διαχειρίζεται γιατί είναι μέρος της πορείας μας η αποδοχή και η αναδιαπραγμάτευση των -ως τώρα- θέσφατών μας.  Η ανταπόκριση σε αυτά τα συναισθήματα αρχίζει και τελειώνει από τον εαυτό μας και μόνο, όλα πηγάζουν από το μυαλό μας και από τη βαρύτητα που δίνουμε σε κάθε συναίσθημα και κάθε κατάσταση. Άλλωστε, εν τέλει, είναι δόκιμο να αμφιβάλλεις όταν αυτό σε πάει μπροστά και σε εξελίσσει. Αν σε κρατάει παγωμένο και πακτωμένο στο έδαφος, θυμήσου ότι έχεις φτιαχτεί για να περπατάς και να συνεχίζεις.