Αν είναι κάτι το να προσφέρουμε, τότε σίγουρα είναι ανάγκη. Κι είναι πολλοί εκείνοι που τους αρέσει να βοηθούν με οποιοδήποτε τρόπο μπορούν τους γύρω τους, κι είναι αξιοθαύμαστοι, διότι έτσι αποδεικνύεται η ανθρωπιά κι η αγάπη μας. Εξίσου πολλοί όμως είναι κι εκείνοι που εθίζονται σ’ αυτό, που η προσφορά γίνεται στόχος ζωής και την επιδιώκουν με κάθε μέσο, ως αυτοσκοπό πια.
Οι άνθρωποι αυτοί, τις περισσότερες φορές ξεπερνούν τα όρια της προσφοράς στους γύρω τους και προσφέρουν υπέρ του δέοντος, με αποτέλεσμα να προκαλούν ακόμη και δυσφορία στους οικείους τους, καθώς νιώθουν πως ό,τι κι αν κάνουν, κάποιος προσπαθεί να τους βάλει στον σωστό δρόμο, να τους λύσει όλα τους τα προβλήματα- ακόμα και με τρόπο που δεν τους εξυπηρετεί. Σε ακραίες περιπτώσεις, φτάνοντας ως και το σύνδρομο του Μεσσία. Τι ακριβώς όμως είναι και γιατί η βοήθεια στους γύρω μας μπορεί να γίνει κουραστική ή κι ανεπιθύμητη, είναι αυτό που χρειάζεται ανάλυση.
Το συγκεκριμένο σύνδρομο αρχικά, δεν έχει εμφανή συμπτώματα στους ανθρώπους. Το “σύμπτωμα” είναι η ακατανίκητη επιθυμία να βοηθάμε τον άλλον, ακόμη κι αν δε μας το ζητήσει και το ανεξήγητο αίσθημα παντοδυναμίας που βιώνουμε κάνοντάς το. Ένα άτομο με Σύνδρομο του Μεσσία νιώθει πως έχει γεννηθεί για να βοηθάει τους ανθρώπους και το κάνει χωρίς να ζητήσει την άδειά τους και χωρίς να κάνει διακρίσεις στα άτομα ή τις συνθήκες. Δε δέχεται εύκολα την άρνηση της βοήθειας κι επιμένει να βοηθήσει τους πάντες, εφόσον πιστεύει πως είναι ικανός να λύσει κάθε πρόβλημα που ταλανίζει τον οποιοδήποτε. Με άλλα λόγια, τα άτομα αυτά έχουν μια υπερβολική πίστη στις δυνατότητές τους αλλά και στα αποτελέσματα που μπορούν να φέρουν, με τακτικές οι οποίες πολλές φορές μπορεί να μην είναι βοηθητικές.
Κι αυτό καθίσταται σαφές αν αναλογιστούμε πως κι ο Αδόλφος Χίτλερ, απ’ τον οποίον υπέφερε ολόκληρη η ανθρωπότητα, έπασχε απ’ το συγκεκριμένο σύνδρομο και πίστευε πως με τις απάνθρωπες και κακουργηματικές του πράξεις έσωζε τον κόσμο απ’ τους Εβραίους. Και για να μη καταστροφολογούμε, τα ψυχικά προβλήματα του Χίτλερ δεν ήταν μόνο το συγκεκριμένο σύνδρομο, αλλά σίγουρα προκαλεί δυσλειτουργίες.
Έτσι λοιπόν, όπως ακούγεται, συμφωνούμε πως δε φαντάζει και τόσο τραγικό, διότι αυτό που επιθυμούν τα συγκεκριμένα άτομα κι αυτό που εν τέλει κάνουν είναι να βοηθούν τους ανθρώπους με τις δυσκολίες τους. Είναι όμως δυσλειτουργικό για τα ίδια τα άτομα, για τις σχέσεις που συνάπτουν, αλλά κι απολύτως κουραστικό ένας άνθρωπος να προσπαθεί συνεχώς να σε βοηθήσει και να επιμένει πως έχει δίκιο κι έτσι θα λυθεί το πρόβλημά σου. Άλλωστε, τα άτομα αυτά έχουν παντοδυναμικές φαντασιώσεις κι έλκονται απ’ τις δυσκολίες των ανθρώπων, τις οποίες αντιλαμβάνονται ως προκλήσεις που περιμένουν να επιδιορθώσουν, νιώθοντας όμορφα πως κατάφεραν κάτι εξαιρετικά δύσκολο. Μάλιστα, λαμβάνουν ικανοποίηση απ’ τη συγκεκριμένη συμπεριφορά, καθώς εκπληρώνουν τον σκοπό για τον οποίο βρίσκονται κοντά μας- σύμφωνα με τους ίδιους πάντα.
Κι όπως προείπαμε, ναι, είναι κουραστικό και μάλιστα πολύ, γιατί πολλές φορές τα άτομα με Σύνδρομο του Μεσσία προσπαθούν ν’ αλλάξουν τους άλλους, χωρίς να το καταλαβαίνουν ή να το κάνουν επίτηδες. Απλώς πιστεύουν πως η αλλαγή θα επιφέρει τη λύση. Σκεφτείτε να έχετε έναν φίλο και καθημερινά να σας πιέζει όλο και πιο σθεναρά να κάνετε κάτι συγκεκριμένο για να ξεπεραστεί η μελαγχολία σας, για παράδειγμα. Φυσικά κι ένας φίλος μας θα μας πει την άποψή του, ακόμη και θα μας πιέσει αν θεωρεί πως είναι το σωστό για εμάς, αλλά άτομα με σύμπλεγμα του μεσσία επιμένουν και πατρονάρουν σε συγκεκριμένα μονοπάτια, που παράλληλα η λύση και η οδός τους θα περνούν μέσα από τους ίδιους και την ιδιοσυγκρασία τους, χωρίς καμία διάθεση ενσυναίσθησης.
Πιο συγκεκριμένα, σύμφωνα με τον ψυχολόγο Maury Josef «το Σύνδρομο του Μεσσία μπορεί να περιλαμβάνει στοιχεία ηθικού μαζοχισμού ή αυτό-σαμποτάζ». Παραδείγματος χάριν, εφόσον τα άτομα κυριεύονται απ’ το αίσθημα πως είναι οι σωτήρες των πάντων, θυσιάζουν χρόνο, χρήμα, ενέργεια και συναισθήματα ακριβώς στον βωμό της σωτήριας τρίτων. Μάλιστα, πιστεύουν πως οι προσωπικές τους ανάγκες δεν είναι τόσο σημαντικές για τους άλλους, γι’ αυτό και πασχίζουν να τους βοηθήσουν, παραμελώντας ακόμη και τον ίδιο τους τον εαυτό.
Επομένως, τα προβλήματα που δημιουργεί η φαινομενικά υγιής προσφορά στους γύρω τους από άτομα με το παραπάνω σύνδρομο είναι πολλαπλά. Αρχικά, κανένας άνθρωπος, όσο πεπεισμένος κι αν είναι, δεν μπορεί να επιφέρει καθολική ευτυχία. Έτσι, τα αρνητικά συναισθήματα καραδοκούν όταν συνειδητοποιήσει κανείς πως ο σκοπός του αποτυγχάνει κι είναι αδύνατον να βοηθήσει τους πάντες. Επίσης, επιφέρει συναισθηματική αλλά και χρονική εξάντληση, ακριβώς διότι δεν υπολογίζει τον εαυτό και τις επιθυμίες του πάρα μόνο τους άλλους, ή τον υπολογίζει με τρόπο εντελώς διαστρεβλωμένο. Επενδύει υπερβολικά στην επίλυση προβλημάτων των άλλων, ακόμα κι αν δεν υπάρχουν, με αποτέλεσμα να χάσει τον εαυτό του σε βάθος χρόνου, αλλά και να αποκτήσει στοιχεία μεγαλομανίας.
Ένα ακόμη σημαντικό πρόβλημα που βιώνουν οι «σωτήρες», είναι η αποτυχία στη σύναψη υγιών σχέσεων. Κι αυτό συμβαίνει, διότι χάνουν το έλεγχο, κυριαρχούνται από ένα ακατανίκητο αίσθημα παντοδυναμίας, με αποτέλεσμα να απομακρύνουν φίλους, συντρόφους, οικογένειες, απλώς και μόνο επειδή τους προσφέρουν εξαναγκαστική και πιεστική βοήθεια. Άλλωστε, μια φιλιά είναι διαφορετική από μια πελατειακή σχέση.
Κι ας σταθούμε λιγάκι εδώ. Άτομα που πάσχουν απ’ το Σύνδρομο του Μεσσία τείνουν σε πολύ μεγάλο ποσοστό να σπουδάζουν ψυχολογία, κι αλλά συναφή επαγγέλματα, μέσω των οποίων θα έχουν τη δυνατότητα να έρχονται σε επαφή με ανθρώπους και τα προβλήματά τους. Μάλιστα, μεγάλο ποσοστό των φοιτητών ψυχολογίας θεωρούν τους εαυτούς τους ικανούς να λύσουν όλα τα προβλήματα, επιφέροντας στον κόσμο μας την ευτυχία. Έτσι λοιπόν, ένα εξίσου μεγάλο ποσοστό εγκαταλείπει τελικώς το επάγγελμα, διότι η αρχική επιθυμία τους στηρίζεται σε μια εξωπραγματική βάση κι όχι στη θεμιτή συνεισφορά στον συνάνθρωπο.
Καταλήγοντας λοιπόν, αν και η βοήθεια στους γύρω μας είναι αναγκαία σε πολλές περιπτώσεις, το Σύνδρομο του Μεσσία δημιουργεί ψευδαισθήσεις στα άτομα που πάσχουν απ’ αυτό, με αποτέλεσμα εκτός από πιεστικά και κουραστικά να γίνονται και χειριστικά. Επεμβαίνουν στη ζωή και στις επιλογές του όποιου οι δυσκολίες τους κάνουν κλικ και προσπαθούν με κάθε τρόπο να τον “σώσουν”. Και πάει στο καλό αν οι λύσεις που δίνουν είναι σωστές- δεν είναι πάντα έτσι όμως. Η ιστορία μας το έχει δείξει- και συνεχίζει να το κάνει- με τον πιο απάνθρωπο και σκληρό τρόπο.
Θέλουμε και τη δική σου άποψη!
Στείλε το άρθρο σου στο info@pillowfights.gr και μπες στη μεγαλύτερη αρθρογραφική ομάδα!
Μάθε περισσότερα ΕΔΩ!
Συντάκτης: Ελένη Ρέκκα
Επιμέλεια κειμένου: Γιοβάννα Κοντονικολάου
Επιμέλεια κειμένου: Γιοβάννα Κοντονικολάου
