Δεν ενηλικιώνεσαι στα 18. Δεν υπάρχει προκαθορισμένη τιμή στην ενηλικίωση. Κι αν στην τούρτα των γενεθλίων σου για τα 18α γενέθλιά σου είναι η τελευταία φορά που τη στολίζεις μ’ όλα τα κεράκια, αυτό δεν είναι ένδειξη ωριμότητας, αλλά μια ασήμαντη προσαρμογή στις συνθήκες ώστε να μην καταλήξει η τούρτα να μοιάζει με σουρωτήρι τα επόμενα έτη.
Η ενηλικίωση συντελείται μέσω μίας διαδικασίας κι όχι σε μία στιγμή μ’ ορόσημο έναν αριθμό. Αφενός απαιτεί απ’ το σώμα σου να ‘χει ολοκληρώσει όλες τις αλλαγές που είναι υποχρεωμένο να περάσει κατά τη μετάβαση απ’ την εφηβεία στην ενήλικη ζωή, αφετέρου σε καλεί να γνωρίσεις και να ορίσεις τον εαυτό σου. Κι αν το σώμα περνάει τη φάση των αλλαγών και της σταθεροποίησης αυτόματα, η σωστή ανάγνωση του εαυτού σου δεν είναι καθόλου αυτόματη. Είναι μια βαριά δουλειά, ένας δύσκολος γρίφος και πολλές μικρές επαναστάσεις.
Μεγαλώνεις πάνω σε δίπολα, που όλα στο τέλος ανάγονται σε καλό και κακό. Κατά τη διάρκεια της ανατροφής σου, ακούς γονικές εντολές να σε καθοδηγούν με «μη» και «πρέπει» για το καλό σου. Ένα καλό που μέχρι τότε ξέρουν μόνο οι δικοί σου και προσπαθούν να στο εμφυσήσουν με κάθε τρόπο, προσδοκώντας να τους το επιβεβαιώνεις σε κάθε βήμα σου. Οι γονείς είναι η αυθεντία κι εσύ ένας καινούριος μαθητής στο σχολείο της ζωής.
Ακόμα κι η εκπαίδευσή σου, αργότερα, είναι μια συνέχεια της γονικής καθοδήγησης. Η ηθική, οι αξίες και τα ιδανικά που σου εξυμνεί είναι παρόμοια μ’ αυτά που άκουσες μέσα στο σπίτι σου. Αν είσαι τυχερός και λάβεις μια ευρύτερη εκπαίδευση, ίσως σου δοθεί μια ιδέα ευελιξίας που μπορείς κι οφείλεις να υιοθετήσεις μετέπειτα, ώστε να μάθεις να αφουγκράζεσαι και τη δική σου φωνή εκτός των άλλων.
Αυτό που, συχνά, ξεχνά κανείς να λάβει υπόψη του όταν δίνει κατευθυντήριες γραμμές είναι η ιδιοσυγκρασία αυτού που τις δέχεται. Οι συμβουλές χορηγούνται μαζικά, κινούμενες σ’ ένα μήκος κύματος, αλλά ο δέκτης τους είναι ένα σύνολο χαρακτηριστικών που τον καθιστούν μοναδικό, όπως μοναδική θα παραμείνει κι η οπτική του για τον κόσμο.
Σ’ αυτό το άβολο, λοιπόν, σημείο πίεσης –που απ’ τη μία βρίσκονται οι εξωγενείς παράγοντες ανατροφής κι απ’ την άλλη η ιδιοσυγκρασία του καθενός– αρχίζει η ανάγκη για ενηλικίωση. Είναι η ώρα που οι επιλογές που θα κάνεις θα ‘χουν αντίκτυπο σε βάθος χρόνου και την ευθύνη αυτών των επιλογών θα τη φέρεις ολομόναχος.
Μερικοί θα καταπιούν αμάσητα αυτά με τα οποία γαλουχήθηκαν. Θα ακολουθήσουν την εύκολη οδό και θα γίνουν προβλεπόμενοι, υιοθετώντας αφιλτράριστα παραινέσεις και προσδοκίες που τους δόθηκαν στο πιάτο. Τότε που η κρίση τους ήταν ακόμα αδιαμόρφωτη. Κι έτσι θα παραμείνει, αδιαμόρφωτη.
Γι’ αυτούς η ενηλικίωση δε θα ‘ρθει ποτέ, όσα κεράκια κι αν σβήνουν κάθε χρόνο. Το μπόνους που θα κερδίσουν απ’ την απόλυτη ταύτιση με τους συμβουλάτορές τους είναι ότι δε θα χρειαστεί να υπερασπιστούν ή να λογοδοτήσουν για καμιά επιλογή της ζωής τους. Γιατί καμιά δε θα ‘ναι επιλογή, αλλά μια τεκμηρίωση ότι αποστήθισαν επαρκώς μαθήματα ζωής άλλων. Το δικό τους; Δεν ήταν στην ύλη.
Άλλοι θα απορρίψουν στο διάβα τους όλες τις νουθεσίες. Θα στηριχτούν αποκλειστικά στην κρίση τους. Ωστόσο, όταν φοράς τα ολοκαίνουρια παπούτσια της ενηλικίωσης είναι πιθανό να τα λερώσεις γρήγορα από απειρία. Δυστυχώς, όμως, δεν καθαρίζονται όλα τα λάθη. Κινούνται στο δρόμο της ενήλικης ζωής σαν να εφηύραν αυτοί πρώτοι την καλύτερη πατέντα της. Σαν να απέκτησαν πρώτοι το χρίσμα του ενήλικα.
Υποτιμούν κατάφορα την εμπειρία των πρεσβυτέρων και κινδυνεύουν να ακούσουν πολλές φορές το «Εμείς στα λέγαμε!». Πάντα θα κουβαλούν αυτά που τους διδάξανε, αλλά για έναν και μοναδικό λόγο: Να βρουν τρόπο να τα απορρίψουν. Από αντίδραση ή από ηρωισμό. Αυτοί θα παραμείνουν έφηβοι. Θα γλείφουν τα όρια της ενηλικίωσης, αλλά δε θα φτάσουν σ’ αυτήν.
Οι υπόλοιποι είναι οι ώριμοι ενήλικες. Ετών 18 ή 28 ή 35. Αυτοί βρήκαν τη χρυσή τομή. Χρυσή για τους ίδιους, όχι για όλους. Συνέλεξαν πληροφορίες με μάτι και μ’ αυτί και δεν έμειναν σ’ αυτές που τους σέρβιραν μόνο. Έψαξαν και γι’ άλλες και τις βρήκαν σε κάτι βιβλία που δεν υπήρχαν στη βιβλιοθήκη του πατρικού τους. Σ’ εκπαιδευτικά ταξίδια, που ενώ για τους γονείς τους ενίσχυαν την κατάρτισή τους, για τους ίδιους ήταν μύηση σ’ άλλα μοντέλα ζωής, μ’ άλλα δίπολα, μ’ άλλους θεούς κι άλλα θηρία. Ακόμα και σ’ ιστορίες τρίτων και τέταρτων, ομοίων και διαφορετικών, που οι περισσότεροι ακούν, αλλά ελάχιστοι τις αξιολογούν ως πηγή γνώσης.
Κάθε πληροφορία που λαμβάνουν θα την αξιοποιούν στο παζλ της προσωπικότητάς τους ή θα την απορρίπτουν συνειδητά. Για κάθε τους απόφαση υπάρχουν επιχειρήματα. Για κάθε τους λάθος υπάρχει ανάληψη ευθύνης. Για κάθε τους προσωπική επιτυχία γεμίζουν περηφάνια.
Πλησιάζουν τα γενέθλιά σου. Πριν σβήσεις το κεράκι, μην κάνεις ευχή. Δώσε μια υπόσχεση: Να δίνεις τη δική σου χροιά στις φωνές που ακούς. Κι έτσι, μόλις έκανες ένα σημαντικό βήμα στην ενήλικη ζωή. Ας πιούμε σ’ αυτό!
Επιμέλεια Κειμένου Βάσιας Δερμεντζοπούλου: Πωλίνα Πανέρη
Συντάκτης: Βάσια Δερμεντζοπούλου
