Το ξέρετε πώς πάει η φάση: μετά από αρκετές αμφιλεγόμενες εμπειρίες που εμπιστεύεσαι κάποιον ενώ δε θα έπρεπε, ή να πρέπει να μαζέψεις τα σπασμένα κομμάτια της ζωής σου απ’ το πάτωμα για πολλοστή ίσως φορά, αποφασίζεις να αναθεωρήσεις αυτό το μεγάλο ζήτημα της εμπιστοσύνης και να «κρατάς πισινή» από εδώ και πέρα.
Κάποια στιγμή φτάνεις σε ένα καλύτερο σημείο επίγνωσης και δουλειάς με τον εαυτό σου κι αποφασίζεις να αρχίσεις να βγαίνεις ξανά και να προσπαθήσεις να συνάψεις καινούργιες ερωτικές και φιλικές σχέσεις. Μόνο που αυτή τη φορά, ανακαλύπτεις ότι είσαι συνεχώς σε μια εγρήγορση, ψάχνοντας να βρεις το λύκο που είναι ντυμένος με τα ρούχα του προβάτου.
Νιώθεις ότι αυτή τη φορά ξέρεις περισσότερα για τον εαυτό σου, νιώθεις ότι καταλαβαίνεις την έννοια των ορίων και της εμπιστοσύνης, όπως και τις αξίες σου και τις ανάγκες σου, αλλά φοβάσαι μην τα κάνεις όλα πάλι λάθος.
Είναι σχεδόν σαν να περιμένεις να το κάνεις σωστά απ’ την αρχή, όταν στην πραγματικότητα η εμπιστοσύνη κι η σωστή κρίση αναπτύσσονται μόνο μέσω της εμπειρίας. Είναι σαν να έχεις διαβάσει το εγχειρίδιο οδήγησης και να έχεις παρακολουθήσει πέντε-έξι βιντεάκια και να πιστεύεις ότι τώρα μπορείς να οδηγήσεις.
Θα ήθελα όμως σε αυτό το σημείο να σας επιβεβαιώσω πως ό,τι κάποιος μαθαίνει το μαθαίνει μέσα από εμπειρίες και σίγουρα ένα μεγάλο αριθμό λαθών, και στις επιλογές και στην κρίση του. Είναι εμπειρία που την κερδίζεις με πολύ κόπο και μέσα απ’ τη διαδικασία να ξεμάθεις κάποια πράγματα που τα έχεις ορίσει ως λειτουργικούς κανόνες της ζωής σου. Εντάξει, αναμφισβήτητα η διαδικασία αυτή έχει μια σεβαστή δόση πόνου αλλά είναι κι ο μοναδικός τρόπος να μάθεις. Με τον καιρό οι επίπονες εμπειρίες θα συρρικνωθούν και θα λιγοστέψουν.
Κάθε εμπειρία μια σχέσης κι ειδικά εκείνων που το αποτέλεσμα δεν είναι αυτό που θέλουμε ή που νιώσαμε ότι εμπιστευτήκαμε άτομα που δεν έπρεπε είναι πάντα καλοί δάσκαλοι για τις επόμενες.
Με το θέμα της εμπιστοσύνης μερικές φορές φαίνεται πιο εύκολο να μην εμπιστευτούμε και τον εαυτό μας και τους άλλους απ’ τα να έχουμε ένα βασικό βαθμό εμπιστοσύνης και να χρησιμοποιήσουμε τα μάτια μας και τα αυτιά μας και το μυαλό μας και να αποφασίσουμε να κρίνουμε μια κατάσταση σαν αρνητική ή θετική. Αυτή η «ευκολία» μας οδηγεί στο να είμαστε στην άμυνα με μια υπερβολικά σκεπτικιστική στάση και περιμένοντας ανά πάσα στιγμή να πέσουν οι μάσκες.
Το να γνωρίζεις τα όριά σου, τις αξίες σου και ναι, τις ενδείξεις μιας προσωπικότητας που πολύ πιθανό να σε προδώσει, δεν είναι και λόγος να τρομάξεις σε σημείο που θα κυκλοφορείς μονίμως με το βλέμμα του κυνηγημένου ή κάποιου σε ετοιμότητα μάχης. Αυτά υπάρχουν για να ενδυναμώσουν εσωτερικά έτσι ώστε να κάνεις καλύτερες επιλογές.
Βασικά η αναλογία είναι σαν να λες ότι είσαι έξυπνος και μπασμένος και τσίφτης και να αποφεύγεις να περπατήσεις τη νύχτα σε άγνωστα μέρη γιατί οι πιθανότητες να σε κλέψουν είναι περισσότερες κι άρα προτιμάς να μένεις στο σπίτι κάθε βράδυ. Μόνος. Με το να είσαι υπερευαίσθητος και να φοβάσαι να ανοιχθείς σε άλλους και με το να μη θέλεις να εμπιστευτείς την κρίση σου και να μάθεις μέσα απ’ τη δοκιμή και το λάθος είναι σαν να λες «προτιμώ να μην ξέρω τίποτα για τους κινδύνους και τα πράγματα γα τα οποία οφείλω να είμαι πιο προσεχτικός κι απλώς ελπίζω οι άλλοι να κάνουν το σωστό. Δε θέλω να είμαι υπεύθυνος για μένα και να πρέπει να μάθω μέσα από την εμπειρία».
Το να μάθεις να εμπιστεύεσαι τους άλλους και να χρησιμοποιείς την κρίση σου σημαίνει επίσης ότι θα πρέπει να παρατήσεις το παιχνίδι της κατηγορίας και των ενοχών και του μοτίβου να τα παίρνεις όλα προσωπικά. Όλο αυτό το μοτίβο σκέψης και συμπεριφοράς κάνει πολύ δύσκολη την εμπιστοσύνη γιατί σίγουρα δε θα ήθελες να προσθέσεις περισσότερα προβλήματα στη συνεχώς αυξανόμενη λίστα των εγκλημάτων που δεν έχεις διαπράξει.
Ξεκαθάρισε λοιπόν τα όριά σου, γνώρισε τις αξίες σου και τις ανάγκες σου και δεσμεύσου στο να ζεις τη ζωή σου με έναν τρόπο που αντανακλά αυτό που πραγματικά είσαι. Αυτό θα σου δώσει μια υγιή βάση εμπιστοσύνης με την οποία μπαίνεις σε κάθε νέα σχέση. Θα έλεγα ένα 70% περίπου.
Αυτό σημαίνει ότι μπορείς να βγεις εκεί έξω και να απολαύσεις τη ζωή σου και να χειριστείς κάτι όταν αυτό πραγματικά συμβαίνει κι όχι περιμένοντας αυτό το κάτι να συμβεί και είσαι σε κατάσταση ετοιμότητας για αντεπίθεση. Δεν αξίζει τον κόπο και την ενέργειά σου.
Επιμέλεια Κειμένου Μαρίας Αγοραστού: Πωλίνα Πανέρη