Το παρελθόν μας είναι η παρακαταθήκη μας. Εκεί κανείς μπορεί να βρει εμπειρίες, αναμνήσεις, στιγμές, συναισθήματα και εξηγήσεις που συνθέτουν το παζλ της τωρινής μας ζωής. Όλοι έχουμε ένα σεντουκάκι που έχουμε ονομάσει παρελθόν –είτε μακρινό είτε πιο κοντινό– και πολλές φορές το ανοίγουμε και ανακατεύουμε την πραμάτεια και τα περιεχόμενά του, και προσπαθούμε να δώσουμε νόημα κι εξήγηση στο γιατί μερικά πράγματα συνέβησαν όπως συνέβησαν και ποιες συνθήκες οδήγησαν σε αυτό το αποτέλεσμα.
Μερικές φορές, οι αναμνήσεις μπορεί να είναι εξαιρετικά επώδυνες και να προκαλούν ακόμη θλίψη και πόνο· άλλες φορές μας είναι αδιάφορες, και μερικές άλλες αφήνουν ένα αίσθημα ματαίωσης. Ίσως κάποιο ερωτηματικό να περιφέρεται στο νου μας: γιατί ζήσαμε ορισμένα πράγματα ή γιατί περάσαμε κάποιες καταστάσεις, εφόσον δεν μπορούμε να κάνουμε κάποια θετική σύνδεσή τους με το παρόν.
Ίσως να προσπαθήσουμε να πείσουμε τους εαυτούς μας ότι ήταν χαμένος χρόνος και άδικος κόπος. Κι όμως, πιστεύω ότι κάθε μας σχέση, όσο μικρή και μεγάλη αν ήταν, κάθε γνωριμία που κάναμε στη ζωή μας και σήμαινε έστω και κάτι, είχε κάτι να μας προσφέρει. Δεν υποστηρίζω την άποψη ότι κάθε εμπόδιο είναι για καλό, αλλά πιστεύω ότι είναι στο χέρι μας να καθίσουμε και να βρούμε εμείς τον τρόπο που μας ωφέλησε. Πάντα, μα πάντα, κάτι θα υπάρχει που η κάθε σχέση μας έχει διδάξει. Ακόμη και αν αρνούμαστε κατηγορηματικά να το δούμε ή να το πιστέψουμε, υπάρχει ένας λόγος για τον οποίο εκείνος ο συγκεκριμένος άνθρωπος ήρθε εκείνη τη στιγμή στη ζωή μας.
Δεν υπάρχουν ανώφελες σχέσεις και αγάπες· υπάρχουμε μόνο εμείς που αδυνατούμε να δούμε αυτό το όφελος.
Μερικές φορές, το όφελος μπορεί να βρίσκεται στην ίδια την αποτυχία της σχέσης. Να μάθουμε, κοιτώντας πίσω, τις αδυναμίες μας, την ανικανότητα χειρισμού ορισμένων καταστάσεων, τη συναισθηματική μας μη-διαθεσιμότητα, την αδυναμία μας να δοθούμε. Να αναρωτηθούμε γιατί πραγματικά ήμαστε έτσι και αν αυτό ισχύει και στο παρόν. Να δούμε αν έχουμε εξελιχθεί, αν εμπιστευόμαστε τώρα περισσότερο, αν έχουμε περισσότερη πίστη στην αγάπη την ίδια και στη δική μας αξία να την κερδίσουμε, να την κρατήσουμε, να την εξελίξουμε. Πόσα βήματα άραγε έχουμε κάνει από τότε;
Άλλες φορές μπορεί να είναι το αντίθετο. Την ανάγκη μας να υπερ-δοθούμε, να υπερ-προσπαθήσουμε, να υπερ-καλύψουμε τα κενά που εμείς οι ίδιοι νιώθαμε για τον εαυτό μας.
Επίσης, μπορεί να είναι μια σχέση τόσο κακή που έπρεπε να μας συμβεί για να ξυπνήσουμε και να θυμηθούμε τι πραγματικά θέλουμε, και να αναρωτηθούμε: γιατί αρκούμαστε σε ψιχουλάκια, όταν αυτό που πραγματικά έχουμε ανάγκη είναι μια ολόκληρη φραντζόλα; Από την άλλη, ποιος θα το περίμενε ότι είχαμε τόση πολλή αγάπη μέσα μας; Να αγαπάμε με όλο μας το είναι ακόμη και όταν παίρναμε αυτά τα ψιχουλάκια. Αυτό και αν είναι μεγαλείο ψυχής! Είμαστε άραγε πιο προσεχτικοί σήμερα στο πώς το «ξοδεύουμε» αυτό το μεγαλείο;
Και οι άνθρωποι είμαστε παράξενα όντα, αυτοκαταστροφικά, δεν ακούμε τις ανάγκες μας, τα θέλω μας, αλλά τα εκλογικεύουμε, και πρέπει να φτάσουμε πάτο για να ξυπνήσουμε. Αλλά πόσο αναζωογονητικό είναι ένα γερό ταρακούνημα την ώρα που χάνεσαι στη σπείρα της καθόδου!
Και έπειτα είναι εκείνες οι σχέσεις που έμειναν ανεκπλήρωτες, σχεδόν σχέσεις που ακόμη και σήμερα πιθανόν να μας βάλουν στη διαδικασία να αναρωτηθούμε το «πώς θα ήταν αν…». Και αυτό το «αν» σίγουρα πονάει, αλλά από την άλλη, το ότι μάθαμε να δεχόμαστε τα πράγματα όπως έρχονται και όχι όπως θέλουμε εμείς, δεν είναι από μόνο του ένα μάθημα ζωής; Όλη η ζωή μας είναι φτιαγμένη από «αν» και ανεκπλήρωτες προσδοκίες και από τη δική μας δύναμη να αφήνουμε στην άκρη την ελεγκτική μας φύση και να αποδεχόμαστε τις καταστάσεις όπως έρχονται.
Και η σχέση που γουστάραμε και δεν είχαμε το σθένος και τα κότσια να την παλέψουμε να τη διεκδικήσουμε; Αυτή η ιστορία κι αν ήταν σημαντική στην εξέλιξη μας! Αν αναρωτηθούμε τι έλειπε τότε και δεν το κάναμε, θα βρούμε άραγε τους πραγματικούς λόγους, θα πούμε την αλήθεια στον εαυτό μας; Ήταν γιατί φοβόμασταν ή γιατί πιστεύαμε ότι κάτι καλύτερο υπάρχει εκεί έξω, κι έτσι πάντα κοιτάζαμε την έξοδο κινδύνου; Μπορούμε με ειλικρίνεια να παραδεχθούμε στον εαυτό μας τις δικαιολογίες που χρησιμοποιήσαμε για να μην διεκδικήσουμε;
Η λίστα μπορεί να γίνει ατέλειωτη, αλλά η ουσία παραμένει η ίδια: κάτι πήραμε, κάτι μάθαμε από τον κάθε άνθρωπο που υπήρξε στη ζωή μας. Το τι θα κάνουμε με αυτά τα μαθήματα είναι στο χέρι μας, και στο πόσο διατεθειμένοι είμαστε όλοι μας να τιμήσουμε αυτές τις ιστορίες σαν ένα σκαλοπατάκι εξέλιξης και συναισθηματικής νοημοσύνης που θα μας φέρει λίγο πιο κοντά σε αυτό που πραγματικά θέλουμε.
Συντάκτης: Μαρία Αγοραστού
