Όλοι εμείς, το πανέμορφο αυτό ανθρώπινο μας είδος, έχουμε πολλά χαρίσματα και πολλά ελαττώματα. Σήμερα δε θα μιλήσω για τα χαρίσματα μας, αλλά για ένα από τα βασικά μας ελαττώματα, και αυτό είναι να αγνοούμε τη δύναμη μας. Τη δύναμη να αλλάξουμε τη ζωή μας, να είμαστε υπεύθυνοι για την ευτυχία μας, να κάνουμε επιλογές που είναι εν-δυναμωτικές και όχι από-δυναμωτικές, να αποβάλλουμε αυτοκαταστροφικά μοτίβα και άλλα τέτοια άχρηστα παντελώς πράγματα, συνήθειες, σκέψεις.
Ένα από τα πιο αυτοκαταστροφικά μοτίβα μας, τόσο σε επίπεδο σκέψεων όσο και σε επίπεδο συμπεριφορών, είναι αυτή μας η ανάγκη να νιώθουμε θύματα μέσα στις σχέσεις μας και δη στις ερωτικές. Το έχουμε όλοι μας πει σε κάποια φάση της ζωής μας, ότι δεν πήραμε αυτό που μας αξίζει, κάποιος ήταν άδικος απέναντι μας, «πώς μπόρεσε να μου το κάνεις εμένα αυτό;» και άλλα τέτοια ευτράπελα.
Ένας από τους βασικούς τρόπους με τους οποίους οι άνθρωποι κακοδιαχειριζόμαστε τον θυμό μας, είναι να υιοθετούμε τον ρόλο του θύματος. Πολλοί άνθρωποι, έστω και ασυνείδητα, μπαίνουν σε αυτόν τον ρόλο γιατί φοβούνται τον θυμό τους, αρνούνται την ύπαρξη τόσο σε εκείνους όσο και στους άλλους, τον προβάλλουν στον απέναντι περιμένοντας ότι θα τους βλάψει. Έχοντας αυτή την προσδοκία και μια υψηλή ευαισθησία στο θυμό και στη σύγκρουση με τους άλλους, αλλά και με τους εαυτούς τους, μπορεί ακόμη και να διαστρεβλώσουν τις εκφράσεις των άλλων, φανταζόμενοι ότι όλοι έχουν κακές προθέσεις.
Ο θυμός, που είναι μια εντελώς φυσιολογική έκφραση ως αντίδραση σε ένα γεγονός που τον προκαλεί, μετατρέπεται σε φόβο και έλλειψη εμπιστοσύνης προς του άλλους. Πάντα στο πίσω μέρος του μυαλού τους υπάρχει και υποβόσκει ο φόβος ότι οι άλλοι ή ο σημαντικός άλλος της ζωής τους, έχουν σκοπό να τους βλάψουν.
Οι άνθρωποι που καταβάλλονται από αισθήματα θυματοποίησης έχουν την τάση να βλέπουν τα γεγονότα της ζωής τους να συμβαίνουν μόνο σε εκείνους στις πιο τραγικές τους διαστάσεις και ως εκ τούτου να νιώθουν αναποτελεσματικοί και αβοήθητοι. Συνεχώς συγκρίνουν τον εαυτό τους με τους άλλους και συνεχώς αυτοί είναι οι «ριγμένοι» της υπόθεσης. Επίσης, λειτουργούν με την βασική και θεμελιώδη υπόθεση ότι ο κόσμος θα έπρεπε να είναι δίκαιος, και ασφαλής, που είναι είναι ένας κατεξοχήν παιδικός τρόπος σκέψης.
Επιπλέον, τείνουν να προβάλουν τις συνθήκες των πρώιμων παιδικών εμπειριών τους, όπου ήταν όντως αβοήθητοι, στις σημερινές τους συνθήκες και ιδιαίτερα στις σχέσεις τους με τους ερωτικούς τους συντρόφους, και αδυνατούν να καταλάβουν ότι έχουν πολλή περισσότερη δύναμη από ότι όταν ήταν παιδιά.
Οι «άνθρωποι-θύματα» σε μια σχέση, είναι παθητικοί ή παθητικά επιθετικοί με μια αίσθηση αρνητικής δύναμης που λειτουργεί καταστροφικά τόσο για τους ίδιους όσο και για την ίδια τη σχέση. Καταφεύγουν συνήθως σε στρατηγικές χειραγώγησης του άλλου με το να του δημιουργούν ενοχές για τα πολλά «πρέπει» που έχουν στο μυαλό τους και ο άλλος δεν τα πραγματοποιεί. Υπάρχει αυτή η αίσθηση της «ενάρετης αγανάκτησης» η οποία εκλογικεύεται ως η φυσιολογική αντίδραση σε κάτι που τους συμβαίνει, χωρίς ποτέ να λαμβάνουν υπόψιν ούτε την ψυχοσύνθεση αλλά ούτε και τις συνθήκες του άλλου.
Όσο οι άνθρωποι δέχονται τον εσωτερικό τους κριτή, που τους υπαγορεύει το πώς θα «έπρεπε» να είναι πολλά πράγματα -σχέσεις, άνθρωποι, συμπεριφορές κλπ- τόσο θα νιώθουν ότι είναι θύματα της μοίρας. Όσο οι άνθρωποι εκλογικεύουν τον θυμό, αδυνατούν να τον εκφράσουν -γιατί τον έχουν ενοχοποιήσει-, όσο δεν εκφράζουν τις πραγματικές τους ανάγκες, όσο δεν αντιλαμβάνονται ότι όλη τους η ζωή είναι καθαρά και μόνο δική τους ευθύνη τόσο η θυματοποίηση θα τους παγιδεύει. Η ζωή τους χρωστάει…
Είναι πολύ πιο έντιμο και υγιές να δεχτούν την ιδέα ότι ο κόσμος δεν τους χρωστάει τίποτα, ούτε ευτυχία, ούτε ένα υπέροχο σπίτι, ούτε έναν καταπληκτικό και δοτικό σύντροφο. Με το να υιοθετείται μια στάση θυματοποίησης και πιστεύω, ότι δικαιωματικά του ανήκουν περισσότερα και καλύτερα πράγματα τόσο η αίσθηση της ανημποριάς θα εντείνεται.
Το ουσιαστικότερο όλων όμως, είναι η αποδοχή ότι η δύναμη να αλλάξουμε αυτά που δεν μας αρέσουν είναι μέσα μας και καταδικιά μας. Αυτή δεν πρόκειται να μας την πάρει κανείς, εκτός και αν εμείς το επιτρέψουμε.
Συντάκτης: Μαρία Αγοραστού
