Περίπου 5% των ζευγαριών στον ανεπτυγμένο κόσμο βιώνουν πρωτογενή υπογονιμότητα (ανικανότητα να αποκτήσει παιδιά) ή δευτερογενή υπογονιμότητα (ανικανότητα για σύλληψη ή επιτυχή ολοκλήρωση μιας εγκυμοσύνης). Το θέμα της υπογονιμότητας είναι πολύπλοκο και έχει προεκτάσεις τόσο σε σωματικό, όσο και σε συναισθηματικό επίπεδο.
Οι άντρες και οι γυναίκες επηρεάζονται από την υπογονιμότητα με διαφορετικούς τρόπους. Τα περισσότερα ζευγάρια βιώνουν αυτή την πάλη με παρόμοιο τρόπο. Αυτό συνδέεται με τους παραδοσιακούς τρόπους με τους οποίους οι άντρες και οι γυναίκες έχουν εκπαιδευτεί να σκέφτονται, να νιώθουν και να συμπεριφέρονται.
Οι γυναίκες αναμένεται, από τις ίδιες και από τους άλλους, να είναι οι συναισθηματικοί φροντιστές της σχέσης. Οι γυναίκες συνήθως νιώθουν υπεύθυνες όχι μόνο για τα αρνητικά συναισθήματα των άλλων, αλλά και για οτιδήποτε αρνητικό συμβαίνει. Όταν οι γυναίκες προσπαθούν να καταπιέσουν τα συναισθήματά τους, αυτά γιγαντώνονται μέχρι που να αρχίσουν να νιώθουν ότι είναι εκτός ελέγχου.
Οι γυναίκες σε ζευγάρια που αντιμετωπίζουν το πρόβλημα της υπογονιμότητας, συχνά προστατεύουν τους συντρόφους τους από τον δικό τους πόνο και τα συναισθήματα της αποτυχίας, με το να επωμίζονται όλη την ευθύνη για τις θεραπείες και τις πολλαπλές ιατρικές επισκέψεις. Όταν προτείνεται να παραστούν οι σύζυγοι στα ιατρικά ραντεβού των συντρόφων τους, συνήθως τα ζευγάρια ανησυχούν για το χάσιμο του χρόνου ή των εισοδημάτων τους. Κι ενώ αυτές οι ανησυχίες είναι θεμιτές και σημαντικές, αποσκοπούν επίσης και στο να προστατεύσουν τους συζύγους από τη δική τους ευθύνη στη διαδικασία της σύλληψης, αλλά και από τα ίδια τους τα συναισθήματα, τα οποία μπορούν να ενταθούν με την ιατρική διαδικασία.
Οι άντρες από την άλλη, παραδοσιακά θεωρούνται οι οικονομικοί παροχείς της σχέσης και είναι υπεύθυνοι να προστατεύουν την οικογένειά τους από πραγματικούς και φανταστικούς κινδύνους. Οι άντρες συνήθως νιώθουν απειλή όταν προσπαθούν να εκφράσουν τα αισθήματα τους γιατί έχουν εκπαιδευτεί να τα καταπιέζουν. Έχουν εκπαιδευτεί να είναι περισσότερο διεκπεραιωτικοί και να λαμβάνουν αποφάσεις χωρίς να αποσπώνται από αισθήματα.
Οι άντρες σε ζευγάρια με πρόβλημα υπογονιμότητας συχνά νιώθουν χαμένοι από την ένταση των αισθημάτων της συντρόφου τους, όπως και από τη δική τους αδυναμία να εκφράσουν τα δικά τους. Τείνουν να συγκεντρώνουν όλη τους την ενέργεια στην εργασία τους όπου νιώθουν ότι μπορούν να είναι περισσότερο επιτυχημένοι.
Ανεξαρτήτως όμως φύλου, τα ζευγάρια που μαθαίνουν ότι έχουν πρόβλημα υπογονιμότητας, συχνά βιώνουν τα φυσιολογικά, αλλά επώδυνα στάδια τους πένθους: σοκ, θυμός, κατάθλιψη, διαπραγμάτευση κι αποδοχή. Μαζί με αυτά τα στάδια, που συνήθως δεν ακολουθούν μια γραμμική πορεία, το ζευγάρι βιώνει μια απώλεια της αυτοπεποίθησης και της αυτοεκτίμησής του, καθώς κι ένα αίσθημα ανημποριάς απέναντι στη μοίρα του.
Το ζευγάρι μπορεί να υποφέρει επίσης και όταν έρχεται σ’ επαφή με φίλους και συγγενείς, οι οποίοι μπορεί ακόμη και με καλή πρόθεση, να προκαλέσουν περαιτέρω πόνο και σύγχυση με τα σχόλια και τις συμβουλές τους. Τα ζευγάρια που αντιμετωπίζουν υπογονιμότητα μπορεί να αποφύγουν κοινωνικές επαφές με φίλους που έχουν παιδιά ή περιμένουν παιδί. Μπορεί να παλεύουν με σεξουαλικές δυσλειτουργίες εξαιτίας του άγχους τους, όπως επίσης και με αντιφατικά και αντικρουόμενα συναισθήματα μεταξύ τους.
Και ενώ οι ιατρικές παρεμβάσεις προσφέρουν μια πολυπόθητη βοήθεια, μπορεί επίσης να προσθέσουν στο στρες, το άγχος και τη θλίψη που ήδη υπάρχει από το ίδιο το γεγονός της υπογονιμότητας.
Η φαρμακευτική αγωγή και οι ορμόνες μπορεί να έχουν ψυχολογικές και σωματικές παρενέργειες και το κόστος της εκάστοτε θεραπείας μπορεί για πολλά ζευγάρια να αποτελεί ανασταλτικό παράγοντα στην απόφασή τους να αποκτήσουν ένα παιδί. Τα ασφαλιστικά ταμεία συνήθως καλύπτουν ένα μέρος των θεραπειών και συχνά θα χρειαστούν περισσότερες από μια για να επιτευχθεί το επιθυμητό αποτέλεσμα. Επιπλέον, ως ζευγάρι πρέπει να διαχειριστούν και το ταμπού που συνοδεύει την υπογονιμότητα ως μια προσωπική αποτυχία.
Παρότι όμως, οι ψυχολογικές προκλήσεις της υπογονιμότητας μπορεί να είναι συντριπτικές και τρομακτικές, τα περισσότερα ζευγάρια φτάνουν σε μια εσωτερική επίλυσή τους, είτε με το να γίνουν γονείς με βιολογικό τρόπο είτε με υιοθεσία ή με το να αποφασίσουν να χτίσουν τη ζωή τους χωρίς παιδιά. Αλλά αυτή η επίλυση είναι κερδισμένη μετά από πολύ αγώνα και σίγουρα τους αλλάζει για πάντα.
Πηγή: http://www.health.harvard.edu/newsletter_article/The-psychological-impact-of-infertility-and-its-treatment
Επιμέλεια Κειμένου Μαρίας Αγοραστού: Σοφία Καλπαζίδου
Συντάκτης: Μαρία Αγοραστού
