Οι στιγμές εναλλάσσονται, η διάθεση πότε είναι ζέστη πότε κρύο κι η υπομονή θα στεφθεί ο καλύτερος παρατηρητής και σύντροφος στο στάδιο της εφηβείας. Η αρχή, η προεφηβεία όπως αποκαλείται, είναι η περίοδος που η παιδικότητα δείχνει να μένει μα η υπόσταση εξελίσσεται. Είναι εκείνο το στάδιο, που η πεταλούδα προτού αναδειχθεί σε ένα πανέμορφο λεπιδόπτερο, έχει κλειστεί για ένα χρονικό διάστημα σε ένα κουκούλι. Αυτό το κουκούλι, είναι όταν τα παιδιά μεταβαίνουν από την αθώα, ανέμελη καθημερινότητά τους σε μια κάπως αλλιώτικη, με περισσότερες υποχρεώσεις, δικαιώματα, προβληματισμούς, σκέψεις και συναισθήματα να έχουν στήσει χορό, μέχρι την ολοκλήρωση της εξέλιξής τους. Μιας εξέλιξης που θα τους έχει μεταμορφώσει σε ενήλικες, με την ωριμότητα και τη σοφία της ηλικίας που τους διακατέχει.
Στην περίπτωση της εφηβείας, υπάρχουν τρεις βασικές φάσεις και στάδια, με καθοριστικές παραμέτρους την ηλικία και το φύλο, εφόσον η μεταμόρφωση έχει διαφορετική πορεία. Στα αγόρια υπάρχει το στοιχείο της αναγνώρισης της ερωτογενούς ζώνης ενώ στα κορίτσια υπάρχει ταυτόχρονα και η έμμηνος ρήση.
Η πρώτη φάση ξεκινάει από την ηλικία των έντεκα και συχνά φτάνει έως και την ηλικία των δεκατεσσάρων ετών, όπου παρατηρείται και η πιο έντονη αλλαγή της συμπεριφοράς. Είναι η στιγμή που ο υποψήφιος έφηβος, έρχεται αντιμέτωπος με τις ορμονικές αλλαγές και για πρώτη φορά έχει την ανάγκη να λειτουργήσει διαφορετικά από το συνηθισμένο. Η κυκλοθυμία κάνει εμφάνιση και όσα τον χαρακτήριζαν μέχρι εκείνη τη στιγμή ξαφνικά φαίνονται παιδικά.
Αν έπρεπε να βάλουμε έναν τίτλο στη φάση αυτή θα ήταν ίσως η «βαρεμάρα», αφού οτιδήποτε θεωρούσε ενδιαφέρον πλέον μοιάζει ανιαρό και όσα καινούρια δοκιμάζει ίσως να μην του ταιριάζουν απόλυτα. Το μπάσκετ του Σαββάτου ξαφνικά έγινε ρουτίνα και η κιθάρα, που παρακάλαγε για να αρχίσει, έγινε ένα ακόμα μάθημα για το οποίο πρέπει να διαβάσει. Δεν υπάρχει μαγική συνταγή, μία δραστηριότητα που να ταιριάζει σε όλους, ούτε υπάρχει όμως λόγος να προβληματιστούν οι γονείς υπερβολικά. Μια ψύχραιμη αντιμετώπιση και η συνειδητοποίηση της προεφηβείας είναι το μόνο απαραίτητο.
Η δεύτερη φάση είναι η επαναστατική. Θυμίζει λίγο Che Guevara, αν τη χαρακτήριζε ένα χρώμα θα ήταν το κόκκινο, και οροθετείται στην ηλικία των δεκατεσσάρων έως και δεκαεφτά ετών. Είναι η φάση που η οικογένεια, η αγάπη, η φροντίδα και νοιάξιμο θεωρούνται υπερβολικά. Το κατεστημένο, οι κοινωνικές νόρμες και το εκπαιδευτικό σύστημα μοιάζουν ανυπόφορα και ο κόσμος γενικότερα ζητά αλλαγή. Η συμπεριφορά του έφηβου είναι συχνά ανταγωνιστική απέναντι στους γονείς. Συνηθίζεται να λειτουργεί επικριτικά απέναντί τους, να θεωρεί πως το ίδιο μπορεί να διαχειριστεί καλύτερα τις καταστάσεις και να προσπαθεί με τον δικό του τρόπο να θεσπίσει όρια.
Οι γονείς θα πρέπει να εφοδιαστούν με υπομονή και αρκετή διάθεση για διάλογο. Θα υπάρξουν πολλές στιγμές που το παιδί θα επιθυμεί την απομόνωσή του και θα προτιμά την παρέα των φίλων. Μέσα σε όλη αυτήν την επιλεκτική μοναχικότητα, δεν είναι σπάνιο να αρχίσει να ασχολείται με υπαρξιακά θέματα ή να αρχίσει να δείχνει ενδιαφέρον για τη φιλοσοφία και τα διάφορα μηνύματα που δένουν με την κοσμοθεωρία του. Σε καμία περίπτωση η αντίδραση του παιδιού δεν αναμένεται να είναι καθρέφτης των μεγάλων, ίσως μάλιστα να απέχει έτη φωτός από εκεί. Η μεταχείριση πρέπει να γίνεται με ευαισθησία και αρκετή διακριτικότητα.
Το τελευταίο στάδιο της εφηβείας, είναι και το τελευταίο σκαλοπάτι πριν την ενηλικίωση. Βρίσκεται μεταξύ των δεκαεφτά και των είκοσι ετών. Σε αυτήν τη φάση το παιδί είναι πλέον ενήλικας. Έχει δει τις αλλαγές του σώματός του και έχει ήδη γνωρίσει όσα αυτό μπορεί να κάνει. Σε αυτό το στάδιο συχνά δείχνει να συμφιλιώνεται με τους γονείς, να αποδέχεται και να κατανοεί βασικούς λόγους και όρους που η οικογένεια είχε θέσει. Είναι πιο φιλικό, δείχνει έμπειρο και ώριμο σε σύγκριση με τα προηγούμενα χρόνια. Μπορεί πλέον, να αναπτύξει διαλόγους βασισμένους στα επιχειρήματα και στη λογική, χωρίς να διαφαίνεται το στοιχείο της κυκλοθυμίας ή της αμυντικής στάσης. Είναι κομβικό σημείο, έχει συχνά καταλήξει στο τι θέλει να ακολουθήσει στην επαγγελματική του σταδιοδρομία και το υποστηρίζει με όλο του το είναι. Επίσης, έχει ήδη καταλάβει τις ανάγκες του σώματός του κι έχει ξεκινήσει το ταξίδι της διεκδίκησης ενός συντρόφου.
Η εφηβεία, είναι μια δύσκολη περίοδος, μα δεν υπάρχει άνθρωπος που να μην την έχει διανύσει. Και είναι αλήθεια πως έχει μεγάλη διάρκεια, σχεδόν δέκα χρόνια γεμάτα από ορμόνες, λόγια και συναισθήματα που βρίσκονται να κινούνται σαν εκκρεμές σε ταχύτητες φωτός, με όσους βρίσκονται τριγύρω να αναρωτιούνται αν αυτό το εκκρεμές τελικά θα σπάσει ή αν από τύχη θα τη γλυτώσει. Κι αντίστοιχο είναι και το νευρικό σύστημα των γονιών, που βιώνουν εκείνη την περίοδο μαζί τους. Ίσως οι ίδιοι να μη θυμόμαστε πώς ζήσαμε τη ζωή μας σε εκείνο το κουκούλι, αλλά η ζωή έχει τον τρόπο να μας θυμίζει πώς ήταν, μέσα από μια άλλη οπτική. Εκείνη των γονέων πλέον, όταν καλούμαστε να κατανοήσουμε και να βοηθήσουμε τα δικά μας παιδιά να αναπτυχθούν, αποφεύγοντας τα δικά τους λάθη. Η ζωή είναι τελικά η «γραία σοφός» και ίσως καθετί που γίνεται να είναι προμελετημένο. Γι’ αυτό να καλούμαστε να αντιμετωπίσουμε την εφηβεία και πάνω από μία φορά. Ώστε να τη δούμε με μεγαλύτερη ωριμότητα.
Θέλουμε και τη δική σου άποψη!
Στείλε το άρθρο σου στο info@pillowfights.gr και μπες στη μεγαλύτερη αρθρογραφική ομάδα!
Μάθε περισσότερα ΕΔΩ!
Συντάκτης: Αλεξάνδρα Τσότσου
Επιμέλεια κειμένου: Μαρία Ρουσσάκη
Επιμέλεια κειμένου: Μαρία Ρουσσάκη
