Χωρισμένοι με παιδιά∙ πόσο δύσκολα επικοινωνούν;

Κάποτε ήσασταν μαζί, κάποτε είχατε κοινά όνειρα, κάποτε είχατε μία ζωή. Τώρα πλέον είναι όλα ένα χάος. Ένα διαζύγιο στα χαρτιά και μια δύσκολη πραγματικότητα. Η επικοινωνία άφαντη κι η κατανόηση αναζητείται. Συναισθήματα πληγωμένα, αδικημένες καταστάσεις και τα παιδιά να πληρώνουν (άθελά σας) τα σπασμένα.

Ο χωρισμός έχει πολλές συνέπειες στη συγκεκριμένη περίπτωση. Είτε ο ένας επιζητεί την επανασύνδεση είτε ο άλλος την απομάκρυνση. Πριν φτάσουμε εκεί, όταν κάποιος απομακρύνεται επικρατεί μια σύγχυση, ενώ πιο έντονη είναι η επιθυμία για ηρεμία. Δεν είναι απόλυτο ότι θέλει να χωρίσει, ίσως απλά λίγο χρόνο να γαληνέψει και να δει όσο πιο αντικειμενικά γίνεται τις δυσκολίες του γάμου. Όσο, όμως, πιέζεται απ’ την απέναντι πλευρά (την κοινωνία και την οικογένεια) παραμονεύει ο κίνδυνος της οριστικής φυγής. Ένα μπερδεμένο άτομο, που η καθημερινότητα τον έχει φέρει σε ένα τέλμα. Η μόνη λύση που δίνει στην αρχή στον εαυτό του είναι η απομόνωση, αλλά τα ερεθίσματα που ακολουθούν σε αυτές τις περιπτώσεις τον οδηγούν να πάρει μια απόφαση εν βρασμώ.

Απ’ την άλλη βέβαια υπάρχει και το σενάριο της διεκδίκησης (λίγο πριν ή μετά το τέλος) απ’ τον ένα απ’ τους δύο συντρόφους κι αυτή συνήθως έχει δύο μορφές. Η μία είναι εκείνη της ευγενικής κι ήπιας προσέγγισης, όλα να μοιάζουν ξανά ιδανικά, όπως στην αρχή. Μα κανείς δεν μπορεί να εμπιστευτεί και να πιστέψει σ’ αυτήν την αλλαγή. Παρά τον ευάλωτο ψυχισμό οι εξελίξεις του προηγούμενου διαστήματος (γιατί σίγουρα κάτι οδήγησε στην απομάκρυνση του ενός) δεν επιτρέπουν καμία επιστροφή. Κι αν ακόμη αυτή συμβεί, μετά από λίγο θα διαπιστώσει πως η κατάσταση επανέρχεται σε εκείνο το στάδιο που προκάλεσε τη φυγή.

Εκείνος που (για να κερδίσει ξανά το σύντροφό του και να σώσει το γάμο του) έχει υιοθετήσει μια ήρεμη και δοτική συμπεριφορά, όταν δε βρει ανταπόκριση, θα αλλάξει τακτική, αφού αυτή δεν απέδωσε κι ο εγωισμός κλονίστηκε διπλά. Και τώρα ξεκινάνε τα χειρότερα, θα γίνει αγενής, πιεστικός και καθόλου συνεργάσιμος σε ό,τι αφορά το παιδί και τις υποχρεώσεις του προς αυτό.

Η αδιαφορία κι ο εκνευρισμός του ενός φέρνει την αντίδραση του άλλου. Ίσως εκείνο το διήμερο να μην είναι διαθέσιμο το παιδί, ίσως να το έχει βρει κι ένα σχετικό κρύωμα και πόσο θλιβερό είναι που δε θα καταφέρει να δει τον άλλο γονιό. Πόνος και στέρηση για το πλάσμα που περιμένει καιρό, ίσως και βδομάδες για να συναντήσει τον αγαπημένο του γονιό. Τα μηνύματα και τα τηλέφωνα παίρνουν φωτιά, εντάσεις και καβγάδες κι οι δύο παλεύουν με τον πιο άσχημο τρόπο να επιβληθούν, όχι να επικοινωνήσουν. Φωνάζουν οι εγωισμοί «σε θέλω πίσω» ή αντίστοιχα «δε σε αντέχω πια» κι ένα παιδί στη μέση των εντάσεων να παρακολουθεί όλα αυτά, να αισθάνεται το θυμό και να αγκαλιάζει όλα αυτά τα αρνητικά συναισθήματα που το πνίγουν σε μια τόσο τρυφερή ηλικία.

Η τροπή των πραγμάτων μπορεί να γίνει ακόμα πιο δύσκολη, εκβιαστική κι ανεύθυνη. Να σταματήσει η διατροφή με τη δικαιολογία ότι δεν υπάρχει σταθερή εργασία, να σταματήσουν κι οι συναντήσεις με το παιδί. Κάποτε ο ένας κουράζεται να προσπαθεί, τίποτα δε γίνεται αν η θέληση δεν είναι αμοιβαία. Την ευθύνη την έχει εκείνος με την επιμέλεια πλέον. Εκείνος που αναβιώνει τις δυσκολίες κι όλα όσα θυμίζουν το παρελθόν. Για εκείνον είναι πιο δύσκολο να προχωρήσει. Τώρα που οι εντάσεις για τον αμφιλεγόμενο χωρισμό καταλάγιασαν, τώρα που σταμάτησαν οι ερωτήσεις από φίλους και συγγενείς, που πραγματικά ενδιαφερόντουσαν. Έπαψαν όλα αυτά να τον απασχολούν. Έμεινε μόνος τώρα και βλέπει ξεκάθαρα αυτά που δεν μπορούσε να δει νωρίτερα.

Κι η διεκδίκηση του ενός, συχνά αλλάζει μορφές, γίνεται ουσιαστικά εκδίκηση κι η κάθε προσπάθεια για επικοινωνία θυμίζει μια ατελείωτη λογομαχία. Πότε θα βρεθεί χρόνος για το παιδί, πότε θα δοθεί η διατροφή και πάει λέγοντας. Δεν υπάρχει πλέον τίποτα άλλο να συζητήσουν κι οτιδήποτε τεθεί στο τραπέζι, γίνεται αφορμή πολέμου. Κι έτσι συνεχίζουν, χωρίς επιστροφή.

Πράγματι, είναι σπάνιες εκείνες οι περιπτώσεις που υπάρχει μια άρτια επικοινωνία και συνεργασία σε χωρισμένα ζευγάρια. Συμβαίνει κι αυτό, ναι, απλά δε συνηθίζεται. Δυστυχώς, η πλειοψηφία ζει μια επώδυνη κατάσταση. Το μόνο που μένει είναι η υπομονή, ένα μεταβατικό στάδιο είναι -που διαρκεί αρκετά. Κάποια στιγμή θα περάσει κι αυτό!