Δεν είμαστε όλοι οι άνθρωποι ίδιοι, αυτό είναι δεδομένο και μάθαμε να ζούμε ως ένα βαθμό με αυτό. Άλλοι είναι πιο ευέξαπτοι κι άλλοι καθόλου, άλλοι είναι υπέρ-ευαίσθητοι κι άλλοι αποκτηνωμένοι. Έτσι υπάρχει κι η κατηγορία των ανθρώπων που τους τρώει το δίκιο. Κι εγώ εκεί ανήκω και μετά από τόσα χρόνια που προσπαθώ να καταλάβω γιατί, ακόμα δεν έχω απάντηση στο ερώτημά μου. Ίσως να είναι κάποιο κατάλοιπο από τη φύση, όπως υπάρχουν ζώα που υπερασπίζονται το ένα το άλλο έτσι κι εμείς ως άνθρωποι θα έπρεπε να έχουμε κάποιους που να υπερασπίζονται ένα σύνολο. Κι έτσι δημιουργηθήκαμε εμείς οι υπασπιστές της ελευθερίας και του δικαίου.
Όταν έχεις αυτή τη φωτιά να καίει μέσα σου συνήθως το ανακαλύπτεις στην εφηβεία, που λίγο πολύ όλους τους τρώει το δίκιο είτε για προσωπικούς λόγους είτε για πιο γενικούς. Θυμάμαι τον πατέρα μου να μου λέει «μάθε να καταλαβαίνεις πότε σε παίρνει να μιλάς» και «μάθε να διαλέγεις τους καβγάδες σου» επειδή προφανώς δεν μπορούσαν να με δικαιολογούν μια ζωή για τις εξυπνάδες που έριχνα σε ανυποψίαστο χρονικό διάστημα και σε ανυποψίαστους καθηγητές. Παρ’ όλο που προβλήματα δεν πολύ-δημιουργούσα, φαίνεται η στάση μου αυτή ήταν πρόβλημα για το σύστημά τους, αρκετά μεγάλο για να πάρω την ταμπέλα της «παθητικά αντιδραστικής». Βλέπεις, όταν χρησιμοποιείς τη γλώσσα που σου διδάσκουν εναντίον τους είσαι παθητικά αντιδραστικό άτομο.
Στην αρχή δεν καταλάβαινα τι εννοούσε ο πατέρας μου και νομίζω οποιοδήποτε άτομο βρέθηκε σε θέση παρόμοια με αυτή, ήθελε χρόνο για να μάθει να συμπεριφέρεται έξυπνα. Μπαίνεις δυο-τρεις φορές σε σοβαρούς μπελάδες και ξαφνικά το εφηβικό σου αίμα που βράζει, ηρεμεί. Ξεκινάς να μετράς τη δύναμή σου και να καταλαβαίνεις ότι «δε σε παίρνει». Παρ’ όλο που ο σκοπός που μας κρατάει ζωντανούς είναι να πάμε εναντίον στο σύστημα που παρατηρούμε γύρω μας, σαν αυθεντικοί Τσε Γκεβάρες που την είδαμε στα 16, ξαφνικά καταλαβαίνουμε ότι ο μόνος τρόπος να περάσει το δικό μας είναι αν σκάζαμε και λίγο καμιά φορά. Το στόμα μας θα μας βάλει σε άγριους μπελάδες και στην αρχή θα περάσουμε και μια περίοδο άρνησης, αφού μόνο μια φράση θα περνά από το μυαλό μας, «είχα δίκιο». Λόγω του ότι μπορεί να είμαστε και λίγο χαρισματικοί και να κάνουμε και τα γλυκά ματάκια στις αρμόδιες αρχές, μπορεί να γλιτώσουμε από κάποιες περιπτώσεις. Μόλις όμως έρθουμε αντιμέτωποι με μια περιπτωσάρα που δεν μπορεί ούτε ο ίδιος ο Θεός να μας ξεμπλέξει, εκεί ξεκινά κάτι καινούργιο.
Ξεκινάμε να ωριμάζουμε. Δεν είναι ότι δε μας ενοχλούν πλέον όσα μας ενοχλούσαν και πριν, απλώς ξαφνικά αντιληφθήκαμε ότι θα δώσουμε ενέργεια σε κάτι που δε θα αλλάξει και καταλήξαμε στο συμπέρασμα ότι είναι καλύτερο να φυλάξουμε την αδάμαστη οργή μας για μια άλλη φορά που μπορεί να καταφέρουμε και κάτι εκτός από φωνές και αντιπαραθέσεις. Το κακό με άτομα που πέφτουν σε αυτή την κατηγορία είναι ότι κανείς δε μας βοηθάει. Εάν είμαστε τυχεροί και οι γονείς μας ξέρουν πώς να το διαχειριστούν τότε θα ακούσουμε μια-δυο συμβουλές, αλλά μέχρι εκεί– και το να τις ακούσουμε χλωμό είναι, αφού κι οι γονείς μας μέρος του «τρομερού συστήματος» είναι. Στα σχολεία μας, εάν είμαστε τυχεροί, μπορεί να βρούμε έναν καθηγητή σε ολόκληρη τη σχολική μας καριέρα που θα μας καθοδηγήσει μέσα από αυτό το βράσιμο που νιώθουμε. Πώς θα τα καταφέρουμε μόνοι μας;
Trial and error φίλοι και φίλες. Δεν υπάρχει άλλος τρόπος, παρά να κάνουμε τα λάθη μας, γερά και ζεστά, για να μάθουμε να ράβουμε το ρημάδι μας. Με τον καιρό θα καταλάβουμε ότι δε χρειάζεται να τρέχουμε προς υπεράσπιση του καθενός που θα μπει σε προβλήματα από επιλογή του και δε χρειάζεται και η δίκαιη κι αντικειμενική μας άποψη σε όλα τα θέματα. Ξεκινάμε πλέον να φυλάμε τις δυνάμεις μας για άτομα τα οποία μας νοιάζονται και τα νοιαζόμαστε και για θέματα που έχουν αξία μέσα μας. Την βαφτισμένη από άλλους «αδυναμία» μας την κάνουμε κρυφό όπλο.
Χρησιμοποιούμε το ταλέντο μας στα λόγια, στην υπεράσπιση, πλέον πιο ήρεμα και πιο έξυπνα. Μαθαίνουμε να μετράμε τον «αντίπαλό» μας, βρίσκουμε πρώτα τις αδυναμίες και τα ατοπήματά του και μετά αποφασίζουμε τις κινήσεις μας. Μέσα από τα λάθη μας, μαθαίνουμε να κινούμαστε στρατηγικά, γιατί η ανάγκη μας για ανάδειξη του δικαίου δεν είναι ανάγκη πλέον να μας παίρνει κι εμάς κατευθείαν σε μπελάδες. Πλέον θέλουμε να τη βγάζουμε καθαρή και θα φροντίσουμε ενδελεχώς γι’ αυτό. Με αυτή την ικανότητα που έχουμε, υπερασπιζόμαστε μέχρι τέλους τους κοντινούς μας ανθρώπους ακόμα κι αν έχουν άδικο κι εάν δούμε συνάδελφο να λυγίζει υπό πίεση, θα είμαστε οι πρώτοι που θα τρέξουμε.
Μπορεί να ήμασταν οι παθητικά αντιδραστικοί στο σχολείο, αλλά μόλις μεγαλώσουμε είμαστε οι προστάτες του περίγυρού μας. Είμαστε τα πολυμηχανήματα της παρέας μας και του περίγυρού μας, γιατί κανείς δε μας έδωσε οδηγίες χειρισμού του εαυτού μας. Μάθαμε να ελεγχόμαστε μόνοι μας κι αυτό μας έκανε ακόμα πιο επικίνδυνους για το άτομο που θα βρεθεί να καταπατήσει τα δικαιώματά μας. Μπαίνουμε στη φωτιά επειδή είμαστε φωτιά, γι’ αυτό να μας αγαπάτε λίγο περισσότερο.
Επιμέλεια κειμένου: Γιοβάννα Κοντονικολάου