Τα instant noodles έχουν γίνει ένα παγκόσμιο βασικό προϊόν, όχι μόνο για την τιμή και την ευκολία τους, αλλά και ως σύμβολο του γρήγορου, εργασιοκεντρικού τρόπου ζωής πολλών από εμάς. Αυτή η γενικότερη συμπεριφορά οδηγεί συχνά στην παραμέληση της προσωπικής υγείας, των σχέσεων και γενικότερα της αυτοφροντίδας. Τα instant noodles, σε αυτό το πλαίσιο, αντιπροσωπεύουν κάτι περισσότερο από ένα γεύμα – συμβολίζουν τις θυσίες που γίνονται για την παραγωγικότητα και την επιτυχία. Ωστόσο, αυτή η ανησυχία δεν προκύπτει από την περιστασιακή κατανάλωση noodles, αλλά όταν αυτά γίνονται ο διατροφικός κανόνας, και όχι η εξαίρεση σαν μια εύκολη λύση ανάγκης.
Η σύνδεση μεταξύ instant noodles κι εργασιομανίας έχει τις ρίζες της στην ίδια τη φύση του προϊόντος. Σχεδιασμένα για ταχύτητα και αποτελεσματικότητα, απευθύνονται σε όσους αισθάνονται ότι δεν έχουν τον χρόνο να ετοιμάσουν ένα ισορροπημένο γεύμα, πόσω μάλλον να καθίσουν να το απολαύσουν. Αυτό αντικατοπτρίζει τη νοοτροπία των εργασιομανών, όπου κάθε λεπτό υπολογίζεται και μετριέται.
Στην Ελλάδα, το οικονομικό τοπίο χαρακτηρίζεται από μια έντονη αντίθεση: παρά το υψηλό κόστος ζωής και του φαγητού απ’ έξω, του street food και του ντελίβερι, οι περισσότεροι μισθοί παραμένουν αρκετά χαμηλοί. Αυτή η ανισότητα μας ωθεί σε πιο φθηνές, αν και λιγότερο ποιοτικές επιλογές φαγητού, όπως τα νουντλς.
Το ελληνικό πλαίσιο διαφέρει από την τυπική εργασιομανία που καθοδηγείται από την επιθυμία για παραγωγικότητα και επιτυχία. Αντίθετα, αντικατοπτρίζει έναν αγώνα για επιβίωση και βασική συντήρηση σε μια οικονομία όπου ακόμη και οι απλούστερες απολαύσεις ή ευκολίες είναι απρόσιτες για πολλούς. Η συνήθεια να τρέφεσαι κυρίως με νουντλς γίνεται λιγότερο για την επιδίωξη της επιτυχίας και της προσήλωσης στην επιτυχία, και περισσότερο για την αντιμετώπιση μιας πραγματικότητας όπου τα προς το ζην είναι μια καθημερινή μάχη. Αυτή η κατάσταση εντείνει όχι μόνο την εργασιομανία αλλά και μια διάχυτη αίσθηση αποθάρρυνσης κι απογοήτευσης για το μέλλον της καριέρας μας στη χώρα. Πολλοί Έλληνες εργάζονται υπερωρίες, χωρίς έξτρα αποζημίωση, εγκλωβισμένοι σε έναν κύκλο εργασίας που δεν αποφέρει οικονομική ασφάλεια ούτε καλύτερη ποιότητα ζωής. Η επιλογή των noodles, σε αυτή την περίπτωση, συμβολίζει μια αναγκαστική προσαρμογή στις οικονομικές δυσκολίες κι όχι μια ακούσια θυσία στον βωμό της επιτυχίας.
Ας εξετάσουμε τις λιγότερο ευδιάκριτες δυναμικές που παίζουν ρόλο:
Η συχνή κατανάλωση των νουντλς μπορεί να αντανακλά την έλλειψη ισορροπίας γενικότερα στη ζωή ενός εργασιομανή. Ακριβώς όπως τα νουντλς δεν έχουν καλή διατροφική αξία, έτσι οι εργασιομανείς βιώνουν ένα αντίστοιχο έλλειμμα στην προσωπική και στην κοινωνική τους ζωή. Η απλότητα του να βράζεις νερό και να περιμένεις λίγα λεπτά για να φας, μπορεί να παραλληλιστεί με την ελάχιστη προσπάθεια που μπορεί να επενδύουν οι εργασιομανείς στις προσωπικές τους ανάγκες, δίνοντας προτεραιότητα στη δουλειά, πάνω απ’ όλα.
Η συχνή επιλογή των νουντλς αντανακλά και μια μορφή αυτοπαραμέλησης, έλλειψης αυτο-φροντίδας, όπου οι διατροφικές ανάγκες θυσιάζονται για χάρη της εξοικονόμησης χρόνου. Αποτελούν ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα αναζήτησης άμεσης ικανοποίησης -να χορτάσουμε όσο πιο άμεσα γίνεται, με την ελάχιστη προσπάθεια. Αυτή η συμπεριφορά συνάδει με την τάση που παρατηρείται σε όσους αφιερώνουν πολύ στη δουλεία τους: προτίμηση στις άμεσες ανταμοιβές (instant gratification) αντί για τα οφέλη μακροπρόθεσμων επενδύσεων σε άλλους τομείς όπως η διατροφή, οι σχέσεις ή η προσωπική υγεία.
Το ζήτημα καταλήγει τελικά στη δύναμη της θέλησης, και την ικανότητα να μπορείς να καθυστερήσεις την ικανοποίηση, και να δουλέψεις για μελλοντικούς στόχους. Όπως είπαμε, η έλλειψη αυτής της υπομονής και επιμονής, μπορεί να εκδηλωθεί σε διάφορες πτυχές της ζωής, από τη διατροφή μέχρι την προσωπική ανάπτυξη και τις σχέσεις. Για παράδειγμα, η παραμέληση της διατροφής για χάρη της ευκολίας αντανακλά μια ευρύτερη απροθυμία να ασχοληθεί κανείς με δραστηριότητες που δεν προσφέρουν άμεσες ανταμοιβές. Ομοίως, το να δίνεται προτεραιότητα στην εργασία έναντι του γυμναστηρίου, της μελέτης, ή των σχέσεων μπορεί να οδηγήσει σε μια ζωή μη ισορροπημένη, που στερείται βαθύτερων, πιο ικανοποιητικών εμπειριών.
Σε πολλούς πολιτισμούς, το να είσαι πολυάσχολος σημαίνει ότι είσαι σημαντικός, επιτυχημένος και πολύτιμος. Αυτή η κοινωνική αποτίμηση ενθαρρύνει τέτοιες συμπεριφορές και κανονικοποιεί την αποδοχή γρήγορων, βολικών λύσεων όπως τα νουντλς, σε άλλους τομείς της ζωής. Η κανονικοποίηση τέτοιων συμπεριφορών μπορεί να αποθαρρύνει την αναζήτηση υγιέστερων, πιο ισορροπημένων προσεγγίσεων στη διαχείριση της εργασίας και της ζωής.
Η μοναχική φύση της κατανάλωσης νουντλς, σε ατομικό πακετάκι, συχνά λόγω χρονικών περιορισμών ή υπερβολικής εστίασης στη δουλειά, μπορεί να αντικατοπτρίζει ευρύτερα θέματα απομόνωσης στη σύγχρονη κοινωνία. Η εργασιομανία μπορεί να οδηγήσει σε κοινωνική απόσυρση και μοναξιά, καθώς τα άτομα θυσιάζουν το χρόνο με τους φίλους και την οικογένεια για τη δουλειά. Αυτή η απομόνωση μπορεί να ενισχύσει ακόμα περισσότερο την εξάρτηση από γρήγορες, μοναχικές επιλογές γεύματος, δημιουργώντας έναν κύκλο απομόνωσης και αυτάρκειας που παραμελεί ακόμα περισσότερο την ανθρώπινη ανάγκη για σύνδεση.
Για ορισμένους, η συμπεριφορά αυτή μπορεί να χρησιμεύσει ως τρόπος αντιμετώπισης της συναισθηματικού πόνου ή άλυτων ψυχολογικών ζητημάτων. Εστιάζοντας έντονα στην εργασία, μπορεί να προσπαθούν να αποσπάσουν την προσοχή τους από άγχος. Ομοίως, τα νουντλς προσφέρουν μια ευχάριστη απλότητα, προβλεψιμότητα κι ευκολία χωρίς πίεση.
Δε σας λέμε βέβαια να κόψετε τα νουντλς εντελώς, αλλά να γίνει μια προσπάθεια να μην είναι βασικό προϊόν στη διατροφή. Ο Frank Hu, καθηγητής διατροφής κι επιδημιολογίας στη Σχολή Δημόσιας Υγείας του Χάρβαρντ (HSPH), αποθάρρυνε τη συχνή κατανάλωσή τους: «Μία ή δύο φορές τον μήνα δεν είναι πρόβλημα. Αλλά πολλές φορές την εβδομάδα, είναι.»
Διαβάστε την περίληψη της μελέτης εδώ: Instant Noodle Intake and Dietary Patterns Are Associated with Distinct Cardiometabolic Risk Factors in Korea
Συντάκτης: Έστερ Μ. Πρυνν
Επιμέλεια κειμένου: Γιοβάννα Κοντονικολάου
Επιμέλεια κειμένου: Γιοβάννα Κοντονικολάου
