Βραβείο Νόμπελ: Το πλέον επίτιμο αξίωμα που μπορεί να λάβει κάποιος άνθρωπος, ως επιβράβευση των επιτευγμάτων του, σε τομείς όπως η Φυσική, η Χημεία, η Λογοτεχνία, η Ειρήνη, η Ιατρική και οι Οικονομικές Επιστήμες. Πρόκειται για ένα βραβείο που απονέμεται ετησίως, από το 1895 και μετά στη Νορβηγία και τη Σουηδία, από τη Σουηδική Βασιλική Ακαδημία των Επιστημών, τη Συνέλευση Νόμπελ στο Ινστιτούτο Καρολίνσκα, τη Σουηδική Ακαδημία και τη Νορβηγική Επιτροπή Νόμπελ. Κι ενώ καθένας από τους βραβευμένους Νομπελίστες της ιστορίας έχουν αδιαμφισβήτητα συμβάλλει τα μέγιστα στην εξελικτική πορεία της ανθρωπότητας, στο παρόν κείμενο έχουμε συγκεντρώσει τους 10 από αυτούς που άλλαξαν ριζικά το ρου της ιστορίας του κόσμου μας, με χρονολογική σειρά.
1.Ιβάν Παβλόφ – Νόμπελ Ιατρικής και Φυσιολογίας, 1904
Αν και είναι ευρύτερα γνωστός για τα ψυχολογικά πειράματά του, κατά τη συμπεριφοριστική θεωρία «Ο σκύλος του Παβλόφ», ο συγκεκριμένος Ρώσος επιστήμονας δέχτηκε τον τίτλο του Νομπελίστα το 1904 χάρη στις έρευνές του πάνω στη φυσιολογία του πεπτικού συστήματος. Ίσως οι έρευνές του αυτές να μην ήταν εκείνες που άλλαξαν το ρου της ιστορίας, μα ο Παβλόφ είναι αδιαμφισβήτητα μία από τις ανώτατες αιτίες σημαντικής εξέλιξης και προόδου του κόσμου των επιστημών, γι’ αυτό και βρίσκεται στη λίστα μας.
2. Γουλιέλμο Μαρκόνι – Νόμπελ Φυσικής, 1909
Μπορεί να μη γνωρίζεις το όνομά του, μα είναι βέβαιο πως γνωρίζεις τον λόγο που του χάρισε -επάξια- το Νόμπελ Φυσικής. Ο Μαρκόνι ήταν ένας Ιταλός εφευρέτης που ασχολήθηκε κυρίως με τα ραδιοκύματα και συνέβαλε σημαντικά στην ανάπτυξη της ασύρματης τηλεγραφίας. Πρόκειται για τον εφευρέτη του ραδιοφώνου!
3. Μαρί Κιουρί – Νόμπελ Φυσικής, 1903, Νόμπελ Χημείας, 1911
Ναι, καλά διάβασες. Η Μαρί Κιουρί είναι αρκετά φημισμένη για τις κατακτήσεις της στον κόσμο της επιστήμης, μα λίγοι είναι αυτοί που ξέρουν πως οι ανακαλύψεις της της χάρισαν όχι ένα, αλλά δύο βραβεία Νόμπελ! Η Πολωνή φυσικός, χημικός και καθηγήτρια, βλέπεις, ήταν αυτή που με τη βοήθεια του συζύγου της, Πιερ Κιουρί, ανακάλυψε το ράδιο και λίγα χρόνια αργότερα, το πολώνιο. Το παράξενο της υπόθεσης, όμως, φαίνεται να είναι πως το ζεύγος Κιουρί δεν αποκάλυψε ποτέ τις μεθόδους που ακολούθησε για την ανακάλυψη των δύο αυτών στοιχείων, με την εξήγηση ότι «δε συμβάδιζαν με το επιστημονικό πνεύμα».
4. Μαξ Πλανκ – Νόμπελ Φυσικής, 1918
Πρόκειται για έναν διακεκριμένο Γερμανό φυσικό, ο οποίος κατόρθωσε να ανακαλύψει τον «Νόμο του Πλανκ» για την ακτινοβολία μέλανος σώματος, να κερδίσει ένα Βραβείο Νόμπελ και να αλλάξει ριζικά τον κόσμο της Φυσικής για πάντα. Ο Πλανκ, βλέπεις, ήταν εκείνος που γέννησε και θεμελίωσε την Κβαντική Φυσική!
5. Άλμπερτ Αϊνστάιν – Νόμπελ Φυσικής, 1921
Πρόκειται για μία διάνοια συσχετισμένη με την έννοια της ιδιοφυΐας στα μυαλά όλων μας. Ο Αϊνστάιν ήταν ένας επιφανής Γερμανοεβραίος φυσικός και μαθηματικός, περισσότερο γνωστός για τη γενική θεωρία της σχετικότητας, την οποία διατύπωσε το 1915. Αυτό που οι περισσότεροι αγνοούν, ωστόσο, είναι το γεγονός πως το Νόμπελ που το απονεμήθηκε δεν επιβράβευε αυτή του την ανακάλυψη! Στην πραγματικότητα, το 1905, μέσα σε ένα επιστημονικό άρθρο του, ο διάσημος φυσικός εξηγούσε το φωτοηλεκτρικό φαινόμενο, μια κβαντική διεργασία που του χάρισε το βραβείο δεκαέξι χρόνια μετά.
6. Σερ Αλεξάντερ Φλέμινγκ – Νόμπελ Ιατρικής και Φυσιολογίας, 1945
Μία από τις πιο χρήσιμες και άμεσα συνδεδεμένες με την καθημερινότητά μας ανακαλύψεις των τελευταίων χρόνων, είναι εκείνη της πενικιλίνης από τον Σερ Φλέμινγκ. Πρόκειται για έναν Σκωτσέζο βιολόγο και φαρμακολόγο που κατέκτησε επάξια τον τίτλο του Νομπελίστα, όταν το 1928 ανακάλυψε το πρώτο αντιβιοτικό!
7. Σερ Ουίνστον Τσόρτσιλ – Νόμπελ Λογοτεχνίας, 1953
Γνωστός για τη θητεία του ως πρωθυπουργός του Ηνωμένου Βασιλείου, ανά διάφορες περιόδους της ζωής του, αλλά και τη σημαντική συμβολή του στις εξελίξεις του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, ο Σερ Τσόρτσιλ ήταν μια σημαντική προσωπικότητα που χρωμάτισε έντονα τις σελίδες της παγκόσμιας ιστορίας. Το Νόμπελ που του απονεμήθηκε αποδίδεται στα απομνημονεύματά του, με κέντρο τις περιπέτειές του στον Β’ Παγκόσμιο, οι οποίες άρχισαν να δημοσιεύονται από το 1948.
8. Γιώργος Σεφέρης – Νόμπελ Λογοτεχνίας, 1963
Ένας εξαίρετος καλλιτέχνης, ένας πανέξυπνος άνθρωπος, που σημάδεψε την παγκόσμια, αλλά και την εθνική μας ιστορία, με τις σταγόνες απ’ την πένα του. Ο ποιητής και διπλωμάτης μας, λοιπόν, φαίνεται να είχε προταθεί άλλες δύο φορές για το εν λόγω βραβείο, μέχρι που ξεχώρισε ανάμεσα σε άλλους 80 υποψηφίους το 1963, για «το λυρικό του ύφος, που είναι εμπνευσμένο από ένα βαθύ αίσθημα για το ελληνικό πολιτιστικό ιδεώδες». Ήταν το πρώτο Νόμπελ που έφερε ποτέ η χώρα μας.
9. Μάρτιν Λούθερ Κινγκ – Νόμπελ Ειρήνης, 1964
Ως ένας από τους ανθρώπους – σύμβολα του σύγχρονου κόσμου, ο Κινγκ δε θα μπορούσε να λείπει από τη λίστα αυτή. Πρόκειται για έναν Αμερικανό ιερέα των Βαπτιστών, καθώς και τον πρώτο πρόεδρο της Διάσκεψης της Νότιας Χριστιανικής Ηγεσίας (1957-1968). Το 1964 του απονεμήθηκε το Βραβείο Νόμπελ για τους ηρωικούς αγώνες του υπέρ των πολιτικών δικαιωμάτων των έγχρωμων, ενώ ακόμα και σήμερα αποτελεί εκλεκτό παράδειγμα καλής θέλησης και ακτιβισμού. Αξίζει, ακόμα, να αναφερθεί πως, μετά θάνατον, και συγκεκριμένα από το 1986 και μετά, η 15η Ιανουαρίου γιορτάζεται κι επίσημα στις Η.Π.Α., προς τιμήν της ημέρας των γενεθλίων του.
10. Νέλσον Μαντέλα – Νόμπελ Ειρήνης, 1993
Ο συγκεκριμένος Νομπελίστας είναι ιδιαίτερα γνωστός για την προσφορά του στον πολιτικό κόσμο της Νοτίου Αφρικής, όπου και υπήρξε ο πρώτος έγχρωμος πρόεδρος στην ιστορία. Τα αξιώματα και τα βραβεία που κατέκτησε, αμέτρητα, κυρίως για τις δράσεις του στον πολιτικό κόσμο με κύριο στόχο την ειρήνη και τη φυλετική ισότητα. Αξίζει να σημειωθεί πως ο συγκεκριμένος άνθρωπος διορίστηκε από την ίδια τη Βασίλισσα Ελισάβετ ΙΙ επιμελητής του Τάγματος του Αγίου Ιωάννη, καθώς και χορηγήθηκε την ιδιότητα του μέλους του Τάγματος των Αξιών.
10+1. Οδυσσέας Ελύτης – Νόμπελ Λογοτεχνίας, 1979
Ο δεύτερος και τελευταίος – μέχρι σήμερα – Έλληνας Νομπελίστας, δε θα μπορούσε να λείπει απ’ τη λίστα μας, αφού η μοναδική προσφορά του στον κόσμο αυτό και στη χώρα μας είναι ακλόνητη. Ο αιώνια ερωτευμένος με την Ελλάδα ποιητής έσπευσε τον επόμενο χρόνο να καταθέσει το χρυσό του μετάλλιο και τα διπλώματα του βραβείου του στο Μουσείο Μπενάκη, όπου βρίσκονται ακόμα και σήμερα.
Επιμέλεια κειμένου: Γιοβάννα Κοντονικολάου