Νυχτοπερπατήματα ή αλλιώς υπνοβασία!

Πριν από λίγο καιρό, ο καλύτερός μου φίλος είχε έρθει να μείνει για λίγες μέρες στο σπίτι μου. Κάποια στιγμή, μέσα στη νύχτα, καμιά ώρα αφού εγώ είχα πέσει για ύπνο δίπλα του, εκείνος έβλεπε βιντεάκια στο κινητό του, όταν με ένιωσε να ανασηκώνομαι. Με κοίταξε κι είδε ότι είχα ανοιχτά τα μάτια, άρα πίστεψε ότι ξύπνησα. «Κοιμήθηκες, ε;» με ρώτησε, κι εγώ τον κοίταξα κάπως χαμένη και του απάντησα «Όχι». Εκείνος γέλασε και στη συνέχεια με ρώτησε γιατί σηκωνόμουν. «Δεν ξέρω» του είπα εγώ. Γέλασε λίγο ακόμα, αλλά θεώρησε ότι ήμουν απ’ τον ύπνο, οπότε δε σχολίασε περαιτέρω. Μετά από λίγα λεπτά, ξαναξάπλωσα δίπλα του, πήρα αγκαλιά το χέρι του και του φίλησα τον ώμο, πριν παραδοθώ και πάλι στον Μορφέα. Το επόμενο πρωί, όταν πίναμε τον καφέ μας, με ρώτησε μπερδεμένος τι με είχε πιάσει το προηγούμενο βράδυ. Εγώ δε θυμόμουν τίποτα απ’ το περιστατικό, και, λόγω του ιστορικού μου, του εξήγησα ότι, λογικά, υπνοβατούσα.

Το φαινόμενο της υπνοβασίας είναι πολύ πιο σύνηθες απ’ ό,τι νομίζουμε. Για την ακρίβεια, το ποσοστό των ατόμων που υπνοβατούν μπορεί να φτάσει απ’ το 1 έως και το 15%. Αν κι η υπνοβασία θεωρείται ψυχική διαταραχή, δε συνδέεται με καμία άλλη ψυχική νόσο, αφού σχετίζεται αποκλειστικά με την αδυναμία του εκάστοτε ανθρώπου να πέσει σε πλήρη, βαθύ, ύπνο. Με απλά λόγια, κατά τη διάρκεια της νύχτας, ο εγκέφαλος του ανθρώπου που υπνοβατεί δε σβήνει εντελώς, με αποτέλεσμα τα τμήματά του που μένουν άγρυπνα να τον κάνουν να κινείται, να μιλάει ή ακόμα και να κάνει σύνθετες ενέργειες, σε βαριές περιπτώσεις, όπως να ντύνεται, να τρώει, να μετακινεί έπιπλα, ακόμα και να οδηγεί.

Ο άνθρωπος που υπνοβατεί δεν καταλαβαίνει τι του συμβαίνει εκείνη τη στιγμή. Αν και μπορεί να ‘χει τα μάτια του ανοιχτά, βρίσκεται ακόμα σε κατάσταση ύπνου, και δε γνωρίζει τι κάνει. Παρόλο που πολλοί πιστεύουν ότι η υπνοβασία συμβαίνει κατά τη διάρκεια κάποιου έντονου ονείρου, έρευνες έχουν αποδείξει ότι ο υπνοβάτης δεν ονειρεύεται εκείνη τη στιγμή, αλλά απλώς δεν έχει καταφέρει να βυθιστεί στο κανονικό στάδιο του ύπνου του (είναι, δηλαδή, μεταξύ ύπνου και ξύπνιου). Μάλιστα, όταν ένας άνθρωπος βλέπει όνειρα, είναι δεδομένο ότι το σώμα του κείτεται παράλυτο, για τα λίγα αυτά δευτερόλεπτα, με τα μάτια του να αποτελούν το μόνο σημείο που σημειώνει ελαφριά κίνηση (καθώς παρακολουθούν το όνειρο). Επιπροσθέτως, η υπνοβασία σημειώνεται κατά τις πρώτες δύο ώρες του ύπνου του ατόμου, χρόνο μέσα στον οποίο δεν έχει προλάβει να φτάσει στο στάδιο του ονείρου. Τις περισσότερες φορές, οι υπνοβάτες έχουν απώλεια μνήμης όσον αφορά το περιστατικό υπνοβασίας τους το επόμενο πρωί, ενώ σε ειδικές περιπτώσεις μπορεί να νιώσουν ότι το προηγούμενο βράδυ βρέθηκαν σε μία πολύ έντονη κατάσταση.

Ένα σύνηθες σφάλμα, στο οποίο πέφτουν πολλοί, είναι η πίστη στη φήμη ότι αν κάποιος ξυπνήσει έναν υπνοβάτη, εκείνος θα πάθει έμφραγμα και μπορεί και να πεθάνει. Πρόσφατες έρευνες έχουν αποδείξει ότι κάτι τέτοιο μπορεί να συμβεί μόνο σε εξαιρετικές περιπτώσεις ανθρώπων που ήδη πάσχουν από κάποιο σοβαρό πρόβλημα στην καρδιά, και πως η καλύτερη λύση για κάποιον που βρίσκεται κοντά σε έναν υπνοβάτη, είναι να τον οδηγήσει ήρεμα πίσω στο κρεβάτι του, ώστε να του επιτρέψει να ξανακοιμηθεί ήσυχος. Η αλήθεια είναι ότι η υπνοβασία είναι επικίνδυνη μόνο σε περίπτωση που ο υπνοβάτης αυτοτραυματιστεί με κάποιον τρόπο, για παράδειγμα, αν πέσει σε σκάλες, αν χτυπήσει σε έπιπλα κ.λπ.

Ως υπνοβάτης σε όλη μου τη ζωή, έχω πλέον καταλάβει ότι αυτό που με βάζει σε αυτήν την κατάσταση είναι συνήθως το άγχος. Όταν έχω περάσει μια δύσκολη μέρα ή βδομάδα, ή έχω πολλά στο κεφάλι μου να με απασχολούν, είναι σχεδόν δεδομένο ότι θα υπνοβατήσω ή τουλάχιστον θα παραμιλήσω για ώρα μέσα στον ύπνο μου. Μεγαλώνοντας, οι γονείς μου –που ήταν κι οι ίδιοι υπνοβάτες από παιδιά– ήξεραν πώς να λάβουν τα κατάλληλα μέτρα στο σπίτι, έτσι ώστε να μην αυτοτραυματιστώ. Παρ’ όλα αυτά, θεωρώ απόλυτα σημαντικό να γνωρίζουν όλοι έστω τα βασικά της διαταραχής αυτής, είτε την έχουν είτε όχι, για να μπορούν να αντεπεξέλθουν σε μία κατάσταση όπως αυτή του φίλου μου. Ο υπνοβάτης, άλλωστε, βρίσκεται σε μία αρκετά ευάλωτη φάση εκείνη τη στιγμή, και χρειάζεται τους γύρω του σε εγρήγορση για να μπορούν να τον προστατεύσουν.

Στο τέλος της ημέρας, οι υπνοβάτες δεν είναι τίποτα περισσότερο από φυσιολογικοί άνθρωποι που διασκεδάζουν τον ύπνο τους λίγο παραπάνω απ’ το κανονικό.  Προσωπικά, το αστείο που κάνω πάντα όταν εξηγώ σε κάποιον ότι είμαι υπνοβάτης είναι ότι οι ώρες της μέρας δε μου φτάνουν για να κάνω και να πω όλα αυτά που θέλω, οπότε παίρνω χρόνο κι απ’ τον ύπνο μου.

Κι όπως είπα και στον φίλο μου, που έτυχε να με πετύχει σε αυτήν την κατάσταση,  αν δεις φίλο σου να υπνοβατεί είσαι πολύ τυχερός, γιατί είσαι απ’ τους λίγους που είχαν την ευκαιρία να ‘ρθουν σε άμεση επαφή με το ασυνείδητό του!