Πόσες φορές έχεις σκεφτεί πως κάτι είναι πολύ καλό για να είναι αληθινό; Πόσες φορές έχεις ξεκινήσει κάτι έχοντας στο μυαλό σου πως πρέπει να «κρατάς μικρό καλάθι» για να μην απογοητευτείς αργότερα; Πόσες φορές έχει τύχει να χρησιμοποιήσεις τη φράση «κάλλιο πέντε και στο χέρι», αποφασίζοντας να μην αναζητήσεις τα πολλά για να μη χάσεις και τα λίγα; Κι αν σου έλεγα πως όλες αυτές τις φορές έχανες κάτι από τη ζωή σου εν αγνοία σου, θα με πίστευες;
Απ’ όταν είμαστε μικροί, στη δική μας αλλά και στις περισσότερες σύγχρονες κουλτούρες, ερχόμαστε σ’ επαφή με παροιμίες και λαϊκές εκφράσεις που μας καθορίζουν. Μοιάζουν με σοφίες βγαλμένες απ’ τον πόνο των παλιών, γραμμένες από εκείνους που έπαθαν κι έμαθαν και τώρα επιχειρούν να μας διδάξουν, για να μη λάβουμε τα μεγάλα μαθήματα της ζωής μας με τον δύσκολο τρόπο.
Ή μήπως υπάρχουν για να καθορίσουν τις δυνατότητές μας πριν καλά καλά προλάβουμε να τις ανακαλύψουμε από μόνοι μας;
Πώς περιμένουμε να εξελιχτούμε ή να πετύχουμε οτιδήποτε στη ζωή μας αν δε ρισκάρουμε; Και πώς περιμένουμε να ρισκάρουμε με την ψυχή μας όταν έχουμε μάθει να περιοριζόμαστε στα επίγεια, αγνοώντας τα ουράνια που στο μυαλό μας φαντάζουν πολύ μακριά; Είναι στ’ αλήθεια παράλογο για έναν άνθρωπο που έχει μάθει να φυλάει τα ρούχα του -για να έχει τα μισά- να ψάχνει μια ευκαιρία που μοιάζει με ψύλλο στα άχυρα. Το περιβάλλον του τον έχει προειδοποιήσει πως δεν πρόκειται ποτέ να βρει αυτόν τον ψύλλο. Η πραγματικότητα, όμως, είναι πως αν ψάξει αρκετά, θα τον βρει.
Απ’ την άλλη, όταν έχουμε τη νοοτροπία ότι όλα γύρω μας είναι μέτρια και πως τίποτα υπερβολικά καλό δεν υπάρχει δίχως λάκκο -αν θεωρήσουμε πως η «φάβα» της γνωστής παροιμίας αντιπροσωπεύει αυτό το «υπερβολικά καλό»-, πώς είναι δυνατόν να μην κοιτάζουμε το καθετί που συναντάμε καχύποπτα, διατηρώντας την πεποίθηση πως κάτι φαύλο βρίσκεται πίσω του;
Και, τελικά, όταν ανακαλύπτουμε και το παραμικρό ελάττωμα, ένα κομμάτι μας ικανοποιείται, γιατί έχουμε επιβεβαιώσει την προφητεία μας και ξέρουμε πια πως πρόκειται για κανόνα και όχι για μια απλή λαϊκή ρήση. Δεν είναι, όμως, κρίμα; Δεν είναι λυπηρό να μπαίνουμε στη διαδικασία να απορρίπτουμε by default ό,τι όμορφο συναντάμε, επειδή μας διακατέχουν αμπελοφιλοσοφίες που, πέρα απ’ το να μας κρατούν πίσω, δε μας προσφέρουν τίποτα;
Μπορούμε να το δούμε κι από μία άλλη σκοπιά, αν θελήσουμε να δώσουμε μια σοβαρή απάντηση. Ένας άνθρωπος που έρχεται σ’ αυτόν τον κόσμο με εγχειρίδιο οδηγιών, είναι ποτέ δυνατόν να γίνει ένας ολοκληρωμένος άνθρωπος; Αν από το ξεκίνημα γνωρίζαμε τι θα μπορούσε δυνητικά να μας πληγώσει, θα τολμούσαμε να κάνουμε οτιδήποτε;
Ποτέ δε θα ερωτευόμασταν, ποτέ δε θα ακολουθούσαμε τα όνειρά μας, ποτέ δε θα ανακαλύπταμε τίποτα, γιατί ποτέ δε θα ψάχναμε. Θα είχαμε στα χέρια μας τις εμπειρίες άλλων και θα ζούσαμε αποκλειστικά μέσα απ’ αυτές, όπως και κάνουμε, τελικά, όταν ακολουθούμε κατά γράμμα όλα όσα μας έμαθαν οι πρόγονοί μας.
Μη με παρεξηγήσεις, δε λέω πως οι παλιοί δεν ξέρουν τι λένε. Ούτε λέω πως πρέπει ν’ αψηφούμε τα λόγια των εμπειρότερων, αλίμονο. Το μόνο που θέλω να σου πω, μέσα από όλες αυτές τις λέξεις, είναι πως το καθετί που ακούμε, οφείλουμε να το φιλτράρουμε και να μην το κρατάμε σαν ευαγγέλιο λες και είναι τμήμα απ’ τις δέκα εντολές που δεν πρέπει ουδέποτε να παραβούμε. Είναι καλό να προσέχουμε τους εαυτούς μας κι είναι άλλο τόσο καλό να καταμετράμε τις γνώσεις που μας κληρονομούνται και να τις φυλάμε στη φαρέτρα μας, έτσι ώστε να μπορούμε να περνάμε από αυτόν τον κόσμο με λίγο μεγαλύτερη ασφάλεια. Το «λίγο», όμως, ήταν το κλειδί της προηγούμενης πρότασης.
Γιατί κάθε θεωρία καλό είναι να έχει κι έναν αντίλογο. Κι αν δεν τον ανακαλύψουμε μόνοι μας, τότε ποιος θα το κάνει; Στο τέλος της ημέρας, τι παρακαταθήκη θ’ αφήσουμε σ’ έναν κόσμο που αλλάζει δραματικά και ακατάπαυστα; Θα συνεχίσουμε να ζούμε με τα λόγια των παλιών ή θα βρούμε τη φωνή μας και θα γράψουμε δικά μας, καλύτερα;
Θέλουμε και τη δική σου άποψη!
Στείλε το άρθρο σου στο info@pillowfights.gr και μπες στη μεγαλύτερη αρθρογραφική ομάδα!
Μάθε περισσότερα ΕΔΩ!
Συντάκτης: Ελευθερία Αντωνοπούλου
Επιμέλεια κειμένου: Γιοβάννα Κοντονικολάου
Επιμέλεια κειμένου: Γιοβάννα Κοντονικολάου
