Καρναβάλι χωρίς Πάτρα δε γίνεται

Το τριώδιο άνοιξε και η ατμόσφαιρα γύρω μας αρχίζει και μυρίζει καρναβάλι. Και στο άκουσμα της λέξης καρναβάλι, ποια πόλη έρχεται πρώτη στο μυαλό σου; Μα φυσικά η Πάτρα. Η πρωτεύουσα των καρναβαλικών εκδηλώσεων. Η πόλη με το αρχαιότερο αλλά και το καλύτερο καρναβάλι της Ελλάδας. Ένα καρναβάλι που μετράει σχεδόν διακόσια χρόνια ζωής. Τι λες, πάμε να κάνουμε μια αναδρομή σε αυτούς τους δύο αιώνες και να μπούμε σε καρναβαλικό κλίμα;

Οι πρώτες καρναβαλικές εκδηλώσεις καταγράφονται κάπου εκεί, στις αρχές του 19ου αιώνα. Παρέες Πατρινών οργάνωναν μαζώξεις σε σπίτια ή και στους δρόμους με παραδοσιακούς ελληνικούς χορούς αλλά κι ευρωπαϊκούς. Οι μεταμφιέσεις των καρναβαλιστών της εποχής ακολουθούσαν την ελληνική παράδοση. Μπούλες και γαϊτανάκια, σατυρικά τραγούδια και διακωμώδηση της πολιτικής και κοινωνικής κατάστασης έδιναν το στίγμα της καρναβαλικής διάθεσης. Ωστόσο ο πρώτος επίσημα καταγεγραμμένος αποκριάτικος χορός έγινε το 1829 στην οικία του Μωρέτη, ενός εύπορου εμπόρου και σταφιδοπαραγωγού. Εκεί εμφανίστηκαν και οι πρώτοι μασκαράδες με αποκριάτικα κοστούμια πέραν των παραδοσιακών ελληνικών μεταμφιέσεων.

Με το πέρασμα των χρόνων το πατρινό καρναβάλι αρχίζει και καθιερώνεται. Ταυτόχρονα δέχεται και επιρροές εξωγενών παραγόντων όπου διαμόρφωσαν το ύφος και τον χαρακτήρα του. Την εποχή εκείνη στην Πάτρα, όπου μόλις είχε απελευθερωθεί από τους Τούρκους, τα γαλλικά στρατεύματα που συνέβαλαν στην απελευθέρωση της πόλης, μπόλιασαν με τα δικά τους αποκριάτικα έθιμα το πατρινό καρναβάλι. Μεγαλύτερη όμως επιρροή άσκησαν οι Επτανήσιοι, που μετά την ένωση των Νήσων με την Ελλάδα έφεραν και τη μουσική τους κουλτούρα και το εύθυμο ταμπεραμέντο τους στην πόλη. Και η Βενετία όμως, με το δικό της πανάρχαιο καρναβάλι, άφησε το στίγμα της καθώς υπήρξε σύνδεση μεταξύ των δυο λιμανιών

Από το 1870 και έως το 1900 η Πάτρα βρίσκεται στο απόγειο της οικονομικής της ακμής. Το εμπόριο και κυρίως η εξαγωγή της σταφίδας φέρνει μεγάλη οικονομική ευημερία στην πόλη. Έτσι, με τη χρηματοδότηση των Πατρινών εμπόρων, δημιουργείται το Δημοτικό Θέατρο Απόλλων και γίνεται το κέντρο των καρναβαλικών εκδηλώσεων. Πλέον οι καρναβαλικοί χοροί έχουν το δικό τους σπίτι. Γενικότερα η πρώτη δεκαετία του 1900 είναι εκείνη που θεσμοθετεί το πατρινό καρναβάλι και το καθιερώνει στα πολιτιστικά δρώμενα της πόλης.

Καθώς η Ελλάδα και η Ευρώπη ολόκληρη εισέρχεται στη δίνη του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, το πατρινό Καρναβάλι μοιραία επηρεάστηκε από τις εξελίξεις. Δεν υπήρχαν ούτε χρήματα ούτε διάθεση για γιορτή. Οι όποιες καρναβαλικές εκδηλώσεις που πραγματοποιήθηκαν εκείνη την περίοδο ήταν υποτονικές και εκτός κλίματος, μέχρι που ξεσπάει και ο Β’ Παγκόσμιος πόλεμος Πόλεμος όπου και διακόπτονται τελείως. Με τη λήξη του πολέμου και με την αρωγή των μουσικών ομίλων Ορφέας και Πατραϊκή Μαντολινάτα, το πατρινό Καρναβάλι αρχίζει και ορθοποδεί ξανά.

Από τη δεκαετία του 1060 και μετά το πατρινό Καρναβάλι παίρνει τη μορφή που έχει σχεδόν μέχρι και σήμερα. Καθιερώνονται τα Μπουρμπούλια, καρναβαλικοί χοροί όπου οι άντρες χορεύουν και φλερτάρουν με γυναίκες χωρίς όμως να ξέρουν την ταυτότητα της ντάμας τους μιας κι αυτή κρύβεται κάτω από το Ντόμινο, μια μαύρη στολή που κρύβει όλα της τα χαρακτηριστικά. Επίσης καθιερώνεται το Κυνήγι του Κρυμμένου Θησαυρού. Πρόκειται για ένα παιχνίδι όπου τα καρναβαλικά πληρώματα καλούνται να λύσουν γρίφους, να ανακαλύψουν αντικείμενα κρυμμένα σε διάφορα και συνήθως απίθανα σημεία της πόλης ή και να διαγωνιστούν στην παντομίμα, το χορό και τη ζωγραφική. Το πλήρωμα που θα συγκεντρώσει τους περισσότερους βαθμούς κερδίζει.

Το κυρίως πιάτο του πατρινού καρναβαλιού ήταν, είναι και θα είναι οι παρελάσεις των πληρωμάτων. Η Νυχτερινή Ποδαράτη που γίνεται το τελευταίο Σάββατο της αποκριάς και η μεγάλη παρέλαση της Κυριακής, όπου παρελαύνουν και τα άρματα Στη Νυχτερινή Ποδαράτη, όπου θεωρείται η καλύτερη των δυο (σ. σ. κι εγώ το ίδιο πιστεύω) το κύριο στοιχείο είναι τα πολύχρωμα φωτάκια, από όπου κι αν προέρχονται, όταν πέφτει το σκοτάδι χαρίζουν μαγικές εικόνες στην πορεία.

Η μεγάλη παρέλαση αποτελεί και την κορύφωση του πατρινού καρναβαλιού. Οι χιλιάδες των καρναβαλιστών ξεχύνονται στους δρόμους της πόλης ακολουθώντας τα καρναβαλικά τους άρματα αλλά και τον Βασιλιά Καρνάβαλο που προπορεύεται της πομπής. Κι ενώ η παρέλαση διαρκεί αρκετές ώρες, μοιάζει σαν να κρατάει μονάχα λίγες στιγμές. Μετά το πέρας της η τελετή λήξης του καρναβαλιού. Η παράδοση του Βασιλιά Καρνάβαλου στην πυρά, όπου σηματοδοτεί το τέλος του καρναβαλιού. Εκείνη η αίσθηση της χαρμολύπη που κάτι όμορφο τελειώνει, αλλά θα έρθει και πάλι τον επόμενο χρόνο. Ο Βασιλιάς θα αναδυθεί από τη στάχτη του και θα έρθει ξανά πιο χαρούμενος και πιο κεφάτος. Και η γιορτή συνεχίζεται στους δρόμους, τα σπίτια και σε κάθε γωνιά της πόλης μέχρι το πρωί.

Πατρινό Καρναβάλι. Το μεγαλύτερο αλλά και παλαιότερο καρναβάλι της Ελλάδας. Άντεξε, έζησε και θα ζει μέσα στο πέρασμα των χρόνων. Κι αν δεν το βίωσες ποτέ, έστω και μια φορά αξίζει να το κάνεις. Μια εμπειρία μοναδική που θα θυμάσαι για πάντα. Μια εμπειρία ζωής.

Θέλουμε και τη δική σου άποψη!

Στείλε το άρθρο σου στο info@pillowfights.gr και μπες στη μεγαλύτερη αρθρογραφική ομάδα!

Μάθε περισσότερα ΕΔΩ!