Αν οι άνθρωποι είχαν αυτοκριτική ο κόσμος θα ήταν διαφορετικός

Πέρασαν χρόνια ν’ αντιληφθώ τη σημασία και το βάρος που έχει η αυτοκριτική στη ζωή μας. Τη βάζω στην ίδια κατηγορία με το διαλογισμό, διότι χωρίς το δεύτερο το πρώτο είναι ανύπαρκτο, δεν έχει νόημα. Παρατηρώντας τους ανθρώπους γύρω μας θα βρεις δύο τύπους. Ο πρώτος είναι αυτοί με τη μεγάλη υπερηφάνεια που είναι σίγουροι πως άλλους σαν αυτούς δεν έχει, αλλά αν πουν ν’ αγγίξουν τη μύτη τους δεν τη φτάνουν εκεί πάνω που είναι.

Ο δεύτερος είναι οι άνθρωποι που είναι γεμάτοι αμφιβολίες για τα πάντα κι ας είναι απ’ τους πιο σωστούς ανθρώπους που έχω γνωρίσει ποτέ μου. Ούτε το ένα είναι καλό ούτε το άλλο. Κάπου στη μέση, μία χρυσή τομή αν βρίσκαμε όλοι, να μην ήμασταν των άκρων θα ήταν πολύ διαφορετικός ο κόσμος και η κοινωνία γενικότερα.

Σημασία έχει ν’ αναγνωρίζουμε τις ατέλειες και τα ελαττώματά μας και να αυτοβελτιωνόμαστε. Μόνο τότε θα δούμε τους εαυτούς μας να ελίσσονται και να εξελίσσονται σε όλους τους τομείς τις ζωής μας, είτε αυτό λέγεται δουλειά, είτε οικογένεια, είτε φίλοι. «Ουδείς αλάνθαστος και ουδείς τέλειος» είναι μία φράση που μου αρέσει να λέω πού και πού υπενθυμίζοντάς μου πως τίποτα στη ζωή δεν είναι τέλειο, κανενός η ζωή δεν είναι τέλεια όσο τέλεια κι αν μοιάζει. Ο καθένας τραβά το δικό του Γολγοθά, κουβαλά το δικό του σταυρό σ’ αυτήν τη ζωή. Βράζουμε όλοι στο ίδιο καζάνι κι είμαστε όλοι φτιαγμένοι απ’ το ίδιο υλικό.

Αυτό που δεν έχουμε καταλάβει ακόμη είναι πως κάποιοι παρεξήγησαν το ρόλο που τους δόθηκε σ’ αυτήν τη ζωή και πήραν από μόνη τους αξία χωρίς να τους τη δώσει κανείς. Έδωσαν στον εαυτό τους την κινητήρια δύναμη και πήραν στα χέρια τους τον έλεγχο με δικτατορικό τρόπο μπορώ να πω, με το σκεπτικό πως αν πουν κάτι ο λόγος τους θα έχει βάρος. Χρησιμοποιώντας βέβαια τη δύναμη αυτή προσβάλλοντας, μειώνοντας και κατ’ επέκταση πληγώνοντας άλλους.

Τέτοιους τύπους συνάντησα πολλές φορές στη ζωή μου, είμαι σίγουρη πως όλοι συναντήσαμε κι από έναν. Είναι βλέπετε τόσοι πολλοί, άλλοι τους έχουμε στις οικογένειες, άλλοι στις παρέες κι άλλοι στη δουλειά μας. Είναι αυτοί που η μοίρα τους φέρθηκε σκάρτα μάλλον και προσπαθούν με αθέμιτους τρόπους να προβάλουν τη δύναμη αυτή. Θέλουν να «κυριαρχήσουν» εκεί που μπορούν, να μπουν με το έτσι θέλω και να ταρακουνήσουν τα νερά και ν’ αναστατώσουν τους πιο αδύναμους, το δεύτερο τύπο δηλαδή που λέγαμε πιο πάνω.

Από κάπου το υιοθέτησαν κι αυτοί βέβαια, παιδικά τραύματα, ποιος ξέρει. Το κουβαλούν μαζί τους το σκουλήκι αυτό και χωρίς ίχνος αξιοπρέπειας ποδοπατούν όποιον βρεθεί στο δρόμο τους χωρίς να τους νοιάζει τι θα βγει απ’ το στόμα τους, όταν πρόκειται να μιλήσουν. Έχουν αυτόν τον αέρα που θα έπρεπε κατ’ εμέ να έχει ο δεύτερος τύπος ανθρώπων για να τους κάνει να σωπάσουν. Είναι όμως γεμάτοι αμφιβολίες, γιατί με τη σειρά τους είναι θύματα των βιωμάτων τους που αντί να τους βγαίνει σε δύναμη, το εκλαμβάνουν σαν κτύπημα κάτω απ’ τη μέση και τους ρίχνει στο κενό. Πόσο ειρωνικό! Οι ηλίθιοι να νομίζουν πως μπορούν να κατακτήσουν τον κόσμο κι οι πιο σοφοί ν’ αμφιβάλλουν για το παραμικρό τους βήμα.

Μακάρι να είχαμε όμως όλοι το μικρόβιο εκείνο που λέγεται αυτοκριτική και το ονομάζω μικρόβιο, γιατί πολλοί στο άκουσμα της λέξης αυτής τους πιάνει άσθμα. Τι είναι πραγματικά η αυτοκριτική όμως; Να ξέρεις πως αυτό που άνοιξες το στόμα σου και είπες προσέβαλε κάποιον. Να ξέρεις πως την κατάσταση που χειρίστηκες θα μπορούσες να τη χειριστείς καλύτερα την επόμενη φορά για να κρατάς τον πήχη ψηλά όσο αφορά το άτομό σου. Να αντιλαμβάνεσαι το βάρος που έχει η έννοια της φιλίας και την επόμενη φορά που θα σε χρειαστεί το φιλαράκι σου σε μία δύσκολη στιγμή να έχεις το θάρρος να τ’ αφήσεις όλα και να πας όπως θα έκανε κι αυτό, γιατί η φιλία δεν είναι μόνο τα εύκολα, αλλά και τα δύσκολα.

Να παραδέχεσαι τα λάθη σου εκεί που πρέπει και να μην αφήνεις τον εγωισμό να σε καταβάλει απλώς και μόνο για να πάρεις τα εύσημα εκείνης της στιγμή. Να συγχωρείς και να αντιλαμβάνεσαι το λόγο που ο άλλος έκανε αυτό το κάτι που σε πλήγωσε και να το δικαιολογείς, είναι κι αυτό μία μορφή αυτοκριτικής, να μπεις στη θέση του άλλου για λίγο και να τον καταλάβεις.

Δεν πρέπει να είμαστε ούτε στο ένα άκρο, να προσπαθούμε να έχουμε τον έλεγχο για τα πάντα, να μιλάμε όπως γουστάρουμε απλώς και μόνο για να ικανοποιήσουμε τον αχόρταγο εγωισμό μας νιώθοντας στιγμιαία καλά για όλα τα κόμπλεξ που κουβαλάμε μαζί μας. Ούτε στο άλλο άκρο να γινόμαστε έρμαια του καθενός αφήνοντάς τους να ελέγχουν κάθε σπιθαμή της ψυχολογίας μας αψηφώντας τις δυνατότητές μας. Είμαστε όλοι φτιαγμένοι απ’ το ίδιο υλικό κι όλοι την ίδια κατάληξη θα έχουμε. Ας είμαστε αγαπημένοι κι ας σκεπτόμαστε διπλά και τριπλά ό,τι είναι να πούμε. Ας μην κρίνουμε τους άλλους ή μάλλον ας τους κρίνουμε ξεκινώντας πρώτα όμως απ’ τον εαυτό μας!