Τα όρια πρωτοβουλίας και παρόρμησης είναι λεπτά

Οι ανθρώπινες σχέσεις δεν είναι πάντα εύκολες. Το άτομο αναπτύσσεται από την παιδική του ηλικία -σωματικά, συναισθηματικά και πνευματικά. Πρωτογενής παράγοντας που παίζει καθοριστικό ρόλο στην ανάπτυξη του παιδιού είναι το οικογενειακό περιβάλλον.

Το άτομο ακολουθεί ένα σύστημα αξιών με βάση το οποίο μεγαλώνει. Ήδη στα πρώτα του βήματα δέχεται τη φροντίδα και την προστασία της μητέρας, του πατέρα ή τουλάχιστον ενός εκ των δύο. Αρχίζει, έτσι, να δημιουργείται ένα συναίσθημα ασφάλειας που μεταδίδεται από την οικογένεια και έχει ως αποτέλεσμα το άτομο να αισθάνεται προστατευμένο.

Καθώς το παιδί στέκεται σιγά-σιγά στα πόδια του, μαθαίνει πώς να καλύπτει βασικές ανάγκες της βιολογικής ζωής. Προσπαθεί να πάει τουαλέτα, αλλά το γιο-γιο δεν του αρέσει ιδιαίτερα. Παίρνει πρωτοβουλίες θέλοντας να ακουμπήσει αντικείμενα που αρχικά φοβόταν ή να καταναλώσει τροφές που ενδείκνυνται για μικρά παιδιά. Συνηθισμένες καταστάσεις που όλοι έχουμε ακούσει ότι συνηθίζαμε ως παιδιά. Και φτάνουμε στο σημείο να αναλύσουμε την ψυχολογία του μικρού παιδιού που επιθυμεί στην πρώτη περίπτωση να εξερευνήσει το σπίτι και τα μικροαντικείμενα και στη δεύτερη απλώς αποζητά μια απόλαυση που δεν του επιτρέπεται.

Στο πρώτο πλαίσιο το παιδί έχει την τάση της πρωτοβουλίας για κάτι διαφορετικό. Επιθυμεί να ανακαλύψει κάθε αντικείμενο που βλέπει στο πέρασμά του. Πιάνει ένα γυάλινο μπιμπελό που μπορεί και να το σπάσει, επειδή είναι βαρύ, μα ήθελε να το σηκώσει για να το δει καλύτερα. Ακόμα και το πιο ελαφρύ αντικείμενο,όπως ένα πλαστικό λουλούδι, μπορεί να του κάνει εντύπωση. Η παρέμβαση του γονέα στις παρορμητικές πράξεις του παιδιού είναι ιδιαίτερα σημαντική, διότι ο γονιός οφείλει να του εξηγήσει ήρεμα ότι πρέπει να είναι προσεκτικό με αντικείμενα που μπορεί να το πληγώσουν. Αν η αντίδραση του γονέα είναι απότομη και σπασμωδική, το παιδί θα φοβηθεί, χωρίς να καταλάβει το λάθος του. Θα αναπτυχθεί αίσθημα ενοχής και ντροπής και θα μειωθεί η λήψη πρωτοβουλιών.

Στο δεύτερο πλαίσιο, που το παιδί λαχταρά μια λιχουδιά που δεν μπορεί να έχει, υπάρχουν δύο στάδια. Το ένα είναι ότι δεν καλύπτει την επιθυμία εκείνης της στιγμής -που ίσως γίνει συνεχόμενη- οπότε μαθαίνει να μην προσπαθεί για κάτι που πραγματικά θέλει. Το δεύτερο είναι η τάση να κάνει πράξη κάθε επιθυμία με σκοπό την απόλαυση χωρίς μέτρο, με αποτέλεσμα να καλλιεργείται ο ατομισμός και να θέλει να γίνεται πάντα το δικό του.

Και έρχεται η στιγμή που το άτομο που έχει μάθει να εκμεταλλεύεται καταστάσεις ασυναίσθητα ήδη από την παιδική του ηλικία χωρίς περιορισμούς και χωρίς να κατανοεί την αξία του μέτρου. Θα έπρεπε να είχε αναπτύξει την αυτοσυγκράτηση και το σεβασμό προς στο συνάνθρωπο, όμως κανείς στην παιδική ηλικία δεν το μάλωσε εξηγώντας του πως στις απολαύσεις και τις παρορμήσεις θα πρέπει να βάζουμε καμιά φορά φρένο και να ξεχωρίζουμε τις επιθυμίες της στιγμής από τις πραγματικές μας ανάγκες.

Φυσικά, κανείς δεν είναι τέλειος και ούτε πρόκειται να γίνει. Αλλά όπως έχει γράψει και ο Mark Manson:

The best way to teach an adolescent to trust is to trust them.
The best way to teach an adolescent respect is to respect them.
The best way to teach someone to love is by loving them.

Δε θα το έλεγες και ακατόρθωτο.