Περπατάς στο δρόμο, μπαίνεις στο μετρό, οδηγείς, γενικά παρατηρείς λίγο γύρω σου κι αρκετές φορές, πλέον, ακούς ανθρώπους να τσακώνονται, να ανταλλάσσουν πυρά και κοσμητικά επίθετα με πολύ μεγάλη ευκολία κι αξιοζήλευτο πάθος, το οποίο μακάρι να μπορούσαν να το εκφράσουν με πιο θετικές συμπεριφορές.
Και κάπου εκεί αναρωτιέσαι, από πού πηγάζει όλη αυτή η αγένεια, όλος αυτός ο εσωτερικευμένος θυμός κι η οργή που έχει πλημμυρίσει τον κόσμο σήμερα. Δυστυχώς, οι καλοί τρόποι θεωρούνται είδος προς εξαφάνιση και τη θέση τους έχει πάρει το «οφθαλμός αντί οφθαλμού». Με πείραξες, θα σε πειράξω διπλά. Με έβρισες, θα σε βρίσω κι εγώ, και μάλιστα χειρότερα.
Και με αυτόν τον τρόπο νομίζουν πως έχουν το πάνω χέρι, πως αυτοί έχουν τον έλεγχο των καταστάσεων γύρω τους. Η αλήθεια είναι πως, όντως, έχουμε ξεχάσει να επικοινωνούμε αποτελεσματικά, να κοιτάμε το συνομιλητή μας στα μάτια και να απαντάμε με επιχειρήματα και σεβασμό, όταν μας ρωτάνε κάτι ή όταν διαφωνούν μαζί μας.
Ειδικά, όταν συμβεί το δεύτερο, δηλαδή αν κάποιος τύχει να έχει αντίθετη γνώμη απ’ τη δική μας ή τολμήσει να μας αμφισβητήσει, αντιδράμε αμυντικά κι αυτόματα εξαπολύουμε επίθεση. Αυτό που δεν έχουμε καταλάβει είναι πως σε μια επικοινωνία δε χρειάζεται να παίρνεις τίποτα προσωπικά και πως ο καλύτερος τρόπος για να απαντήσεις σε μια επιθετική ή άδικη συμπεριφορά είναι να παραμείνεις ψύχραιμος και να εκφράσεις με σταθερότητα και σωστά επιχειρήματα τη δική σου στάση κι οπτική.
Πάρε μια βαθιά ανάσα και σκέψου απλά πως ο αγενής άνθρωπος δεν προσβάλλει κανέναν άλλο παρά μόνο τον εαυτό του. Άλλωστε, δεν μπορούν να σε επηρεάσουν τα λόγια ενός ανθρώπου που δε σημαίνει τίποτα για σένα, που δεν εκτιμάς και που δε σε γνωρίζει. Το ζήτημα είναι να ξέρεις εσύ ποιος είσαι. Αν πατάς γερά στα πόδια σου, καμία κουβέντα, καμιά λεκτική επίθεση και κανένας χαρακτηρισμός δεν μπορούν να σε αγγίξουν.
Το να επιλέγεις να είσαι ευγενικός, να ξέρεις πώς να μιλάς, πώς να συμπεριφέρεσαι και πώς να διαχειρίζεσαι ανθρώπους και καταστάσεις είναι αρετή κι ικανότητα μαζί. Ο ευγενής άνθρωπος είναι ευφυής, γιατί έχει μάθει να διαβάζει τους ανθρώπους γύρω του, τον ενδιαφέρει ουσιαστικά η ανθρώπινη επαφή και σέβεται βαθιά τα συναισθήματα και την αξία των άλλων.
Δε βιάζεται να κατηγορήσει και να υποδείξει με το δάκτυλό του κανέναν ένοχο και βρίσκει πάντα έναν εναλλακτικό τρόπο να εκφράσει ακόμα κι ένα αρνητικό σχόλιο, αναγνωρίζοντας και τις θετικές πλευρές των άλλων. Πάνω απ’ όλα, όμως, αυτό που τον ξεχωρίζει είναι η πεποίθησή του πως σε μια συνομιλία δεν υπάρχει καλύτερος και χειρότερος και πως η επικοινωνία δεν είναι αγώνας, στο τέλος του οποίου πρέπει κάποιος να κυριαρχήσει.
Ένας εκ πεποιθήσεως ευγενικός άνθρωπος δεν προσποιείται για να κερδίσει τις εντυπώσεις, αλλά θεωρεί αυτονόητο να συμπεριφέρεται όμορφα και δίκαια στους άλλους ανθρώπους.
Μικρές πράξεις ευγένειας μέσα στη μέρα σου μπορεί και να σε λυτρώσουν απ’ τα αρνητικά συναισθήματα που σε βασανίζουν. Μπορεί και να σε κάνουν να συνειδητοποιήσεις πως ξεσπώντας στους άλλους δε λύνεις τα δικά σου προβλήματα, δεν ανακουφίζεσαι και δε δικαιώνεσαι. Καμία αδικία δεν ξορκίζεται με μια ακόμα άδικη πράξη ή συμπεριφορά. Και ποτέ μην παρασυρθείς απ’ το τι κάνει ο διπλανός σου.
Γιατί να θες να είσαι ίδιος με όλους τους άλλους, γιατί δε θες την επόμενη φορά που θα κοιτάξεις τους άλλους στα μάτια να είναι με χαμόγελο κι όχι με νεύρα; Μάθε να απαντάς στην αγένεια με αδιαφορία και στην αδικία με σωστή επιχειρηματολογία. Ο αγενής υποφέρει περισσότερο από σένα, υποφέρει απ’ τα πολλά του συμπλέγματα κατωτερότητας και τη χαμηλή του αυτοεκτίμηση. Δεν είσαι εσύ το θύμα, λοιπόν, αλλά εκείνοι, που πέφτουν θύματα του κακού τους εαυτού.
«Σκότωσέ τους με την ευγένειά σου», επομένως κι άσε τους άλλους ν’ ανησυχούν με το διάπλατο χαμόγελο που δεν επιτρέπεις σε κανένα να στερήσει απ’ τα χείλη σου.
Επιμέλεια κειμένου: Πωλίνα Πανέρη