Το άγγιγμα μπορεί να πάρει διαφορετικές μορφές και να έχει διαφορετικό σκοπό κάθε φορά. Δύο σημεία που καθένα ανήκει σ’ άλλο σώμα έρχονται σε επαφή και η αίσθηση της αφής ενεργοποιείται. Το άγγιγμα ενδέχεται να είναι εκούσιο ή ακούσιο, να το περιμένει ο αποδέκτης ή να είναι ξαφνικό, να το αποζητά ο άλλος ή να το προκαλεί. Μπορεί ακόμη να είναι ευχάριστο ή δυσάρεστο και να φέρει σε δύσκολη θέση το πρόσωπο που το δέχεται. Ένα άγγιγμα είναι ένδειξη οικειότητας ανάμεσα σε δύο ανθρώπους αλλά αν δεν έχει αναπτυχθεί σχετικό κλίμα και ο ένας εκ των δύο είναι περισσότερο διαχυτικός μπορεί με την κίνησή του να φέρει σε αμηχανία τον άλλο και αυτομάτως να προκαλέσει κλίμα άβολο, μια περίεργη ατμόσφαιρα, ακόμη και εκνευρισμό ή αντανακλαστική αντίδραση.
Τι είναι όμως αυτό που κάνει τους ανθρώπους να αποζητούν το άγγιγμα και τις αγκαλιές ή να τα αποφεύγουν; Μελέτες και επιστημονικές έρευνες αναφέρονται στην έμφυτη τάση του ανθρώπου να επιθυμεί αγκαλιές και χάδια και να θέλει να πιαστεί χέρι με χέρι με έναν άλλον άνθρωπο στην ενήλικη ζωή. Αυτό μπορεί να είναι εικόνα που έχει από την παιδική ηλικία, οπότε και συνηθίζεται οι γονείς και οι παππούδες να δείχνουν την αγάπη τους και την τρυφερότητά τους με αυτό τον τρόπο. Στην αντίπερα όχθη βρίσκονται οι άνθρωποι που δεν επιθυμούν σωματική επαφή και κανενός είδους άγγιγμα -ούτε στην πλάτη ούτε στα χέρια-, ειδικότερα από ανθρώπους που μαζί τους δε νιώθουν οικεία.
Οι λόγοι που εξηγούν γιατί ορισμένοι άνθρωποι δε δέχονται το άγγιγμα, αντιδρούν αμήχανα ή ακόμη και αμυντικά συνδέονται αφενός με τις πρότερες προσωπικές εμπειρίες του καθενός και αφετέρου με το πόσο κοινωνικός και ανοιχτός είναι κάποιος ώστε να νιώθει άνετα σε τυχαία αγγίγματα. Τα συναισθήματα που μπορεί να προκαλέσει ένα άγγιγμα είναι πολλά, όπως ανακούφιση, χαρά, συγκίνηση, αγάπη, ενθουσιασμός, αλλά και φόβος, οργή, εκνευρισμός, αμηχανία, αμυντική διάθεση, ενόχληση. Τα συνηθέστερα αγγίγματα που μπορεί να προκαλέσουν τον εκνευρισμό και την ενόχληση του αποδέκτη τους είναι στο πρόσωπο ή σε ευαίσθητα σημεία που συνδέονται με τη γενετήσια αξιοπρέπεια, όπως το στήθος και τα γενετικά όργανα. Ένα άγγιγμα μπορεί να προκαλέσει δυσάρεστα συναισθήματα και να μην είναι αποδεκτό για λόγους, όπως προηγούμενη άσχημη εμπειρία από ανάλογο άγγιγμα, έλλειψη σχετικής εξοικείωσης κατά την παιδική ηλικία από την οικογένεια, ντροπή, εσωστρέφεια, αυτοπροστασία από μικρόβια, αυτόματη ενεργοποίησης του μηχανισμού άμυνας.
Το άγγιγμα μπορεί να εκνευρίζει κάποιον άνθρωπο επειδή στην παιδική του ηλικία το έκαναν συνεχώς συγγενείς, οικογενειακοί φίλοι ή και τυχαία πρόσωπα, καθώς πολλοί έχουν την τάση μόλις δουν ένα παιδί να το αγγίζουν χαϊδεύοντας ή τσιμπώντας τα μάγουλά του ή τα μαλλιά του, σαν να αποτελεί αντικείμενο για παιχνίδι –κούκλα–. Τόσο τα παιδιά όσο και οι ενήλικες έχουν δικαίωμα να αντιδράσουν ή να μη δεχτούν το άγγιγμα άλλων ανθρώπων. Εξάλλου οι κανόνες και συνήθειες που συνδέονται με την ευγένεια προτάσσουν τη χειραψία ως τη μόνη σωματική επαφή κατά τη γνωριμία με έναν άνθρωπο. Κατά τη χειραψία μάλιστα ο άλλος δεν είναι υποχρεωμένος να ανταποκριθεί επιλέγοντας απλώς να μην απλώσει το χέρι. Επίσης είτε παιδί είτε ενήλικας έχει κανείς το δικαίωμα να αποφύγει οποιαδήποτε επαφή ή άγγιγμα εφόσον δεν το επιθυμεί είτε γιατί έχει προηγηθεί κάποια άσχημη εμπειρία ή γιατί θεωρεί ότι δεν προέρχεται από πρόσωπο με το οποίο έχει αναπτύξει οικειότητα και έχει δώσει την ανάλογη άτυπη άδεια και συγκατάθεσή του. Την επόμενη φορά λοιπόν που θα θελήσει κάποιος να σας αγγίξει ενώ δεν το θέλετε, θυμηθείτε ότι είναι δικαίωμά σας να αντιδράσετε και να εκφράσετε τη δυσαρέσκειά σας.
Συντάκτης: Άννη Παναγιώτου
Επιμέλεια κειμένου: Βασιλική Γ.
Επιμέλεια κειμένου: Βασιλική Γ.
