Lucid dreaming ή αλλιώς «συνειδητό όνειρο» είναι ο τρόπος να ασκεί κανείς έλεγχο στα όνειρά του. Ουσιαστικά αποτελεί την κατάσταση στην οποία βρίσκεται το άτομο με κάποιο όνειρο σε εξέλιξη ενώ έχει συνείδηση. Κατά την εξέλιξη του εν λόγω φαινομένου, ο άνθρωπος έχει ένα «διαυγές όνειρο», στο οποίο μπορεί να ασκήσει έλεγχο, κάτι που υπό φυσιολογικές συνθήκες δεν είναι εφικτό. Τα «διαυγή όνειρα» χρονολογούνται από την αρχαιότητα, αφού υπάρχουν αναφορές ακόμα από τον Αριστοτέλη. Επιστημονικές και φιλοσοφικές αναφορές κάνουν λόγο για πολλαπλά οφέλη από την εφαρμογή της πρακτικής lucid dreaming.
Πρόκειται για το στάδιο του ύπνου REM (Rapid Eye Movement) με τη διαφορά ότι κατά το lucid dreaming είναι ενεργοποιημένα περισσότερα μέρη του εγκεφάλου και γι’ αυτό μπορεί να τα αντιλαμβάνεται ο άνθρωπος που τα βιώνει, να τα θυμάται ή και να κατευθύνει την εξέλιξή τους. Ειδικοί επισημαίνουν ότι με τεχνικές και συγκεκριμένες συνθήκες όποιος επιθυμεί μπορεί να προκαλέσει «διαυγή όνειρα», με τα οποία εκτός από το να θυμάται τι βλέπει μπορεί και να «θεραπεύσει» τους εφιάλτες. Στις μεθόδους και τεχνικές που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για να προκαλέσουν κατάσταση Lucid dream αναφέρονται οι εξής: συγκέντρωση κατά τη διάρκεια της ημέρας σε κάτι που θέλεις να δεις σε όνειρο, ημερολόγιο ονείρων ώστε να μπορείς να τα διαβάσεις αργότερα, να γνωρίζεις το πρόγραμμα του ύπνου σου, να έχεις πάνω-κάτω σταθερό σταθερό ωράριο και να μπορείς να διακρίνεις τον χρόνο που ονειρεύεσαι.
Τα οφέλη από τα lucid dreams εστιάζουν στην επιτυχή μείωση των εφιαλτών και της έντασής τους. Αυτό συμβαίνει με δύο τρόπους. Ένας είναι με το να επηρεάσει το άτομο που βιώνει το διαυγές όνειρο ως προς την εξέλιξή του, αλλάζοντας τα άσχημα στοιχεία και δίνοντας μια πιο ομαλή και όχι τόσο δυσάρεστη εξέλιξη. Ένας άλλος είναι μέσω της δυνατότητας που δίνεται στο άτομο να παρατηρήσει και να θυμηθεί τα άσχημα στοιχεία του εφιάλτη που μπορεί να είναι ίδιος, ώστε μόνο του ή με τη βοήθεια ειδικού να κάνει την ανάλογη ανάλυση και να καταλάβει ποιους φόβους αντανακλά ο εφιάλτης. Έτσι την επόμενη φορά που θα επαναληφθεί το «διαυγές όνειρο» θα είναι σε θέση να το κατευθύνει με τέτοιο τρόπο ώστε να το καταπολεμήσει. Επιπρόσθετα, ένα διαυγές όνειρο μπορεί να είναι μέσο επίλυσης ενός προβλήματος, πηγή έμπνευσης και δημιουργικότητας, να μοιάζει διασκεδαστικό ή ακόμη και τονωτικό για τον ανθρώπινο νου και την προσωπικότητα.
Από την άλλη τα lucid dreams μπορεί να δημιουργήσουν αίσθημα φόβου και ανησυχίας στο άτομο που τα βιώνει, καθώς είναι σε θέση να αντιληφθεί και να νιώσει σωματικό πόνο και άγχος, τη μυϊκή παράλυση του ύπνου, ακόμη και αίσθημα «κλειστοφοβίας» σε ένα όνειρο που δεν μπορεί να ελέγξει και δεν μπορεί να λήξει με το να ξυπνήσει. Για κάποιους μπορεί να είναι επώδυνα παρά τα ευεργετικά τους οφέλη. Ειδικοί αναφέρονται σε αυτή την κατάσταση σαν κάτι μαγικό, ενώ θεωρούν ότι όσοι βιώνουν διαυγή όνειρα είναι τυχεροί που απολαμβάνουν αυτή τη «μαγεία». Το να προσπαθεί κάποιος να εφαρμόσει τις διάφορες τεχνικές που αναφέρονται στο διαδίκτυο και σε άλλες πηγές μπορεί να ωφελήσει, μπορεί ωστόσο να αποβεί και μοιραίο. Είναι διαφορετικό να σου συμβεί από μόνο του και διαφορετικό να το προκαλείς ο ίδιος εφαρμόζοντας τεχνικές χωρίς τη βοήθεια και την καθοδήγηση κάποιου ειδικού, αφού θα αποδειχθεί καταλυτική η παρουσία του σε περίπτωση που η κατάσταση πάει να ξεφύγει.
«Ο Freud πίστευε ότι οι καταπιεσμένοι πόθοι βρίσκουν τον δρόμο τους προς το συνειδητό μέσω των ονείρων». Εφόσον ο άνθρωπος έχει την τάση να βλέπει και θυμάται τα όνειρά του πιο εύκολα απ’ ότι συνήθως μπορεί εφαρμόζοντας τις κατάλληλες τεχνικές και μεθόδους να ανακαλύψει πλευρές του εαυτού του και της προσωπικότητάς του και να φέρει όσα κρύβονται στο ασυνείδητο στην επιφάνεια, χωρίς να χρειαστεί να τα καταπιέζει στα όνειρά του. Παρ’ όλα αυτά είναι μία πρακτική μέθοδος, η οποία έχει τόσο υπέρ όσο και κατά και πριν αφεθείς στα όνειρά σου καλό είναι να αναζητήσεις έγκυρη πηγή καθοδήγησης και να συμβουλευτείς κάποιον ειδικό.
Συντάκτης: Άννη Παναγιώτου
Επιμέλεια κειμένου: Βασιλική Γ.
Επιμέλεια κειμένου: Βασιλική Γ.
