Ο άνθρωπός σου είναι υπερπροστατευτικός, λες. Σε φροντίζει, σε κάνει να νιώθεις ασφάλεια και ξέρεις πως θα είναι εκεί για σένα, παρατώντας ό,τι και να κάνει, ανά πάσα ώρα και στιγμή. Σε αγαπά υπερβολικά και το δείχνει με κάθε τρόπο. Σε αγαπά, μάλιστα, τόσο πολύ που σε σκλαβώνει με ό,τι κάνει για σένα, σε γοητεύει, σε βαθμό που μπορεί να μην έχεις καμιά φορά -από τον ενθουσιασμό σου ενδεχομένως- τη δυνατότητα να το αντέξεις ή και να το διαχειριστείς.
Μα τελικά νιώθεις πως όλο αυτό σε πνίγει.
Ναι, είναι κι αυτές οι φορές που το υπερβολικό ενδιαφέρον κάποιου δεν σου αφήνει το περιθώριο της ελευθερίας που πρέπει να υπάρχει μέσα στη σχέση κάνοντάς σε να νιώθεις πως πνίγεσαι. Το να σε νοιάζονται, να σε προσέχουν και να σε φροντίζουν, να προσφέρουν και να δίνονται με όλο τους το είναι για σένα ως ένδειξη αγάπης, είναι φυσικά κολακευτικό. Μα σε κάθε τι πρέπει να υπάρχει μέτρο, ακόμα και στον έρωτα, στις σχέσεις πιο συγκεκριμένα, ειδικά όταν οι έννοιες αγάπη έρωτας και εξάρτηση δεν είναι εντελώς ξεκάθαρες κι από τους δυο.
Όταν αγαπάς κάποιον σου βγαίνει αβίαστα η θέληση να προσέχεις και να φροντίζεις το πρόσωπο αυτό. Είναι κάτι που μας βγαίνει αυθόρμητα, ίσως γιατί μας έμεινε από την παιδική ηλικία, μέσα από το οικογενειακό μας περιβάλλον. Κουβαλάμε, λοιπόν, μια ιστορία πίσω μας, η οποία διαφέρει από άτομο σε άτομο, κι έτσι ο τρόπος έκφρασης της αγάπης μας για κάποιον διαφέρει για τον καθένα ή και σαν έννοια μπερδεύεται από πολλούς –ακόμα και ασυνείδητα- με την εξάρτηση, όπως και με πολλές ακόμα έννοιες, που ίσως, εν τέλει, και να μην έχουν καμία σχέση με την αγάπη.
Είναι κακό, όμως, που θέλει κάποιος να σε κρατήσει δίπλα του, να σε έχει στη ζωή του πάση θυσία, να σε «παγιδεύει» συναισθηματικά, προσφέροντας τα πάντα, βάζοντας τον εαυτό του σε δεύτερη μοίρα, προκειμένου να μη φύγεις ποτέ από τη ζωή του;
Ερώτηση παγίδα, πόσο μάλλον η απάντησή της.
Ναι, υπάρχουν κι αυτοί οι άνθρωποι που για να σε κρατήσουν στη ζωή τους, χρησιμοποιούν την υπερπροσφορά. Προσφέρουν δηλαδή τα πάντα και προσφέρονται άνευ όρων. Προλαβαίνουν κάθε σου επιθυμία, πριν καν την ξεστομίσεις, πριν καν ακόμα τη σκεφτείς, βάζοντας τον εαυτό τους στην άκρη αφού προτεραιότητα γι’ αυτούς είσαι εσύ. Σε βάζουν σε μια γυάλα βασιλική, προκειμένου να θαμπωθείς από την φροντίδα και τις «υπηρεσίες» τους, για να σιγουρευτούν πως δεν θα πας πουθενά χωρίς αυτούς, γιατί αναπτύσσουν μια σχέση εξάρτησης, αφήνοντάς σου την αίσθηση πως τους έχεις ανάγκη.
Αυτό είναι μάλλον που σε πνίγει… Αυτό κάνει ,άλλωστε, η υπερπροσφορά, μιας και είναι μια πλάγια μέθοδος ελέγχου κι εξουσίας στη σχέση. Θέλουν λοιπόν να έχουν το πάνω χέρι, ακόμα και στις ανάγκες σου, στην ελευθερία σου –για πιο ακραίες περιπτώσεις. Ίσως να στερήθηκαν από μικρή ηλικία την αγάπη που θα έπρεπε να νιώσει κάθε παιδί, και να έχουν την εντύπωση πως το να σε έχει κάποιος ανάγκη σημαίνει ότι αναγνωρίζει αυτό που κάνεις γι’ αυτόν, επομένως σε αγαπά. Δεν είναι έτσι όμως.
Μα τίποτε από τα παραπάνω δεν συνεπάγεται σώνει και καλά πως ένας τέτοιος άνθρωπος είναι κακός, ή ότι θέλει να σε χειραγωγήσει, δεν θέλει το καλό σου αλλά μόνο να τον έχεις ανάγκη κλπ. Μπορεί απλά να μη βίωσε τη συναισθηματική ασφάλεια και προστασία μέσα στο οικογενειακό περιβάλλον του και να ψάχνει ό,τι του λείπει σε κάθε υποψήφιο σύντροφο, κι επομένως να εξαρτάται παθολογικά από εσένα, εκφράζοντας ομολογουμένως εντελώς λάθος τα συναισθήματά του προς εσένα.
Φυσικά, δεν πρέπει να αποκλείσουμε το γεγονός πως υπάρχουν πολλοί που δίνονται έτσι μέσα στη σχέση τους όπως οι προαναφερθέντες –χρησιμοποιώντας την υπερπροσφορά δηλαδή, χωρίς όμως να αφήνουν εντελώς στην άκρη τις δικές τους ανάγκες και γενικότερα τον εαυτό τους κάνοντάς ό,τι κάνουν ξεκάθαρα από αγάπη. Θέλουν δηλαδή να σε φροντίζουν, να είναι εκεί για σένα 24/7 –που λέει ο λόγος, να έχουν την σιγουριά πως είσαι εντάξει και δε σου λείπει τίποτα, αφήνοντάς σου την ελευθερία που χρειάζεσαι ακόμα κι αν δεν το αντιλαμβάνεσαι πάντοτε.
Όπως και να έχει όμως, είναι λογικό να νιώθεις πως πνίγεσαι με την όλη κατάσταση. Μέσα στη σχέση πρέπει να γνωρίζετε κι οι δύο πως ο καθένας έχει τη δική του ζωή να ζήσει είτε μαζί είτε χωρίς τον άλλο. Πρέπει να διατηρείται η αίσθηση την προσωπικής ταυτότητας και ισχύος και να μην αναζητάτε σκοπό και νόημα αποκλειστικά από άλλο, πέραν του ίδιου σας εαυτού. Είστε συνοδοιπόροι, σύντροφοι και σχέσεις εξάρτησης καλό είναι να μην υπάρχουν ανάμεσά σας.
Από τη στιγμή λοιπόν που έχεις -ακόμα και ιδανικά- το μοτίβο μιας υγιής σχέσης μέσα στο μυαλό σου, οτιδήποτε διαφορετικό σου φαίνεται παράξενο, παράδοξο, υπερβολικό, ίσως και τοξικό. Σε καμία περίπτωση δεν έχεις την υποχρέωση να διαγράψεις την ιστορία που κουβαλάει ο σύντροφός σου, όσο βαριά και να είναι, ούτε να βοηθήσεις να γίνει καλύτερα, ούτε να αλλάξεις τον άνθρωπο αυτό –μόνο αν το θέλεις εσύ πολύ, γιατί ο μόνος που μπορεί να το καταφέρει είναι ο ίδιος του ο εαυτός.
Σε μια σχέση πρέπει να αισθάνεσαι όμορφα και να μην κρατηθεί από τη συνήθεια ή από την ανάγκη του ενός για τον άλλο, αλλά στην ελεύθερη επιλογή έχοντας πάντα περιθώρια εξέλιξης, βελτίωσης και αυτό-βελτίωσης και των δύο.
Επιμέλεια κειμένου: Γιοβάννα Κοντονικολάου