Αν είσαι και εσύ από τους λάτρεις της γαλλικής κουλτούρας, από εκείνους που θέλουν να περιπλανηθούν με κλειστά μάτια σε όλη τη Γαλλία για να νιώσουν τη γενέτειρα του ρομαντισμού κι αυτό το συνονθύλευμα ενεργειών που έχει αυτός ο τόπος, τότε βάλε το “Sous le ciel de Paris”, βάλε κι ένα εσπρεσάκι να γίνεται και πάμε μαζί να περιηγηθούμε στα σοκάκια της Μονμάρτρης, ξεδιπλώνοντας την μποέμικη ιστορία αυτού του τόπου.

Ας μεταφερθούμε στη Μονμάρτρη του 250 μ.Χ. καθώς από εκεί πηγάζει, στην επικρατούσα θεωρία, και το όνομα του αθεράπευτα ρομαντικού προαστίου. Της δόθηκε ο χαρακτηρισμός «το βουνό του μάρτυρα» πράγμα που πηγάζει από το τραγικό τέλος του επισκόπου του Παρισιού Σαίν Ντενίς (Saint Denis), ο οποίος εκτελέστηκε στην κορυφή του ιστορικού αυτού λόφου. Προχωρώντας στον 19ο αιώνα παρατηρούμε τους πρώτους κατοίκους του λόφου, οι οποίοι εγκαταστάθηκαν εκεί όταν ο Ναπολέων ο τρίτος έδωσε ένα μεγάλο μερίδιο γης σε εύπορους φίλους, αναθέτοντάς τους συνάμα και το καθήκον της ανάπτυξής του.

Οι κάτοικοι που διώχθηκαν ουσιαστικά από τα σπίτια τους και στάλθηκαν στον μελλοντικά πιο ρομαντικό λόφο της ιστορίας, ξεκίνησαν να δημιουργούν ξανά τις ζωές τους. Αυτή τη φορά χωρίς το άγρυπνο βλέμμα του μονάρχη. Συνεχίζοντας, γυρίζουμε στον ρομαντισμό και την αέρινη μορφή που πήρε αυτός ο λόφος. Οι κάτοικοι λοιπόν ξεκίνησαν να φτιάχνουν τις δικές τους ζωές, καινούριες συνήθειες φτιάχνοντας έτσι μια συνοικία, αποκομμένη από το υπόλοιπο Παρίσι, σαν μια πόλη μέσα στην πόλη. Διασκέδαση κι έρωτας χωρίς περιορισμούς μέχρι το πρωί, ανοιχτά πνεύματα κι ενέργειες έτοιμες να υποδεχθούν οποιαδήποτε ιδέα, επιθυμία και περιπέτεια.

Το σημείο αυτό για αρκετά χρόνια αποτέλεσε άβατο για τους υπόλοιπους Παριζιάνους λόγω της άπλετης κατανάλωσης αλκοόλ, της ελευθερίας έκφρασης του έρωτα, αλλά και της δημιουργίας του πρώτου καμπαρέ. Όπως καταλαβαίνετε για την τότε συντηρητική ακόμη Γαλλία όλο αυτό που ξεκινούσε να λαμβάνει χώρα φαινόταν κάθε άλλο παρά διασκεδαστικό. Οι άνθρωποι όμως δημιούργησαν εκεί κάτι παραπάνω από ένα μοντέρνο ρυθμό ζωής, δημιούργησαν την τέχνη, το μποέμ κίνημα, τη μουσική του δρόμου και τον έρωτα πέρα από κάθε ανθρώπινη στερεοτυπική διάσταση. Φανταστείτε να περπατάτε δίπλα στον Τουλούζ Λοτρέκ, Βαν Γκογκ, Μοντιγκλιάνι και Πικάσο χωρίς καν να το ξέρετε, χωρίς καν να γνωρίζετε πως θα αφήσουν εποχή αυτοί που γελάνε στο διπλανό τραπέζι πίνοντας το απεριτίφ τους.

Στη Μονμάρτρη υπήρξε άνθιση -ιδιαίτερα από την εποχή της Belle epoque και μετά- και της queer κοινότητας, με ένα από τα πρώτα λεσβιακά μπαρ να ανοίγουν τις πόρτες τους για το γυναικείο αποκλειστικά κοινό του Παρισιού. Να σημειωθεί σε αυτό το σημείο ότι ίσως από τις πρώτες γυναίκες φεμινίστριες ξεκίνησαν το έργο τους για την ισότητα των φύλων στη Μονμάρτη, θέτοντας τα θεμέλια για το σύγχρονο παγκόσμιο κίνημα του φεμινισμού και τις Σουφραζέτες. Η Μονμάρτρη αποτέλεσε καταφύγιο και τόπο διαμονής για πολλά μέλη της queer κοινότητας, καθώς υπήρχε μεγαλύτερη ελευθερία να είναι ο ξεχωριστός εαυτός τους χωρίς την κριτική του συντηρητικού τότε ακόμη Παρισιού. Γιατί η Μονμάρτρη ήταν η αφετηρία ιδεών, καλλιτεχνικών κινημάτων, ερωτικής ελευθερίας, γυναικείας δύναμης, ελευθερίας έκφρασης, υπήρξε η μητέρα του μποέμ αλλά και το τι θεωρούμε μέχρι και σήμερα καλλιτεχνική κοινότητα. Ήταν ιδέα, μια ιδέα επαναστατική.

Προχωρώντας στα σοκάκια της συνοικίας και λίγο έξω από αυτή, στην περιοχή Πιγκάλ, ξεπεταγόταν μπροστά σου το πιο δημοφιλές καμπαρέ στην ιστορία Μουλέν Ρουζ (ένα όνομα, μια ολόκληρη ιστορία). Αρχικά χρησιμοποιήθηκε για αίθουσα χορού στην οποία οι χορεύτριες χόρευαν κυρίως καν-καν. Η αρχική διακόσμηση και τα θεάματα ήταν υπερβολικά, εμπνευσμένα από παραστάσεις τσίρκου ενώ δίπλα στη σκηνή υπήρχε ένας τεράστιος ψεύτικος ελέφαντας. Οι χορεύτριες, μεταξύ των οποίων τα πιο διάσημα αστέρια του Παρισιού της εποχής απαθανατίστηκαν στις διαφημιστικές αφίσες του Ανρί ντε Τουλούζ-Λοτρέκ κι άλλων ζωγράφων που σύχναζαν στο κέντρο. Το 1903, στη θέση του ανεγέρθηκε ένα μεγάλο θέατρο βαριετέ, το οποίο με τις επιθεωρήσεις του και χάρη στους διάσημους ηθοποιούς και τραγουδιστές έγινε ένα από τα πιο γνωστά μιούζικ χολ στον κόσμο.

Όπως καταλαβαίνετε, οι φημισμένοι αυτοί ζωγράφοι, χορεύτριες, τραγουδιστές και ηθοποιοί εκτός από ταλέντο που η πορεία σίγουρα το ανέδειξε, είχαν και κότσια, θάρρος για μια ζωή έξω από κουτάκια, έξω από ψεύτικες ηθικές και κοινωνικά στερεότυπα. Για όλα αυτά, το μέρος έχει ποτίσει με μια ολόκληρη ιστορία, με αθεράπευτο ρομαντισμό και με ενέργεια που βγαίνει από κάθε τούβλο στον τοίχο, από κάθε πετραδάκι στο δρόμο και που αποτελεί και θα αποτελεί έμπνευση για ταινίες για πολλές δεκαετίες ακόμη. Είναι ένα μέρος που την ελευθερία και τη δημιουργία μπορείς να τη γευθείς στον αέρα της. Σε αυτόν τον αέρα που ενέπνευσε και θα συνεχίσει να εμπνέει στον δρόμο προς την αιωνιότητα.

 

Συντάκτης: Ελευθερία Νάκα
Επιμέλεια κειμένου: Γιοβάννα Κοντονικολάου