Αν βρεθείς στην πόλη της Μαδρίτης και ψάχνεις για μια καλλιτεχνική απόδραση, τότε το Μουσείο Ντελ Πράδο είναι σίγουρα το μέρος που πρέπει να επισκεφτείς. Φημίζεται ως το σπουδαιότερο μουσείο μεσαιωνικής τέχνης της χώρας ενώ μαζί με το Εθνικό Μουσείο Τέχνης Βασίλισσα Σοφία και το Μουσείο Thyssen- Bornemisza σχηματίζουν «Το Χρυσό Τρίγωνο της Μαδρίτης».
Θεωρείται ως ένα απ’ τα καλύτερα μουσεία τέχνης στον κόσμο προσελκύοντας περίπου τρία εκατομμύρια επισκέπτες κάθε χρόνο που συγκεντρώνονται για να θαυμάσουν την εντυπωσιακή συλλογή έργων του. Φιλοξενεί την πιο ολοκληρωμένη συλλογή ισπανικής τέχνης από τις αρχές του 12ου έως του 19ου αιώνα ενώ τα έργα μερικών εκ των κορυφαίων ζωγράφων της χρυσής εποχής της Ισπανίας όπως οι Ριμπέρα, Θουρμπαράν, Μουρίγιο και Βελάσκεζ κοσμούν τους τοίχους του.
Η ιστορία του μουσείου ανάγεται τον 18ο αιώνα όπου ο αρχιτέκτονας Juan de Villanueva ανέλαβε τα σχέδια του κτιρίου που φιλοξενεί σήμερα το μουσείο Ντελ Πράδο. Κατασκευάστηκε το 1785 με απώτερο σκοπό να στεγάσει το Γραφείο Φυσικής Ιστορίας κατόπιν εντολής του βασιλιά Καρόλου Γ΄της Ισπανίας.
Λίγα χρόνια αργότερα όμως με εντολή του βασιλικού ζευγαριού, του μονάρχη βασιλιά Φερδινάνδου Ζ΄ και της συζύγου του βασίλισσας Μαρία Ιζαμπέλ της Μπραγκάνζα, το κτίριο μετατράπηκε στο νέο Βασιλικό Μουσείο Ζωγραφικής Γλυπτικής με σκοπό να δημιουργηθεί ένας χώρος αποθήκευσης των 311 βασιλικών πινάκων.
Έτσι τον Νοέμβριο του 1819 ήταν κι η πρώτη φορά που το μουσείο άνοιξε τις πόρτες του στο κοινό. Το Βασιλικό Μουσείο μετονομάστηκε σε Εθνικό Μουσείο Πινάκων και Γλυπτών της Μαδρίτης ενώ στη συνέχεια πήρε την τελική του ονομασία ως μουσείο Ντελ Πράδο. Η έκταση του φτάνει τα 47.700 τετραγωνικά μέτρα, ένας χώρος που αποτελείται από πολλά κτίρια, όπως το κτίριο Villanueva, το Claustro des Jeronimos, το Cason del Buen Retiro, το διοικητικό κτίριο στο Calle Ruiz de Alarcon και το Cason del Buen Retiro.
Το Ντελ Πράδο είναι γνωστό στο κοινό ως το μουσείο των ζωγράφων καθώς στο εσωτερικό του μπορείς να βρεις όχι απλά ένα έργο ενός καλλιτέχνη αλλά ολόκληρες συλλογές πινάκων. Τα έργα του μουσείου αντικατοπτρίζουν τόσο τα συλλεκτικά ενδιαφέροντα των Ισπανών μοναρχών όσο και την ιστορία ολόκληρης της χώρας.
Πέραν της ισπανικής, περιλαμβάνει εκθέματα φλαμανδικής, ιταλικής και γαλλικής τέχνης. Εκεί βρίσκεται κι ο εμβληματικός διάσημος πίνακας «Οι Δεσποινίδες των Τιμών» (Las Meninas) του Ντιέγκο Βελάσκεζ. Ένας πίνακας που έχει καταφέρει να δημιουργήσει ερωτήματα σχετικά με την πραγματικότητα και την ψευδαίσθηση σ’ όσους έχουν προσπαθήσει να αποδώσουν το νόημα του χάρη στην πολύπλοκη και αινιγματική σύνθεση του.
Ακόμα φημισμένοι πίνακες όπως ο Κήπος των Απολαύσεων του Ιερώνυμου Μπος, ο Ιππότης με το χέρι στο στήθος του Ελ Γκρέκο, ο Χριστός πλένει τα πόδια των μαθητών του Τιντορέτο φιλοξενούνται στο εσωτερικό του. Διαθέτει τεράστιες συλλογές έργων τέχνης με το σύνολο τους να φτάνει τους 8000 πίνακες. Περίπου 1300 εκτίθενται στη Μαδρίτη ενώ πολλοί έχουν κατατεθεί σ’ άλλα μουσεία κι ιδρύματα της χώρας.
Κατά τη διάρκεια του ισπανικού εμφύλιου κι ενώ η Μαδρίτη υπέφερε από βομβαρδισμούς το μεγαλύτερο μέρος των πινάκων του Πράδο μαζί με άλλα σημαντικά έργα τέχνης από ιδιωτικές και δημόσιες συλλογές της πρωτεύουσας μεταφέρθηκαν με φορτηγά στη Βαλένθια υπό την επίβλεψη εμπειρογνωμόνων τον Νοέμβριο του 1936.
Τρία χρόνια αργότερα οι Ρεπουμπλικανικές αρχές αποφάσισαν να απομακρύνουν τις συλλογές απ’ τη χώρα με την υπογραφή μιας διεθνούς συμφωνίας με σκοπό τα έργα να μεταφερθούν και να κρατηθούν στη Γενεύη. Μετά το τέλος του εμφυλίου και το ξέσπασμα του 2ου Παγκοσμίου Π0λέμου η επιστροφή των εκθεμάτων έγινε ένα πολύ επείγον θέμα για τη χώρα με το καθεστώς του Φράνκο να διεκδικεί τα έργα τέχνης επιστρέφοντας τα μ’ ασφάλεια πίσω στο Μουσείο Ντελ Πράδο.
Το 2021 αποτέλεσε μία χρονιά ορόσημο για το μουσείο καθώς αναγνωρίστηκε ως μνημείο παγκόσμιας κληρονομιάς απ’ την UNESCO. Με τη συμπλήρωση περισσότερων από 200 χρόνων απ’ το πρώτο άνοιγμά του κι έχοντας υποστεί αρκετές τροποποιήσεις το μουσείο συνεχίζει να εκπληρώνει την ευγενή αποστολή της διατήρησης, έκθεσης και διαφύλαξης όλων των συλλογών κι έργων τέχνης.
Επιμέλεια κειμένου: Ανδρέας Πετρόπουλος