Θα ξεκινήσω με το προφανές: όταν ακούει κανείς «διακοπές στην Πάτμο» σκέφτεται -κι ίσως δικαίως- θρησκευτικές διακοπές γιατί το σπήλαιο της Αποκάλυψης σαν αξιοθέατο πρωτοστατεί στον κοινό νου. Αδιαμφισβήτητα οποιοσδήποτε βρεθεί στο νησί, θα επισκεφθεί το σπήλαιο όπου ο βράχος σχίστηκε κι ο Θεός υπαγόρευσε στον Άγιο Ιωάννη την Αποκάλυψη, όπως λέει η χριστιανική παράδοση. Εκεί, θα δει όντως τρία ρήγματα στη σπηλιά και θα χαϊδέψει με τα ακροδάχτυλά του εκείνο το μικρό βαθούλωμα στην πέτρα που σημάδεψε ο αγαπημένος μαθητής του Χριστού και χρησίμευε ως βοήθημα για να σηκωθεί και θα νιώσει δέος και ρίγη να τον διαπερνούν.
Όμως η Πάτμος είναι πολλά περισσότερα από ένας θρησκευτικός προορισμός. Είναι ένα (ακόμα) στολίδι στα Δωδεκάνησα και για μένα, εκείνο που με τον ποικιλόμορφο χαρακτήρα του μπορεί να κερδίσει κάθε επισκέπτη -ίσως βέβαια όχι εκείνους που αναζητούν ατέρμονο clubbing στα beach bars. Δεν είναι Μύκονος -και δεν έχει ανάγκη να γίνει. Στην Πάτμο πας γιατί θες ποιοτικές διακοπές. Θες να απολαύσεις πεντακάθαρες παραλίες, νόστιμο φαγητό, καλά ποτά, γραφικά μέρη. Θες να περάσεις απλά και όμορφα, ευχάριστα και μοναδικά. Τολμώ να πω πως είναι για εκείνους που αναζητούν το γνήσιο, παραδοσιακό ελληνικό καλοκαίρι.
Σύμφωνα με πρόσφατο αφιέρωμα της γαλλικής εφημερίδας «Le Figaro», η Πάτμος συμπεριλαμβάνεται στα ομορφότερα νησιά της Ελλάδος για να επισκεφθεί κάποιος. Επιπλέον, το βρετανικό Readers Digest προτείνει την Πάτμο για διακοπές το 2023, κατονομάζοντας την Πάτμο «Ιερό Νησί της Ελλάδας που κατακλύζεται από μυστηριακή ενέργεια». Ομολογουμένως, έχουν επενδύσει πολύ οι τοπικές αρχές ώστε να προωθηθεί το νησί τουριστικά σε όλον τον κόσμο, κάτι που δεν ξέρω αν με χαροποιεί ή όχι προσωπικά γιατί αν κάτι αγάπησα σ’ αυτόν τον τόπο ήταν η γνήσια και αυθόρμητη φιλοξενία του -πέρα από τα όρια του τουρισμού. Ωστόσο, είναι θετικό ότι η οικονομία του βρίσκει τρόπο και αναπτύσσεται και περισσότερος κόσμος λαχταρά να το σεργιανίσει.
Αντί όμως να σας μιλήσω για το νησί, θέλω να κάνουμε παρέα ένα νοητό ταξίδι στο μέρος που –να ‘ναι καλά η κουμπάρα μου– γνώρισα κι αγάπησα σαν δικό μου. Θέλω να φανταστείτε πως παίρνουμε παρέα το πλοίο από Πειραιά, τρέχουμε να πιάσουμε θέση στο κατάστρωμα ώστε να αράξουμε με καμιά μπύρα, να χαζογελάσουμε και να τα πούμε μέχρι να μας πάρει ο ύπνος. Θα μιλήσουμε για όλα στη διαδρομή, τα νέα, τα παλιά μας, τα όμορφα και τα πικρά μας και θα αγαπηθούμε πιο πολύ. Θα βάλουμε ζακέτες γιατί το’χουν τα ελληνικά πλοία να μετατρέπονται σε βαθιές καταψύξεις, όμως θα ζεσταθεί η ψυχή μας από την μεταξύ μας επικοινωνία.
Τα εισιτήριά μας είναι μόλις 110€ μετ’ επιστροφής, κι η Blue Star Ferries έχει εντάξει σχεδόν καθημερινά δρομολόγια. Εμείς θα φύγουμε όμως με το βραδινό του Σαββάτου στις 12 παρά πέντε, ώστε να μας βρει το πρωί με τη δροσιά του στη Σκάλα και να «κερδίσουμε» μια ολόκληρη μέρα εξερεύνησης! Όταν φτάσουμε, θα πάμε να πάρουμε μια γουρούνα ή ένα μηχανάκι για να τη γυρίσουμε όλη. Παίρνουμε κλειδιά και κράνη και θα ξεκινήσουμε για το κατάλυμά μας.
Θα έχουμε διαλέξει ένα από τα προσφερόμενα καταλύματα που φτιάχτηκαν τιμώντας την παραδοσιακή αρχιτεκτονική του νησιού, με τα ξύλινα παντζούρια, τις καμάρες και τις πέργκολες. Θα αφήσουμε εκστασιασμένοι τα πράγματά μας και θα φορέσουμε τα μαγιό μας για να εγκαινιάσουμε τις διακοπές μας στο νησί σε μία από τις ομορφότερες παραλίες του νησιού, την παραλία της Λάμπης. Γεμάτη με πολύχρωμα βότσαλα που όπως τα γλείφει το κύμα μοιάζουν να λαμπυρίζουν και, με το που την βλέπεις, κατανοείς πλήρως πώς προέκυψε το όνομά της. Θα μπεις στον πειρασμό να πάρεις ένα βότσαλο σαν αναμνηστικό μα οι ταμπέλες που έχουν σκόπιμα τοποθετηθεί θα σε αποτρέψουν. Θα πάρουμε έναν καφέ κι άμα θες και κάτι να τσιμπήσουμε από το beach bar εκεί αλλά όχι κανονικό φαγητό. Φύλαξε την όρεξή σου για λίγο!
Για μεσημεριανό θα σταματήσουμε όπως γυρνάμε στη Σκάλα για ένα καλό πιτόγυρο κι έπειτα μπάνιο και λίγος ύπνος. Πρέπει να είμαστε ξεκούραστοι απόψε το βραδάκι που θα πάμε στο «Τζιβαέρι» για καλό κρασί, ωραία ζωντανή μουσική και υπέροχο φαγητό. Θα ξεκινήσουμε τόσο δυναμικά που δε θα το πιστεύεις! Κι αν μετά έχεις κουράγιο για ποτό, η Σκάλα ενδείκνυται για λίγο bar-surfing. Μάλιστα, υπάρχουν και επιλογές για δροσερά κοκτέιλ όπως το Holy ή το Art Cafe αν ορέγεσαι κάτι λίγο πιο ψαγμένο. Αν πάλι είσαι κομμάτια, επιστρέφουμε στο δωμάτιο για αναπλήρωση δυνάμεων κι αύριο το ξανασυζητάμε.
Ξέρεις, οι παραλίες της Πάτμου έχει η καθεμιά την ομορφιά της κι αυτό γιατί πρόκειται για ένα ακόμα νησί που δημιουργήθηκε από την καθίζηση της Αφρικανικής Πλάκας κάτω από τη μικροπλάκα του Αιγαίου. Μέσα από τη δημιουργία πολλών ηφαιστείων, διαμορφώθηκε ένα τόξο στο Νότιο Αιγαίο πάνω στο οποίο βρίσκεται και η Πάτμος. Αυτή η γεωλογική ποικιλομορφία δίνει σε κάθε μία από τις παραλίες του νησιού διαφορετικό χαρακτήρα κι έτσι, υπάρχει μια ακρογιαλιά για κάθε γούστο.
Αν θες αμμουδιά, γαλήνια νερά μα κοσμοπολίτικη παραλία τότε ο Κάμπος είναι για σένα μιας που έχει ομπρέλες, ξαπλώστρες, μαγαζάκια και πλήθος θαλάσσιων αθλημάτων. Αν πάλι θες την ησυχία σου αλλά ταυτόχρονα μια παραλία εύκολα προσβάσιμη και αμμουδερή, τότε το Λιβάδι του Γερανού είναι για σένα ό,τι πρέπει! Τώρα αν ψάχνεις λίγη περιπέτεια μα έναν γιαλό ν’ αξίζει τον κόπο, η Ψιλή Άμμος νομίζω σε καλεί! Θεωρείται η καλύτερη από τις παραλίες της Πάτμου, καθώς διαθέτει υπέροχη ψιλή άμμο. Όμως, όπως λένε και οι Πυξ-Λαξ, ό,τι αξίζει πονάει και είναι δύσκολο. Για να πάμε εκεί είτε θα πάρουμε το καραβάκι από την Σκάλα είτε θα περπατήσουμε περίπου μισή ώρα. Θα σε αφήσω να διαλέξεις το μέσο, αλλά εκεί δεν γίνεται να μην πάμε!
Τώρα αν είσαι της άγριας ομορφιάς, να πάμε στην Πέτρα. Χοντρό λευκό βότσαλο και ένας δεσποτικός βράχος που οι πατινιώτες ονόμασαν «Πέτρα της Καλικατσούς» από τα θαλασσοπούλια που βρίσκονται εκεί. Οργανωμένη παραλία μα σχετικά ήρεμη. Μπορείς αν θες να αναρριχηθείς στον βράχο, όσο εγώ θα λιάζομαι διαβάζοντας τα «Ανεμοδαρμένα Ύψη» για συμπαράσταση -μέχρι εκεί φτάνει το δικό μου αθλητικό πνεύμα.
Ωστόσο, εγώ δε βλέπω την ώρα για ένα μπάνιο στην παραλία της Βαγιάς. Ομολογουμένως, δεν είναι η καλύτερη παραλία του νησιού -αν και ακόμα κι αυτή κάνει της παραλίες της Αττικής να κλαίνε από ζήλια-, όμως, σαν καλοφαγού που είμαι, το ομώνυμο καφέ λίγο πιο πάνω είναι ο στόχος μου. Μια χαλαρή βουτιά κάτω, λίγη ηλιοθεραπεία και μόλις ο ήλιος αρχίσει να καίει λέω να τα μαζέψουμε και να πιάσουμε ένα τραπεζάκι στο μπαλκονάκι της Βαγιάς.
Να πάρουμε τοματοκεφτέδες κι όποια νόστιμη πίτα έχουν ετοιμάσει, μπόλικο δροσερό νερό και για κλείσιμο επιβάλλεται ένα ζουμερό κέικ σοκολάτας (εκεί το λένε μους σοκολάτας γιατί το κέντρο του κέικ είναι ρευστή μα αφράτη σοκολάτα) σερβιρισμένο με μια μπάλα παγωτό βανίλια. Από το μπαλκονάκι θα αγναντεύουμε το γαλάζιο που ακολουθεί τον όμορφο κηπάκο της Βαγιάς, με το αεράκι να μας δροσίζει και την όμορφη ησυχία που θα σπάει από την δική μας συζήτηση. Στο λέω, εκεί θα γεμίσεις μπαταρίες και ταυτόχρονα ίσως πάρεις κι ένα δυο κιλάκια γιατί είναι όλα σπιτικά, φτιαγμένα με μεράκι και αγάπη κι όπως καταλαβαίνεις απίστευτα νόστιμα.
Όμως ξέρεις τι άλλα θέλω να δούμε; Τους ανεμόμυλους της Πάτμου. Σε έναν λόφο στην αριστερή πλευρά της Χώρας της Πάτμου, τρεις ανεμόμυλοι στέκουν αρχοντικοί και περήφανοι συμπληρώνοντας την καρτ-ποστάλ του νησιού με την ομορφιά τους. Συντηρημένοι και επισκέψιμοι, ζωντάνεψαν λες και ξεπήδησαν από τον Δον Κιχώτη στο σήμερα. Δύο από αυτούς λειτουργούν πλέον σαν ανεμογεννήτριες και ξέρεις κάτι; Δεν έχω δει την τεχνολογία να αγκαλιάζει πιο ταιριαστά ένα μνημείο. Ίσως γι’ αυτό βραβεύτηκαν από την Europa Nostra το 2012 ως «το καλύτερο έργο αποκατάστασης και συντήρησης πολιτιστικής κληρονομιάς».
Κι έπειτα είναι κι η Χώρα, το ιστορικό κέντρο του νησιού κι ένας από τους τρεις λόγους που η Πάτμος συγκαταλέγεται στον κατάλογο των μνημείων παγκόσμιας κληρονομιάς της UNESCO από το 1999. Αποτελεί ένα κράμα νησιωτικής παράδοσης επηρεασμένη από Κρήτες και Πολίτες έποικους και Σμυρνιούς μαστόρους. Aσβεστωμένα σπίτια που εφάπτονται το ένα με το άλλο, μεγαλοπρεπή αρχοντικά, δαιδαλώδη σοκάκια και στοές, όλα χτισμένα από το 15ο αιώνα και ύστερα, μετατρέπουν την Χώρα της Πάτμου στην βασίλισσα των νησιωτικών Χωρών. Πώς γίνεται να μην την περπατήσουμε; Πώς μπορούμε να μην την απολαύσουμε;
Και πριν τελειώσει το ταξίδι μας, πρέπει να περάσουμε από τον Άγιο Δημήτριο όπου το νησί θα στέκει στα πόδια μας για να ευχαριστηθούμε το ηλιοβασίλεμα. Μόνο να χαρείτε ό,τι αγαπάτε μην αρχίσετε τα χειροκροτήματα όπως στη Σαντορίνη, ε! Κάθε μέρα ο ήλιος δύει, κάθε μέρα έτσι υπέροχα το κάνει. Δε θέλει παλαμάκια και ζητωκραυγές. Να μαζεύουμε τα σκουπίδια μας φεύγοντας και να φροντίσουμε να απολαμβάνουμε όλοι τις ομορφιές γύρω μας θέλει, όλα τ’ άλλα θα τα κάνει άψογα η φύση μόνη της!
Λοιπόν, δεν ξέρω αν ακόμη σκέφτεσαι την Πάτμο ως θρησκευτικό προορισμό αποκλειστικά ή όχι, όμως είναι ένα σημαντικό κομμάτι της ταυτότητάς της κι ίσως ο βασικός λόγος που ακόμα μπορεί να προσφέρει ποιοτικές τουριστικές υπηρεσίες. Με πολλές ακόμα παραλίες, ταβερνάκια και όμορφες γωνιές, η Πάτμος κάνει το ελληνικό καλοκαίρι των διαφημίσεων να ωχριά μπροστά της. Αν ακόμα δεν την έχεις επισκεφθεί τότε πρέπει να βρεις λίγο χρόνο να το κάνεις σύντομα, όχι ότι η Πάτμος θα φύγει, αλλά όσο πιο σύντομα πας, τόσο πιο γρήγορα θα την αγαπήσεις!
Συντάκτης: Σουζάνα Ντεζούκι
Επιμέλεια κειμένου: Γιοβάννα Κοντονικολάου
Επιμέλεια κειμένου: Γιοβάννα Κοντονικολάου
