Οι περισσότεροι από εμάς έχουμε στο μυαλό μας τα μουσεία σαν κάτι «βαρετό», σαν μέρη που επισκεπτόμασταν θέλοντας και μη ως έφηβοι σε εκδρομές με το σχολείο. Ως ενήλικες, βέβαια, ίσως έχουμε αντιληφθεί ότι πέραν των κλασικών μουσείων υπάρχουν κι αυτά που παρουσιάζουν καινοτομικές ιδέες και αποτελούν προϊόν μοναδικής εμπνεύσεως. Ένα από αυτά είναι και «Το Σπίτι της Σκιάς» στην όμορφη πόλη της Ξάνθης.
Δημιουργός της φανταστικής αυτής ιδέας είναι ο Τριαντάφυλλος Βαϊτσης, που είναι κορυφαίος στο είδος της τέχνης με την οποία ασχολείται. Ο δημιουργός λοιπόν, με καταγωγή από το Σαραντάπορο Λάρισας, σπούδασε κι εργάστηκε ως μηχανικός περιβάλλοντος έως ότου ανακάλυψε την «τέχνη από σκουπίδια».
Έχοντας ήδη γνώσεις ζωγραφικής, ξυλογλυπτικής, κατασκευών με σύρμα, θεάτρου και ποίησης, προσπαθώντας να εξελίξει το αντικείμενο που τον γοήτευσε τόσο, ήρθε αντιμέτωπος μ’ ένα «γλυπτό σκιάς» (Shadow Art)· η συγκεκριμένη τέχνη που αναφέρεται ως Shadow Art (τέχνη της σκιάς), είναι πολύ διαδεδομένη κυρίως στις χώρες του εξωτερικού. Ο κ. Βαϊτσης λοιπόν, όχι μόνο έφερε στη χώρα μας αυτή την πολύ εντυπωσιακή μορφή σύγχρονης τέχνης, αλλά δημιούργησε κι ένα μουσείο με τόσο ιδιαίτερα έργα, που πραγματικά θα σας εκπλήξουν με τη μοναδικότητά τους.
Τι εννοούμε όμως με την έννοια «Τέχνη της Σκιάς»; Πρόκειται για έργα που έχουν δημιουργηθεί -όσο περίεργο και αν φαίνεται- από φαινομενικά άχρηστα υλικά, που φυσιολογικά προορίζονταν για τα σκουπίδια. Ωστόσο, τα μοναδικά στο είδος τους αυτά είδη σύγχρονης τέχνης, με τον κατάλληλο φωτισμό και από τη σωστή πλευρά και προσέγγιση, μεταμορφώνονται σε σκιές προσώπων, κτιρίων, ή έργα με συγκεκριμένη σημειολογία. Ο επισκέπτης καλείται, βλέποντας τα έργα, να αισθανθεί μοναδικά συναισθήματα και συγχρονίζοντας τον νου του με τις εικόνες, να προβληματιστεί και να συλλέξει όσο το δυνατόν περισσότερες πληροφορίες μέσα από αυτά.
Με την πρώτη ματιά, μπορεί να φαίνονται αδιάφορα, ακανόνιστα σχήματα, αλλά με καλύτερη παρατήρηση και με εντοπισμό της σκιάς στον τοίχο, αντιλαμβάνεται κανείς ότι πρόκειται για κάτι μοναδικό. Πολλά από αυτά τα γλυπτά που θα δείτε πηγαίνοντας στο μουσείο, παρουσιάζουν μορφές μοναδικών προσωπικοτήτων όπως ο Άλμπερτ Αϊνστάιν, η Μέριλιν Μονρόε, ο Τζον Λένον, κ.α.
Κατά την επίσκεψή σας στην πόλη της Ξάνθης επιβάλλεται να επισκεφθείτε τον χώρο των εκθεμάτων, όπου θα ενημερωθείτε από τον Τριαντάφυλλο αλλά και από τη σύζυγό του, Ευδοκία, με τις σχετικές πληροφορίες και τις απαραίτητες επισημάνσεις για μερικά από τα έργα. Στη συνέχεια θα μπορείτε να «ταξιδέψετε» καθώς θα περιηγηθείτε στις αίθουσες, ανάμεσα σε γλυπτά και σκιές. Ποια είναι όμως μερικά από τα έργα που θα δει κανείς όταν επισκεφτεί το μουσείο; Ιδού μερικά από αυτά για να πάρετε μια γεύση για την πρωτοτυπία τους:
Αγαπημένο μου μεταξύ άλλων είναι αυτό το μοναδικό γλυπτό που απεικονίζει τη ροή του ανθρώπου από τη μήτρα ως και την ηλικιακή ωριμότητα. Το έργο αυτό είναι ένα από αυτά που μπορούν να προσδώσουν διαφορετικά νοήματα στον ανθρώπινο νου και που προσδίδουν επίσης «τροφή για σκέψη». Δείτε από πόση λεπτομέρεια αποτελείται! Και στη συνέχεια προσέξτε τη σκιά στον τοίχο και την αψεγάδιαστη αυτή «μορφή» της.
Αληθινά μοναδικές είναι και οι προσωπογραφίες που απεικονίζονται μέσα από τα έργα του καλλιτέχνη. Καλύτερες και από πίνακα ζωγραφικής, θα έλεγε κανείς. Αν αναλογιστεί κανείς βλέποντας τα, πώς φτιάχνονται αυτά τα γλυπτά, αντιλαμβάνεται αμέσως τη μοναδική τους δυναμική.
Ακόμα ένα φανταστικό δημιούργημα του Τριαντάφυλλου Βαϊτση, που κατέχει φανερά σημαντική θέση στο μουσείο, είναι «Το Καμπαναριό». Δημιουργήθηκε με αφορμή την ταινία του Γιώργου Κορδέλλα, «Η Ρόζα της Σμύρνης» κι όπως μπορούμε να δούμε απεικονίζει την αψεγάδιαστη μορφή του καμπαναριού της Αγίας Φωτεινής της Σμύρνης, που καταστράφηκε στα δραματικά γεγονότα του 1922.
Το «Σπίτι της Σκιάς» έχει τοποθετηθεί στην καρδιά της γραφικής παλιάς πόλης της Ξάνθης, στην οδό Ορφέως 33 και είναι σίγουρα ένα μέρος που αξίζει όλοι να επισκεφθούμε. Εξίσου πρωτοποριακό είναι και το γεγονός ότι το εισιτήριο για την είσοδο στο μουσείο είναι προαιρετικό και κοστολογείται στα 2€ για τους ενήλικες και στο 1€ για τα παιδιά. Εάν μείνετε ευχαριστημένοι- αν και ποιος δε θα μείνει στήλη άλατος βλέποντας όσα παρουσιάζει ο καλλιτέχνης- τότε πληρώνετε κατά την έξοδό σας. Στον χώρο του μουσείου θα βρείτε να λειτουργεί και πωλητήριο, με χειροποίητα αναμνηστικά κι έργα του καλλιτέχνη καθώς και το εργαστήριό του, που ακόμα κι αυτό αποτελεί κόσμημα κι αξίζει να δείτε, εάν σας δοθεί η ευκαιρία.
Αυτά λοιπόν είναι μόνο λίγα από τα έργα που θα δει κανείς αν επιλέξει να επισκεφθεί το μουσείο. Είναι σίγουρο, αν με ρωτάς, ότι αξίζει να αφιερώσεις 1-2 ώρες στο μουσείο αυτό και γιατί όχι, είναι μια καλή αφορμή να επισκεφθείς και την ιδιαίτερη πόλη της Ξάνθης. Δε συναντάμε συχνά μια τέτοιου είδους τέχνη, μια τέχνη που θα τολμούσε να πει κανείς είναι κάτι ανάμεσα σε ζωγραφική και γλυπτική. Ούτε σου προσφέρουν πολλά μουσεία σύγχρονης τέχνης τόσα ερεθίσματα, χωρίς να προσπαθήσουν να σε πείσουν για κάτι που δεν είναι. Η Ελλάδα μας, έχει να μας δώσει πολλά περισσότερα απ’ τα προφανή και τα «γνωστά». Υπάρχουν σε κάθε πόλη της, τόσο μικρά όσο και μεγάλα, ξεχωριστά, ιδιαίτερα, μοναδικά Μουσεία Σύγχρονης Τέχνης που δεν μπορεί να διανοηθεί ο ανθρώπινος νους πόσο μπορούν να απαλύνουν την ψυχή και το μυαλό μας. Ας δοκιμάσουμε λοιπόν αντί να αναζητούμε ό,τι αναζητούν όλοι, να διαφοροποιηθούμε να ακολουθήσουμε τα μονοπάτια της τέχνης. Σίγουρα, θα μας βγάλει στα ωραιότερα μέρη!
Επιμέλεια κειμένου: Γιοβάννα Κοντονικολάου