Γιατί μας αρέσει να σκρολάρουμε με τις ώρες σε βιντεάκια ανθρώπων που καθαρίζουν;

Αν έχεις λογαριασμό στα social media, είτε στο Instragram είτε στο Tik Tok, έχεις σίγουρα πέσει πάνω σε clean video και μπορούμε να ποντάρουμε ότι ξόδεψες πάνω από 20 δευτερόλεπτα κοιτώντας το προσεκτικά. Η νέα τάση των cleanfluencers έχει κατακλύσει τα instagram reel και TikTok, αφού όλο και περισσότεροι άνθρωποι χαλαρώνουν βλέποντας το ένα βιντεάκι μετά το άλλο, ξαπλωμένοι στο κρεβάτι ή καθισμένοι στον καναπέ τους.

Ας ορίσουμε για αρχή ότι cleanfluencer είναι ένας social media influencer ο οποίος ποστάρει βιντεάκια καθαριότητας. Συνήθως προσφέρουν γρήγορες κι εύκολες λύσεις για να διατηρήσεις το σπίτι σου καθαρό και οργανωμένο. Γιατί όμως κολλάμε τόσο πολύ στα βιντεάκια τους; Η αρχική σκέψη θα ήταν ότι παρακολουθείς τα βιντεάκια αυτά για ενημερωτικούς λόγους, με σκοπό να βρεις καινούργια καθαριστικά προϊόντα ή έξυπνες λύσεις για δύσκολους λεκέδες. Θα ήταν μια βατή αλλά λογική εξήγηση της τάσης, όμως αμφιβάλλω αν οι περισσότεροι από εμάς που βλέπουμε σαν υπνωτισμένοι αυτά τα βίντεο, χρησιμοποιούμε έστω και ένα tip τους.

Δεν είναι σαφές αν όλα αυτά τα βίντεο είναι διδακτικά, άλλωστε οι περισσότεροι δεν προλαβαίνουν σε ένα λεπτό να ακολουθήσουν τα βήματα του cleanfluencer. Τα περισσότερα σχόλια κάτω από τα βίντεό τους, συχνά, δεν αφορούν τα καθαριστικά που χρησιμοποιούν ή τα βήματα που ακολούθησαν, αλλά τη σύγκριση με τα σπίτια των χρηστών ή τη φάση της ζωής που βρίσκονται.

@discelebs ASMR Cleaning Motivation🫧🧽✨ #asmr #cleantok #cleaning #cleaningmotivation #cleanwithme #asmrcleaning #organizedhome #cleanhome #organizewithme ♬ Kawaii Aesthetic – LoES

Σε έναν πρόσφατο τίτλο σχετικά με το φαινόμενο, η Wall Street Journal υποστήριξε ότι «Εκατομμύρια άνθρωποι θεωρούν το να μένουν στο σπίτι σημαίνει αυτόματα και πως είναι μια καλή αφορμή για να καθαρίσουν» – αλλά το πιο πιθανό είναι ότι εκατομμύρια άνθρωποι θέλουν να βλέπουν άλλους ανθρώπους να καθαρίζουν, κάνοντας μια αρκετά παράδοξη κι εντελώς νέα άτυπη μορφή ψυχοθεραπείας.

Σύμφωνα με τη νευρολόγο Faye Begeti, τα βίντεο καθαριότητας προσφέρουν ένα διάλειμμα στον εγκέφαλό μας. Κάθε μέρα λαμβάνουμε ένα τεράστιο όγκο πληροφοριών από τα μέσα, από συναδέλφους, από το περίγυρο, από τη δουλειά. Ο τεράστιος αυτός όγκος χρειάζεται χρόνο για να επεξεργαστεί από τον προμετωπιαίο φλοιό. Ως εκ τούτου, δραστηριότητες που δεν απαιτούν τη σκέψη μας, όπως η ζωγραφική, το καθάρισμα και η παρακολούθηση βίντεο, προσφέρουν ένα διάλειμμα στον εγκέφαλο. Συνδυαστικά με το να βλέπουμε έναν χώρο που από ένα βρώμικο χάος γίνεται μια καθαρή και συμμαζεμένη όαση, είναι λες κι όλα ξαφνικά μπαίνουν στη θέση τους χωρίς εμείς να χρειαστεί να επεξεργαστούμε κάποια πληροφορία ή να δράσουμε γι’ αυτό. Έτσι, επιλέγουμε να δούμε βιντεάκια στο TikTok όταν ξαπλώνουμε να κοιμηθούμε, ώστε να μη χρειαστεί να σκεφτούμε το οτιδήποτε πριν τον ύπνο μας.

@sinicleaning FLOOR CLEANING WITH @ᴀᴜʀɪ ✨ ♬ original sound – darcy stokes

Μια διαφορετική εξήγηση θα ήταν το λεγόμενο ASMR, μιας κι η οπτικοακουστική εμπειρία της καθαριότητας μπορεί να προκαλέσει μια ευχάριστη απόκριση που ονομάζεται αυτόνομη αισθητηριακή απόκριση. Τα ερεθίσματα του ASMR ποικίλλουν ανά άνθρωπο, σε κάποιους προκαλείται από απαλούς ήχους όπως ταλαντευόμενους ανεμιστήρες, άλλοι προτιμούν τους ήχους που σχετίζονται με τον καθαρισμό, όπως οι βρύσες που τρέχουν. Το ASMR μπορεί να βοηθήσει ένα άτομο να χαλαρώσει, ωστόσο δεν μπορούν όλοι να βιώσουν ASMR· το 80% των συμμετεχόντων στην έρευνα δήλωσαν ότι, ναι, μπορούν να το βιώσουν. Οι περισσότεροι, μάλιστα, επιλέγουν να το αξιοποιήσουν πριν τον ύπνο τους, ώστε να ηρεμήσουν και να χαλαρώσουν.

@cleanwith_t Soo fresh yet so satisfying ✨#fyp #fup #foryou #asmrcleaning #asmrsounds #satisfying #satisfyingcleans #satisfyingsounds #sudsycleaning #cleanwithme #cleantok #motivation #viral #cleaning #cleanwith_t ♬ original sound – Tamz

Σύμφωνα με την Jessica Ek, ανώτερη διευθύντρια ψηφιακής επικοινωνίας στο Αμερικάνικο Ινστιτούτο Καθαρισμού «η εύρεση της τάξης στο χάος θα είναι πάντα ελκυστική, ειδικά όταν ο κόσμος μπορεί να αισθάνεται χαοτικός». Όταν το μυαλό έχει πολλά να επεξεργαστεί και να διαχειριστεί χρειάζεται μια διέξοδο που του προσφέρει έλεγχο. Ένα βίντεο 60 δευτερολέπτων, που ξεκινά από ένα χαοτικό δωμάτιο, ένα βρώμικο σπίτι, ασυμμάζευτα ρούχα, καταλήγοντας σε ένα πεντακάθαρο σπίτι, με συμμαζεμένα ρούχα στην ντουλάπα, τα πιάτα πλυμένα στη θέση τους κι έναν χώρο σε τάξη, μας βοηθά να αποσυμφορηθούμε το δικό μας προσωπικό χάος και να νιώσουμε ότι αποκτούμε τον έλεγχο. Σύμφωνα με ψυχολόγους, η αίσθηση ελέγχου είναι ένα συναίσθημα που συνδέεται με την επιβίωση, πράγμα που σημαίνει ότι η επιθυμία να ελέγξει κανείς το περιβάλλον του είναι μια προσαρμοστική συμπεριφορά.

@karlypendleton After a week of vacation means coming back home and deep cleaning the whole house #4dogsin1house #springcleaning #spring #muddydogs #deepclean #asmr #cleantok #cleaning ♬ Good Vibes (Instrumental) – Ellen Once Again

Το σπίτι μας είναι η προέκτασή μας, επομένως, αν το σπίτι μας είναι συμμαζεμένο -μάλλον- είναι και το μυαλό μας. Είναι ευρέως γνωστό ότι ένα οργανωμένο περιβάλλον έχει οφέλη στην ψυχική μας υγεία. Παρακολουθώντας κάποιον να καθαρίζει το σπίτι του, το χαλάκι του αμαξιού του, ακόμη και τον κήπο του, μας εμπνέει να δώσουμε προτεραιότητα στην αυτοφροντίδα. Είναι κι αυτό μια άποψη λοιπόν. Οι cleanfluencers μας παρακινούν να πάρουμε τον έλεγχο της ζωής μας, του μυαλού μας και του περιβάλλοντός μας.

Μπορεί να νιώθουμε σαν υπνωτισμένοι scrollάρωντας από το ένα βιντεάκι καθαρισμού στο άλλο, αλλά πολλές φορές μας κάνει καλό αυτός ο υπνωτισμός, ώστε να νιώσουμε έμπνευση και παρακίνηση να βάλουμε μια τάξη. Κάποιες φορές, όταν έχουμε να διαχειριστούμε μεγάλες αλλαγές στη ζωή μας, έχουμε ανάγκη να νιώσουμε ότι κατέχουμε τον έλεγχο έστω και φαινομενικά. Τα 60-90 δευτερόλεπτα ενός clean video είναι η διέξοδός μας από το χάος και ένα ευχάριστο διάλειμμα.