Οι Έλληνες των απείρων ψυχολογικών που τρέμουν να πάνε σε ψυχολόγο

Ψυχοθεραπεία, μία τρομακτική λέξη για πολλούς, πρόκληση για όσους έχουν μπει στον δρόμο της, ανακούφιση για όσους ταξιδεύουν εδώ και καιρό στην πορεία που δείχνει. Το να ζητήσεις βοήθεια από έναν ψυχολόγο είναι ένα από τα πιο δύσκολα πράγματα. Όταν δε γνωρίζεις πολλά για την ψυχοθεραπεία, είναι λογικό να νιώθεις ανασφάλεια· τρομακτικό να μιλάς σε έναν άγνωστο την πρώτη φορά που τον γνωρίζεις, για τους πιο κρυφούς σου φόβους, τις ανασφάλειές σου, τους προβληματισμούς σου.

Αν αφήσουμε εκτός το οικονομικό της 50ευρης συνεδρίας με κατώτατο τα 800 ευρώ, η σκέψη ότι θα σε κρίνουν, σε μια Ελλάδα διαρκούς κριτικής, είναι ένας βασικός λόγος να αποφύγεις τον ψυχολόγο. Αυτό το «τι θα πει ο κόσμος» κρύβεται κι εκεί, αφού όταν μοιραστείς όλες τις σκέψεις σου και τα συναισθήματά σου, ακόμη και τα πιο κρυφά μυστικά σου στο ψυχολόγο σου, αμέσως μπορεί να νιώσεις ένα αίσθημα ανασφάλειας. Ο φόβος ότι θα σε κοιτάξει επικριτικά ο σύμβουλός σου ή θα σε θεωρήσει τρελό, είναι συχνός, γνώμη που σε μια χώρα που έχει χαμηλά την αξία της ψυχικής υγείας, δε βοηθά ιδιαίτερα.

«Πώς θα ανοιχτώ σε έναν άγνωστο για μένα;» Όταν έχεις συγκρατήσει τον εαυτό σου και τις σκέψεις σου τόσο καιρό μέσα σου, σε μια κοινωνία που σε διδάσκει να σκληρύνεις και να αντέξεις, πώς αφήνεις κάποιον «ξένο» να μπει μέσα; Άσχετα που η ψυχοθεραπεία βοηθάει ακριβώς σε αυτό το επίπεδο, εκείνη τη στιγμή το μεταφράζεις ως μια προσωπική ήττα. Το γραφείο του ψυχολόγου, είναι ένα ασφαλές περιβάλλον που νιώθεις ότι κανείς δε θα σε κρίνει, μπορείς να μιλήσεις άνετα για όσα έρχονται στο μυαλό σου, όμως το μόνο που μπορείς να σκεφτείς, είναι πως είσαι αδύναμος που δεν κατάφερες να λύσεις το πρόβλημά σου μόνος σου.

Κεφάλαιο κοινωνικό στίγμα, λοιπόν. Στην πραγματικότητα, το στίγμα είναι ο πιο σημαντικός λόγος που οι άνθρωποι δεν ξεκινάνε συμβουλευτική. Ειδικά στην Ελλάδα, υπάρχει ακόμη ένα ταμπού γύρω από τους ψυχολόγους. Το στίγμα ότι θα σε θεωρήσουν ανίκανο να διαχειριστείς κάποιες καταστάσεις μόνος σου, που τελικά σε οδηγεί σε αυτοαμφισβήτηση. Αυτός ο φόβος ότι θα θεωρηθείς κατώτερος των περιστάσεων είναι μια εξαιρετικά ισχυρή δύναμη που εμποδίζει τους ανθρώπους να αναζητήσουν θεραπεία.

Ένας ακόμη φόβος, που ξεφεύγει σαφώς της ελληνικής κοινωνίας κι αποκτά καθολικό χαρακτήρα, είναι αυτός της διάγνωσης. Ο φόβος ότι θα διαγνωστείς με κάποια ψυχική ασθένεια σε τρομάζει, η ανησυχία ότι αυτό θα σε ακολουθεί για πάντα, ακόμα κι αν μόνο ένα μικρό ποσοστό θεωρείται ότι είναι δια βίου. Ακόμα κι αν ένα άτομο που αναρρώνει και δεν πληροί πλέον τα κριτήρια για μια διάγνωση ψυχικής υγείας, σημαίνει αυτόματα πως οποιαδήποτε διάγνωση έχει δοθεί προηγουμένως δεν ισχύει για εκείνο πια, κι ανήκει στο ψυχολογικό ιστορικό του. Όμως, πώς να γνωρίζεις κάτι τέτοιο, όταν κανείς δε σου μίλησε ποτέ για τη σημασία και τη φύση της ψυχικής υγείας;

Κι όπως υπάρχει η λανθασμένη αντίληψη γύρω από τη διάγνωση, υπάρχει η λανθασμένη πεποίθηση ότι αν αρχίσεις ψυχοθεραπεία, τη συνεχίζεις μια ζωή. Όμως, η αλήθεια είναι ότι ο χρόνος που χρειάζεται ο κάθε ένας με έναν θεραπευτή εξαρτάται από τα θέματα που διαχειρίζεται κάποιος, τη δέσμευσή του ως προς τη θεραπεία και το είδος της θεραπείας. Μερικοί άνθρωποι επιλέγουν να συνεχίσουν την ψυχοθεραπεία μετά την επίλυση των θεμάτων που τους απασχολούσαν όταν άρχισαν, προκειμένου να εξερευνήσουν περισσότερο τον εαυτό τους ή να αρχίσουν να εργάζονται σε άλλους τομείς της ζωής τους. Η επιλογή αυτή εναπόκειται πάντα σε σένα τον ίδιο. Ίσως κι αυτό, να είναι κάτι που σε κρατάει πίσω από το να δοκιμάσεις.

Τέλος, ο φόβος του πόνου, της αντιμετώπισης ουσιαστικά του προβλήματος. Όπως με όλα τα υπόλοιπα, οι άνθρωποι μπορούν να συνεχίσουν να αναβάλλουν το αναπόφευκτο, να το πετάνε κάτω από το χαλί, ανεξάρτητα από το ποσά στοιχεία δείχνουν ότι χρειάζονται μια αλλαγή, μόνο και μόνο για να μην έρθουν αντιμέτωποι με τα πραγματικά τους συναισθήματα. Είναι ευκολότερο, αρχικά, να αρνηθείς ότι υπάρχει το πρόβλημα και να το αποφύγεις, παρά να μιλήσεις γι’ αυτό.

Η ζωή είναι γεμάτη από δύσκολα γεγονότα, αποφάσεις και αλλαγές. Η πεποίθηση, όμως, της ελληνικής κοινωνίας που λέει ότι ένας άνθρωπος μπορεί και πρέπει να διαχειριστεί τη ζωή μόνος του, ή πως με οικογένεια και φίλους θα μπορεί να λύσει τα πάντα, είναι παρωχημένη. Όταν νιώθεις ότι έχεις γεμίσει συναισθηματικά, έχεις πελαγώσει, δεν ξέρεις τι να κανείς και πώς να προχωρήσεις, είναι ωφέλιμο να συμβουλευτείς έναν ψυχολόγο. Μην αφήσεις το φόβο να σε κυριεύσει. Άλλωστε, αν είναι κάτι να πάρεις από αυτή την κουκκίδα γης με το όνομα Ελλάδας, είναι αυτό ακριβώς το θάρρος.