Μήπως πάσχεις κι εσύ από αμαξοφοβία;

Η οδήγηση σταδιακά γίνεται κάτι πολύ απλό για τους περισσότερους οδηγούς, μια αυτοματοποιημένη συνήθεια που εξυπηρετεί μετακινήσεις, ή μια βόλτα με το αμάξι που γίνεται για ξεκούραση και κάθαρση. Αν νιώθεις ότι απέχεις πολύ από αυτό, αν νιώθεις άγχος κι έντονο στρες όταν βρίσκεσαι πίσω από το τιμόνι και δεν είναι από την απειρία του νέου οδηγού, τότε ίσως πάσχεις από αμαξοφοβία.

Η αμαξοφοβία ή αλλιώς Vehophobia, δεν είναι ο φόβος του να βρίσκεσαι απλά σε ένα αμάξι ως συνοδηγός, αλλά ο φόβος της οδήγησης. Οι άνθρωποι που πάσχουν από αμαξοφοβία, παραλύουν αν χρειαστεί για οποιονδήποτε λόγο να οδηγήσουν. Συνήθως, σκέφτονται το χειρότερο σενάριο, ότι δηλαδή θα προκαλέσουν κάποιο ατύχημα κι αυτή η σκέψη, τους προκαλεί άγχος σε βαθμό παθογενή. Ο φόβος για την οδήγηση εμφανίζεται και στα δύο φύλα, αρκετά συχνά, με ποσοστό πάνω από το 28% των οδηγών, σύμφωνα με μελέτη του Ιδρύματος CEA.

Οι φοβίες είναι ένας τύπος αγχώδους διαταραχής, προκαλούν μια ακραία αντίδραση φόβου σε κάτι που στην πραγματικότητα δεν είναι επιβλαβές. Η αμαξοφοβία, που ανήκει σε αυτές, είναι συχνή και δικαιολογείται σε νέους οδηγούς ωστόσο αν νιώθεις έτσι μετά από μεγάλο διάστημα συστηματικής οδήγησης τότε πρόκειται για διαταραχή και μπορεί να επηρεάσει τις επιλογές σου στην καθημερινότητα όπως το πού θα πας για ένα καφέ, ένα φαγητό, το αν θα επιλέξεις να κάνεις ένα μεγάλο ταξίδι, το πού θα εργαστείς κ.α.

Η αμαξοφοβία διαφαίνεται σε πολλές περιπτώσεις: υπάρχουν κάποιοι που δεν μπορούν να μπουν καθόλου να οδηγήσουν κι άλλοι που φοβούνται να οδηγήσουν στον αυτοκινητόδρομο ή σε δρόμους ταχείας κυκλοφορίας. Άλλοι μπορούν να οδηγήσουν μόνο τις ίδιες μικρές αποστάσεις, υπάρχουν κάποιοι που δε θέλουν να είναι μόνοι τους στο αυτοκίνητο ή αυτοί που δε θέλουν να πάρουν μαζί τους άλλους ανθρώπους από φόβο ατυχημάτων. Τέλος, είναι κι εκείνοι που παραλύουν στη σκέψη της οδήγησης σε ένα πιεστικό αστικό περιβάλλον με πολλούς χρήστες, συχνές αλλαγές ταχυτήτων, φανάρια κ.α.

Αρχικά, όπως σε όλες τις φοβίες τα κοινά συμπτώματα είναι αίσθημα δυσφορίας, ταχυκαρδία, άγχος, νευρικότητα και ζάλη. Επίσης, δεν είναι σπάνιο να κάνουν ακραίες σκέψεις όσοι πάσχουν από αυτή τη φοβία· μπορεί να φαντάζονται ότι το όχημά τους αναποδογυρίζει ή συγκρούεται, ότι παθαίνει βλάβη στον αυτοκινητόδρομο ή ότι εμπλέκονται σε αυτοκινητιστικό δυστύχημα. Ασυναίσθητα πάσχοντες της αμαξοφοβίας, επιλέγουν εναλλακτικούς τρόπους μετακίνησης ώστε να μη χρειαστεί να οδηγήσουν. Η απώλεια του ελέγχου των υπόλοιπων χρηστών επί του δρόμου, είναι επίσης μια συχνή σκέψη τους. Εμπιστεύεσαι τον εαυτό σου, ότι τα κανείς όλα καλά, αλλά δεν μπορείς να είσαι σίγουρος για τους άλλους οδηγούς κι η αίσθηση ότι η σωματική σου ακεραιότητα εξαρτάται από τους άλλους, μπορεί να σε τρομάξει.

Όσον αφορά τις αιτίες της αμαξοφοβιας, είναι ένα μείγμα παραγόντων. Η πιο συνήθης είναι η εμπλοκή κάποιου σε τροχαίο ατύχημα παλαιότερα ή η απώλεια κάποιου αγαπημένου προσώπου από τροχαίο ατύχημα. Σύμφωνα με έρευνα των Beck και Coffey το 25–33% των ατόμων που εμπλέκονται σε σύγκρουση αυτοκινήτου που σχετίζεται με τραυματισμούς και εισαγωγή σε νοσοκομείο βιώνουν επακόλουθο φόβο οδήγησης. Η ψυχολογική πίεση της οδήγησης είναι άλλος ένας παράγοντας. Η πίεση που δέχεσαι να είσαι γρήγορος στο φανάρι, να μη σου σβήσει το αμάξι, να μη σε πάρει πίσω η ανηφόρα, να είσαι προσεκτικός κι άλλες λειτουργίες που απαιτούνται όταν οδηγείς, μπορεί να σε πιέζουν παραπάνω από όσο νομίζεις.

Πώς όμως μπορείς να διαχειριστείς και δυνητικά να ξεπεράσεις τη φοβία σου;

Η αντιμετώπιση του φόβου της οδήγησης, μπορεί να χρειαστεί και θεραπευτική αγωγή από ψυχολόγο ή ψυχίατρο αν τα συμπτώματα είναι ακραία ή πάσχεις από PTSD. Όμως, αν το πρόβλημα δεν είναι έντονο, υπάρχουν μικρά tips που μπορούν να σε βοηθήσουν να νιώσεις σίγουρος/σίγουρη για τις ικανότητές σου στην οδήγηση.

1. Κάνε περισσότερα μαθήματα με τον δάσκαλο οδήγησης. Κάποιες επιπλέον ώρες, μπορεί να σε βοηθήσουν να νιώσεις μεγαλύτερη σιγουριά με το τιμόνι, ειδικά αν είναι νέος οδηγός.

2. Δοκίμασε αρχικά να κανείς μικρές διαδρομές στη γειτονιά σου με κάποιο άτομο που εμπιστεύεσαι κι έπειτα μόνος/μόνη σου.

3. Ζήτα υποστήριξη από κάποιον που εμπιστεύεσαι κι είναι έμπειρος οδηγός. Η οδήγηση με ένα άτομο που το εμπιστεύεσαι και μπορεί να σε συμβουλέψει θα σε βοηθήσει να νιώσεις μεγαλύτερη ασφάλεια και να αρχίσεις να το παίρνεις και μόνος σου.

4. Μην κινείσαι σε ώρες αιχμής. Διάλεξε ώρες που ο δρόμος θα σου προσφέρει μεγαλύτερη άνεση και δε θα σου προσθέτει την έξτρα πίεση της κίνησης. Επιπλέον, υπολόγιζε πάντα συν κάποιο χρόνο όταν φεύγεις από το σπίτι, έτσι ώστε να μην αισθάνεσαι ότι σε κυνηγάει το ρολόι.

5. Ζήτα βοήθεια από κάποιον ειδικό όπως ψυχολόγο. Ακόμη κι αν δεν έχεις κάποια τραυματική εμπειρία με την οδήγηση κι απλώς αγχώνεσαι, μπορείς να ζητήσεις από έναν ειδικό να σε συμβουλέψει με τεχνικές χαλάρωσης ώστε να νιώσεις μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση.

Αν αναρωτηθείς τι πραγματικά σε εμποδίζει από το να οδηγήσεις γενικά ή από το να οδηγήσεις σε έναν αυτοκινητόδρομο, θα έχεις κάνει το πρώτο βήμα διαχείρισης της φοβίας σου. Αυτό όμως που πρέπει να θυμάσαι, είναι ότι κανείς δεν είναι τέλειος- ακόμη και οι καλύτεροι οδηγοί μπορεί να κάνουν λάθος. Η εξάσκηση θα σε βοηθήσει να νιώσεις μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση, μην ξεχνάς ότι η οδήγηση είναι κατά βάση πρακτική. Και σίγουρα έχει και τα ωραία της.