Οι πλατωνικές σχέσεις συχνά απεικονίζονται ως καταστάσεις όπου το ένα άτομο επιθυμεί το άλλο, αλλά δεν υπάρχει η ερωτική έλξη μεταξύ τους, με αποτέλεσμα να γίνονται «φίλοι». Μια εικόνα αρκετά λανθασμένη, που έχει δώσει στην πλατωνική σχέση έναν χαρακτήρα μετριότητας. Όμως, κι ενώ η απουσία σεξουαλικής σχέσης είναι αυτό που ξεχωρίζει μια πλατωνική σχέση, άρα συχνά χάνει την αξία της μπροστά στον παθιασμένο σαρκικό έρωτα, αυτοί οι δεσμοί μπορεί να είναι μερικοί από τους πιο ισχυρούς που αναπτύσσετε σε όλη σας τη ζωή, κι αν μου επιτρέπεται να συμπληρώσω, κι οι πιο ωφέλιμοι για την ψυχική ηρεμία κι ικανοποίηση.
Μια πλατωνική σχέση είναι μια σχέση χωρίς σεξουαλικά χαρακτηριστικά, αλλά προμηνύει πολλά περισσότερα από ένα «είμαστε απλοί φίλοι». Σύμφωνα με τον αρχαίο φιλόσοφο Πλάτωνα, από τον οποίο πήρε και το όνομά της η έννοια, αυτός ο δεσμός είναι ένας τύπος αγάπης που βιώνεται όταν νιώθουμε ιδιαίτερη ευεργετικότητα κι ολοκλήρωση μέσα από ένα άλλο άτομο. Με άλλα λόγια, οι πλατωνικές σχέσεις είναι εκείνοι οι δικοί μας άνθρωποι, για τους οποίους νιώθουμε ιδιαίτερη εμπιστοσύνη. Μπορεί να είμαστε «απλώς φίλοι» με πολλούς ανθρώπους, αλλά μια πλατωνική σχέση είναι σαν να βρίσκουμε έναν ή μία σύντροφο ψυχής.
Μια πλατωνική σχέση, ωστόσο, είναι διαφορετική κι από μια ερωτική σχέση. Ενώ κι οι δύο τύποι περιλαμβάνουν συχνά μια βαθιά φιλία και μερικές φορές ακόμη κι αγάπη, οι άνθρωποι σε μια ερωτική σχέση συνήθως έλκονται και σωματικά, ενώ κάτι τέτοιο δεν υφίσταται σε μια πλατωνική σχέση. Είναι πιθανό να επιθυμείτε τη σωματική οικειότητα (όπως μια αγκαλιά, φιλί ή άγγιγμα) με το άλλο άτομο αλλά να μην ασχολείστε με δραστηριότητες καθαρά ερωτικές, όπως τα προκαταρκτικά ή η ερωτική επαφή. Αν δεν υπάρχει σωματική επαφή κι επιθυμία γι’ αυτή ανάμεσα σ’ εσάς και το άλλο άτομο, είναι μια πλατωνική σχέση. Αν η επιθυμία υπάρχει, τότε περνάμε σε άλλο είδος σχέσης. Εκείνο του ανεκπλήρωτου έρωτα.
Υπάρχουν ορισμένα χαρακτηριστικά που διακρίνουν μια πλατωνική σχέση από άλλους τύπους σχέσεων. Εκτός από την έλλειψη σεξουαλικής επαφής, μια πλατωνική σχέση τείνει επίσης να χαρακτηρίζεται από:
Εγγύτητα: Κι οι δύο άνθρωποι στη σχέση αισθάνονται μια οικειότητα μεταξύ τους και νιώθουν ότι μοιράζονται κοινά πράγματα.
Ειλικρίνεια: Και τα δύο άτομα αισθάνονται ότι μπορούν να μοιραστούν αυτό που πραγματικά σκέφτονται κι αισθάνονται με και για το άλλο άτομο.
Αποδοχή: Αυτές οι σχέσεις τείνουν να είναι εύκολες κι άνετες ως προς την επικοινωνία. Κι οι δύο άνθρωποι αισθάνονται ότι είναι ασφαλείς κι ελεύθεροι να είναι ο εαυτός τους.
Κατανόηση: Οι άνθρωποι που μοιράζονται μια πλατωνική σχέση έχουν μια σύνδεση, αλλά αναγνωρίζουν και σέβονται ο ένας τον προσωπικό χώρο του άλλου. Δεν προσπαθούν να αναγκάσουν το άλλο άτομο να κάνει πράγματα που δε θέλουν να κάνουν ή να είναι κάτι που δεν είναι.
Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι οι πλατωνικές σχέσεις δεν είναι το ίδιο με τον ανεκπλήρωτο έρωτα, κι αυτό γιατί κανείς δε θέλει κάτι άλλο από αυτό που έχουν. Μια σχέση χωρίς ανταπόκριση είναι ουσιαστικά μια κατάσταση που περιλαμβάνει ένα άτομο να ενδιαφέρεται ρομαντικά ή σεξουαλικά για κάποιον που δεν ανταποδίδει τα συναισθήματά του. Οι αληθινές πλατωνικές σχέσεις δεν περιλαμβάνουν ισορροπία συναισθημάτων. Αυτό δε σημαίνει ότι μια πλατωνική σχέση δεν μπορεί ή δε θα εξελιχθεί σε κάτι διαφορετικό εν γένει. Ενώ μια τέτοια σχέση μπορεί ενδεχομένως να μετατραπεί σε μια ισχυρή ερωτική σχέση, διατρέχει επίσης τον κίνδυνο αυτή η φιλία και το δέσιμο να χαθεί, εάν η σχέση κάποια στιγμή χάσει τη δυναμική της.
Πώς κρατάς μια πλατωνική σχέση; Αρχικά με το να είναι σημαντική για σένα. Με το να καταλαβαίνεις αν είναι ίδιες οι θέσεις σας, ή αν κάποιος από τους δύο ζορίζεται να μείνει και τελικά θέλει κάτι άλλο. Πώς τελειώνεις μια πλατωνική σχέση; Φαντάζομαι όπως όλες τις άλλες. Επιλέγεις να είσαι σαφής και ξεκάθαρος ή φεύγεις νύχτα σαν τον κλέφτη. Δεν είναι κάποιο μαγικό περίεργο πράγμα μια πλατωνική σχέση. Τη ζούμε καθημερινά, με κολλητούς, συναδέλφους, πρώην. Μπορεί να γίνει ό,τι πιο όμορφο έχουμε βιώσει ποτέ, ή ο χειρότερος εφιάλτης μας, αν δεν ξέρουμε να τη χειριστούμε. Στο χέρι μας και τα δύο.
Επιμέλεια κειμένου: Γιοβάννα Κοντονικολάου