Το υποκοριστικό είναι μια λέξη που αποτελεί τροποποιημένη μορφή της αρχικής λέξης με στόχο να μικρύνει τον βαθμό της σημασίας της λέξης, για να μεταφέρει τη μικρότητα του αντικειμένου ή της ποιότητας που ονομάζεται, ή για να μεταφέρει μια αίσθηση οικειότητας ή αγάπης. Αυτός είναι ο ορισμός που δίνεται στη λέξη υποκοριστικό στη ΒΙΚΙΠΑΙΔΕΙΑ.
Κι εντάξει, όταν πρόκειται για ένδειξη αγάπης και τρυφερότητας μεταξύ δύο ερωτευμένων πλασμάτων, όλοι χαμογελάμε και δείχνουμε κατανόηση στα άπειρα «μωράκι μου, αγαπουλίνι, πεταλουδίτσα μου, κουρκουμπινάκι μου» που εκτοξεύονται κάθε λίγο και λιγάκι στον αέρα. Τι είναι αυτό όμως που μας κάνει να τα χρησιμοποιούμε τόσο συχνά στην καθημερινότητά μας, ακόμη και για υλικά πράγματα ή έννοιες; Αυτό το «τιμούλα» που βλέπουμε στα social μη μου πείτε πως δε σας εκνευρίζει όσο εμένα! Ή το «καρτούλα» που ακούμε όταν μια πληρωμή είναι να γίνει με κάρτα.
Στις παραπάνω περιπτώσεις λογικά επιλέγουμε τα υποκοριστικά για να βάλουμε λίγο νάζι και παιχνίδι στον λόγο μας. Για να καλλιεργήσουμε ένα θετικό κλίμα και γιατί θέλουμε να δείξουμε μία κάποια οικειότητα που στην πραγματικότητα δεν υπάρχει. Το ίδιο ακριβώς ισχύει και με κάποιον που θα μας αποκαλέσει κοριτσάκι μου, αγοράκι μου, ομορφούλη μου, γλυκούλι μου κ.τλ. χωρίς όμως αυτό να δικαιολογείται από το είδος της σχέσης που έχουμε μαζί του. Μπορεί εκείνος να θέλει να νιώσουμε οικεία, αλλά αυτό δε σημαίνει πως θα συμβεί κιόλας. Πολλές φορές μάλιστα το αποτέλεσμα μπορεί να είναι το ακριβώς αντίθετο. Να νιώσουμε άβολα και να μην ξέρουμε πώς να φερθούμε. Εκεί μία λύση υπάρχει. Όρια. Στο χέρι μας είναι να τα τοποθετήσουμε εκεί ακριβώς που εμείς επιθυμούμε.
Κάποιες φορές, όταν στη θέση μιας λέξης προτιμούμε να βάλουμε το υποκοριστικό της, στόχος είναι να μειώσουμε τη σημασία της, τη βαρύτητά της. Για παράδειγμα, άλλο να πεις «έφαγα πατάτες και μπριζόλες» και άλλο «πατατούλες και μπριζολίτσες». Αμέσως οι θερμίδες και οι τύψεις μειώνονται. Για να μην πω εξαφανίζονται. Ακόμη και ένα πρόβλημα μοιάζει πιο εύκολο να λυθεί αν γίνει προβληματάκι.
Τώρα, όσον αφορά τον Γιάννη που γίνεται Γιαννάκη, τη Βάσω που γίνεται Βασούλα, τον Μιχάλη που γίνεται Μιχαλάκη και όλη την υπόλοιπη παρέα που έχει μείνει κάπου στην παιδική ηλικία, θα πρέπει να ξέρουμε το πλαίσιο κάθε προσφώνησης για να καταλάβουμε αν είναι δείγμα αγάπης ή ειρωνείας με σκοπό να προσβάλει. Γιατί συμβαίνουν και τα δύο. Κάποιος που ο περίγυρός του συνήθισε από μικρό να τον φωνάζει με το υποκοριστικό του, μπορεί να μείνει σε αυτή την προσφώνηση μια ζωή, αλλά αυτό να μην είναι και τόσο κολακευτικό, όταν γίνει ενήλικας. Πολλοί ενοχλούνται αλλά δε βρίσκουν τρόπο να το αλλάξουν. Κάποιοι το δέχονται και ούτε γάτα ούτε ζημιά.
Ας ξαναγυρίσουμε στην πρώτη χρήση που αφορά στα ζευγάρια για να προσθέσουμε πως οι ψυχολόγοι υποστηρίζουν πως το να καταφεύγουμε στη χρήση υποκοριστικών στη σχέση μας αυτό δείχνει την ασφάλεια που αισθανόμαστε μέσα σε αυτήν, θέλοντας να κατοχυρώσουμε πως αυτός είναι ο άνθρωπός μας, μαζί με λίγη κτητικότητα φυσικά. Το να χρησιμοποιούμε χαριτωμένες λέξεις οδηγεί σε πιο ανάλαφρες καταστάσεις, μας χαλαρώνει και ξεφεύγουμε από τα οποιαδήποτε βάρη της καθημερινότητας, ενώ παράλληλα περνάει πιο μαλακά τις προθέσεις μας.
Το θετικό της υπόθεσης είναι πως, όσων αφορά στις σχέσεις είναι πως όλο και περισσότερο άνετα μοιάζουν πλέον τα δυο φύλα να είναι με τα υποκοριστικά κι όταν δαγκώσουν για τα καλά τη λαμαρίνα δε φοβούνται να τα χρησιμοποιήσουν με αγαθές προθέσεις. Και για να το πάω ακόμη πιο μακριά κάποιοι μάλιστα απολαμβάνουν εξίσου να τους αποκαλεί το έτερον ήμισυ με αντίστοιχα υποκοριστικά, σε βαθμό που να τους κακοφαίνεται αν τους αποκαλέσει με το όνομά τους!
Το πρόβλημα είναι όταν ακούσουμε αυτό το υποκοριστικό από κάποιον που δεν είναι τόσο κοντά μας και τότε θα πρέπει να δώσουμε τη δέουσα προσοχή για να αντιληφθούμε τις προθέσεις του. Αν το κάνει γιατί μας συμπαθεί και θέλει να μας πλησιάσει και να μας καλοπιάσει ή αν το χρησιμοποιεί για να μας μειώσει και να μας προσβάλει. Πώς το λέει; Με τι ύφος; Ποια είναι η διάθεσή του; Τα συμφραζόμενα θα μας δώσουν τις απαντήσεις.
Ίσως δεν είχες σκεφτεί μέχρι τώρα πόσο συχνό και συνηθισμένο είναι να χρησιμοποιούμε τα υποκοριστικά αλλά παρατήρησέ το στην καθημερινότητά σου και θα εκπλαγείς.
Συντάκτης: Σοφία Αλεξανδρίδου
