Μία ακόμη σχολική χρονιά μόλις ξεκίνησε και το bυllying φιγουράρει στα πρώτα θέματα γύρω από αυτό. Τα περιστατικά σχολικού εκφοβισμού μεταξύ μαθητών αμέτρητα, και κάποιες φορές αρκετά σοβαρά, αφού συνήθως εμπεριέχουν και χρήση βίας. Ο εκφοβισμός, όμως, αυτός, δεν αφορά πάντα μόνο μαθητές. Υπάρχουν και κάποιες άλλες περιπτώσεις, πιο δύσκολες, που τόσο ο εντοπισμός τους όσο και η αντιμετώπισή τους είναι σπάνιο να συμβούν. Αυτός είναι ο εκφοβισμός που μπορεί να δέχεται ένα παιδί ή ένας έφηβος από έναν εκπαιδευτικό.
Το επάγγελμα του εκπαιδευτικού είναι λειτούργημα, αφού ο ρόλος του στην ανατροφή των παιδιών είναι εξίσου σημαντικός με αυτόν των γονιών και προσφέρει κάτι πολύ σημαντικό στην κοινωνία. Και κάπου εδώ να πω για να μην παρεξηγηθώ, πως στο εκπαιδευτικό μας σύστημα υπάρχουν εξαιρετικοί εκπαιδευτικοί που κάνουν σπουδαία πράγματα με τα παιδιά και σε συνθήκες όχι ιδανικές. Δυστυχώς, όμως, δεν είναι όλοι έτσι.
Όταν έχεις στα χέρια σου μικρά παιδιά που είναι σαν ζυμαράκι κι απορροφούν τα πάντα σαν σφουγγάρι, οφείλεις να τους συμπεριφέρεσαι με αγάπη, τρυφερότητα και κατανόηση και να έχεις ένα στοιχείο απολύτως απαραίτητο. Ενσυναίσθηση. Ένας εκπαιδευτικός όμως που θα μιλήσει στο παιδί με άσχημο τρόπο, θα χρησιμοποιήσει απαράδεκτους χαρακτηρισμούς, θα το προσβάλλει και θα το μειώσει μπροστά στους συμμαθητές του ή και στο σύνολο του σχολείου, έχει τραυματίσει την ψυχή του ανεπανόρθωτα. Κι επειδή μπορεί να είσαι δύσπιστος και να πιστεύεις πως κάτι τέτοιο δεν είναι bullying θα σου θέσω κάποια συγκεκριμένα παραδείγματα:
1. Η μαθήτρια απαντάει λάθος σε ερώτηση του δασκάλου μέσα στην τάξη κι εκείνος της λέει «καλά είσαι τελείως ηλίθια»;
2. Μαθητής στις πρώτες τάξεις του δημοτικού σχολείου δεν καταφέρνει να εκτελέσει σωστά την άσκηση της γυμναστικής και ο γυμναστής του λέει «δεν είσαι για τίποτα».
3. Μικροκαμωμένος μαθητής στις τελευταίες τάξεις του δημοτικού, τον οποίο η γυμνάστρια αποκαλεί «κουνούπι» επανειλημμένα, τον προτρέπει να πάει σε γιατρό να δει «τι πρόβλημα έχει».
4. Η δασκάλα σχίζει το φύλλο από το τετράδιο της αντιγραφής λέγοντας στο παιδί πως τα γράμματά του είναι απαίσια. Παραπάνω από μία φορά.
Κι όμως, είναι πραγματικά περιστατικά!
Υπενθυμίζω για όσους αμφιβάλλουν ακόμη:
To bullying (εκφοβισμός) είναι μια επιθετική συμπεριφορά σωματική, λεκτική, ψυχολογική ή και κοινωνική που εκδηλώνεται σκόπιμα, απρόκλητα κι επαναλαμβανόμενα, στο σχολείο, στον εργασιακό χώρο, ακόμη και στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Σκοπός της είναι η επιβολή και η πρόκληση σωματικού και ψυχικού πόνου στο άτομο (ή ομάδα ατόμων) που την υφίσταται.
Στην Β’/Βάθμια εκπαίδευση τα πράγματα είναι ακόμη χειρότερα. Εκεί τα παιδιά είναι μεγαλύτερα και μπορεί να αντιδράσουν στην άσχημη συμπεριφορά των εκπαιδευτικών. Εκείνοι θέλουν να επιβληθούν για να επιβεβαιώσουν τη θέση εξουσίας που έχουν απέναντι στους μαθητές, τα παιδιά δεν το δέχονται και το κλίμα μπορεί να γίνει πολεμικό.
Στα καθήκοντα του εκπαιδευτικού είναι να βρει τις ισορροπίες χωρίς να προσβάλει, να μειώνει και να προκαλεί τραύματα στους μαθητές που βρίσκονται στην εφηβεία. Το να επιλέγει όμως να επιβληθεί με τιμωρίες, απαράδεκτους χαρακτηρισμούς και απειλές μόνο σε καταστροφή των σχέσεων μπορεί να οδηγήσει. Γιατί το να λες σε παιδιά αυτής της ηλικίας π.χ. δε θα πάτε 3ήμερη, 4ήμερη, 5ήμερη αν δε συμμαζευτείτε, είναι κι αυτό μια μορφή εκφοβισμού. Ακόμη κι αν ο μαθητής είναι εντελώς απείθαρχος και δημιουργεί προβλήματα, ο εκπαιδευτικός πρέπει να διατηρεί την απαραίτητη ψυχραιμία και να προσεγγίζει το παιδί ώστε να λύσει το πρόβλημα ειρηνικά. Όχι να προκαλεί περισσότερα. Αυτός είναι ο ώριμος ενήλικας.
Τα παιδιά όλων των ηλικιών συνήθως διστάζουν να μεταφέρουν τέτοιου είδους συμβάντα στους γονείς τους γιατί φοβούνται. Φοβούνται πως δε θα τους πιστέψουν, πως θα τους μαλώσουν και πως δε θα καταλάβουν τη δική τους θέση ή αντίστοιχα, θεωρούν ότι αυτή είναι η κανονικότητα. Οπότε τα προβλήματα διαιωνίζονται και αυτοί οι εκπαιδευτικοί απλά συνεχίζουν το έργο τους.
Τι μπορούμε να κάνουμε εμείς, ως γονείς, ώστε να προλάβουμε τέτοιες καταστάσεις ή αν αντιληφθούμε πως συμβαίνουν στο περιβάλλον μας να βοηθήσουμε να επιλυθούν:
1.Αρχικά μιλάμε πάντα με τον εκπαιδευτικό που έχει δημιουργηθεί το πρόβλημα για να ακούσουμε και τη δική του πλευρά. Μπορεί τα πράγματα να μην είναι ακριβώς όπως φαίνονται.
2.Ανάλογα με την απάντησή του και αν αυτός π.χ. υποστηρίζει πως το παιδί λέει ψέματα, προσπαθούμε να μαζέψουμε πληροφορίες επικοινωνώντας με άλλους γονείς, για να δούμε αν υπάρχουν αντίστοιχα περιστατικά. Αν όντως υπάρχει θέμα, σίγουρα θα το αντιμετωπίζουν κι άλλοι.
3. Αν δε βγει άκρη και συνεχιστεί η άσχημη συμπεριφορά απευθυνόμαστε στον Διευθυντή του σχολείου.
4. Αν κι από εκεί δε βρεθεί λύση, αφού πρώτα έχουμε δώσει εύλογο χρόνο ώστε να παρατηρήσουμε αν υπάρχει διαφορά, μπορούμε να επικοινωνήσουμε με την αρμόδια Α΄/ Βάθμια ή Β’/Βάθμια Εκπαίδευση της περιοχής στην οποία ανήκει το σχολείο μας. Εκεί μπορεί να γίνει μια έγγραφη καταγγελία ώστε να ερευνηθεί το ζήτημα.
5. Μην ξεχνάμε πως πάντα μπορούμε να απευθυνθούμε στον Σύλλογο Γονέων & Κηδεμόνων του σχολείου μας, εφόσον υπάρχει, και να ζητήσουμε και τη δική τους βοήθεια.
Το σημαντικότερο όλων όμως, που μπορούμε να κάνουμε πολύ πριν φτάσουμε σε τέτοιο σημείο, είναι να μεγαλώσουμε τα παιδιά μας καλλιεργώντας την αυτοπεποίθησή τους και να τους μάθουμε να υπερασπίζονται τον εαυτό τους και το δίκαιο. Με τον πρέποντα σεβασμό και χωρίς να ξεπερνούν τα όρια. Να μιλάνε, να μη φοβούνται και να ξέρουν πως θα είμαστε πάντα εκεί να τους ακούσουμε πρώτοι απ’ όλους.
Από τη φετινή χρονιά το υπουργείο παιδείας έχει ενεργοποιήσει την πλατφόρμα https://stop-bullying.gov.gr/ στην οποία μπορούν να μπουν μαθητές Β’/Βάθμιας εκπαίδευσης, γονείς Α’/Βάθμιας ή Β΄/Βάθμιας εκπαίδευσης και εκπαιδευτικοί και να αναφέρουν επώνυμα ένα συγκεκριμένο περιστατικό. Το αίτημα πηγαίνει στο σχολείο και αναλαμβάνει να το διερευνήσει μια 4μελής ειδική ομάδα της Διεύθυνσης Εκπαίδευσης η οποία αποτελείται από εκπαιδευτικούς και ψυχολόγους.
Στην ίδια πλατφόρμα στη διεύθυνση: https://stop-bullying.gov.gr/help θα βρείτε συγκεντρωμένες όλες τις γραμμές τηλεφωνικής υποστήριξης για μαθητές και γονείς που μπορείτε να απευθυνθείτε αν χρειάζεστε βοήθεια εσείς ή κάποιο παιδί.
Και για να κλείσω, είτε είσαι γονιός, είτε μαθητής είτε εργαζόμενος, είτε απλά κάποιος που δέχεται εκφοβισμό από κάποιον άλλον, να θυμάσαι πως η μισή λύση του προβλήματος βρίσκεται στο πρώτο βήμα. Μίλα για το πρόβλημά σου σε κάποιον που εμπιστεύεσαι και όλα μπορούν να αλλάξουν.
Συντάκτης: Σοφία Αλεξανδρίδου
