Tο Μάρτιο του 2022 έγινε παγκόσμιο πρωτοσέλιδο η είδηση ότι ο διάσημος ηθοποιός του Χόλιγουντ, Μπρους Γουίλις, πάσχει από μία σπάνια μορφή μετωποκροταφικής άνοιας, που προκαλεί δυσκολίες κι αλλαγές στην κίνηση, την προσωπικότητα, τη συμπεριφορά και την ομιλία γι’ αυτό το λόγο κι αποχωρεί από την υποκριτική. Όπως πληροφορηθήκαμε πρόσφατα από την οικογένειά του, η κατάσταση της υγείας του επιδεινώνεται.
H περίπτωση του 68 χρόνου πλέον και μέχρι πρότινος ιδιαίτερα δραστήριου και δημοφιλούς καλλιτέχνη, έφερε ξανά στο προσκήνιο τη νόσο που αναφέρεται κι ως μάστιγα του 21ου αιώνα. Ας δούμε μαζί, μέσα από τη δική του πορεία, τι είναι τελικά αυτή η ασθένεια, ποια τα πρώιμα συμπτώματα για τη διάγνωσή της, αν θεραπεύεται αλλά και τις επιπτώσεις της τόσο στη ζωή του ασθενούς, όσο και στων φροντιστών του.
Πολύ συχνά παρατηρείται μία σύγχυση των όρων «άνοια» και «Αλτσχάιμερ». Η άνοια είναι ένας περιγραφικός, γενικός όρος, ενώ η νόσος Αλτσχάιμερ είναι μια μορφή άνοιας, η οποία ευθύνεται για περισσότερες από τις μισές περιπτώσεις άνοιας. Στο άκουσμά της, φαντάζεσαι ότι πρόκειται για ηλικιωμένο ασθενή. Όντως, η άνοια είναι πολύ πιο συχνή στην τρίτη ηλικία. Ωστόσο, μπορεί να παρουσιαστεί και πριν από την ηλικία των 65 ετών, οπότε κι ονομάζεται «άνοια πρώιμης έναρξης». Οι κοινωνικοοικονομικές προεκτάσεις για τις οικογένειες των πασχόντων είναι ιδιαίτερα σοβαρές αφού όταν εμφανίζονται τα πρώτα συμπτώματα, τα άτομα βρίσκονται ακόμη σε παραγωγική ηλικία, με οικογένεια, ανήλικα παιδιά και σημαντικές οικονομικές κι όχι μόνο, υποχρεώσεις.
Όπως χαρακτηριστικά ανέφερε, η σύζυγος του αγαπημένου ηθοποιού, Έμα Χέμινγκ, σε συνέντευξή της, μετά τη διάγνωση, τον περασμένο Φεβρουάριο, «Είναι δύσκολο για το άτομο που έχει διαγνωστεί, είναι επίσης δύσκολο για την οικογένεια. Κι αυτό δεν έχει διαφορά είτε μιλάμε για τον Μπρους, είτε για τον εαυτό μου ή τα κορίτσια μας. Όταν λένε ότι πρόκειται για οικογενειακή ασθένεια, αυτό είναι αλήθεια». «Νομίζω ότι ήταν κι ευλογία και κατάρα. (…) Καταλάβαμε επιτέλους τι συνέβαινε, ώστε να μπορέσουμε να το αποδεχτούμε. Δεν το κάνει λιγότερο επώδυνο, αλλά το να γνωρίζουμε τι ακριβώς συμβαίνει στον Μπρους, το κάνει λίγο πιο εύκολο».
Στην ερώτηση αν ο Μπρους Γουίλις καταλαβαίνει τι του συμβαίνει, η Έμα Χέμινγκ απάντησε: «Είναι δύσκολο να το ξέρεις. Είμαστε μία πολύ ειλικρινής κι ανοιχτή οικογένεια». Όταν ρωτήθηκε για το πώς πήγαν να εξηγήσουν την ασθένεια στις κόρες τους, ανέφερε: «Και το πιο σημαντικό πράγμα ήταν να μπορέσουμε να τους πούμε ποια είναι ακριβώς αυτή η ασθένεια, να τους εξηγήσουμε τι είναι. Ήταν σημαντικό να τους ενημερώσουμε για το τι είναι επειδή δε θέλω να υπάρχει κανένα στίγμα ή ντροπή στη διάγνωση του πατέρα τους ή για οποιαδήποτε μορφή άνοιας».
Δυστυχώς δεν πρόκειται για σπάνια περίπτωση. Εντύπωση προκαλεί το γεγονός ό,τι σε όλο τον κόσμο, 47 εκατομμύρια άνθρωποι ζουν με άνοια και μάλιστα ο αριθμός αναμένεται να αυξηθεί στα 131 εκατομμύρια έως το 2050! Η άνοια είναι ένα μεγάλο σύνολο συμπτωμάτων και σημείων. Ξεκινάει σταδιακά και στην αρχή μπορεί να μην είναι καθόλου εμφανής. Αρχικό συμπτώματα είναι η έκπτωση της πρόσφατης μνήμης, στη συνέχεια επηρεάζονται σταδιακά κι οι άλλες νοητικές λειτουργίες (κρίση, λόγος, προσοχή, ικανότητα προσανατολισμού), αλλά κι οι δραστηριότητες της καθημερινής ζωής, δηλαδή οι κοινωνικές σχέσεις, η διαχείριση των οικονομικών, η οδήγηση, η φροντίδα του εαυτού.
Με την πάροδο του χρόνου, τα συμπτώματα εξελίσσονται ακόμα και σε κινητικές δυσκολίες, ώστε το άτομο πλέον εξαρτάται ολοκληρωτικά από τους άλλους. Στα παραπάνω προστίθενται κάποιες φορές, και διαταραχές στη συμπεριφορά, απάθεια ή επιθετικότητα, ψυχοκινητική ανησυχία, διαταραχές ύπνου και όρεξης, διαταραχή της διάθεσης, κατάθλιψη, συναισθηματική ευμεταβλητότητα, άρση αναστολών, έντονη ανησυχία, άγχος, παρανοϊκές ιδέες, διαταραχές στην αντίληψη (ψευδαισθήσεις). Κανονικά, τα συμπτώματα πρέπει να υπάρχουν για τουλάχιστον έξι μήνες ώστε να γίνει διάγνωση. Η αντίστοιχη διαταραχή μικρότερης διάρκειας ονομάζεται ντελίριο.
Κάπως έτσι εξηγείται το γεγονός ότι αρκετά πριν τη διάγνωση, σύμφωνα με το ντοκιμαντέρ του ABC News με τίτλο “The Randall Scandal”, ο Γουίλις φαινόταν να παρουσιάζει ήδη συμπτώματα της νόσου, από το 2021. Μάλιστα, κατά τη διάρκεια των γυρισμάτων της ταινίας «Midnight in the Switchgrass», η σκηνογράφος Αλίσια Χάβερλαντ, είχε παρατήσει παράξενες συμπεριφορές.
«Καθώς προχωρούσε η μέρα, μπορούσες να καταλάβεις ότι κουραζόταν κι άρχιζε να κόβει τις ατάκες του» δήλωσε η ίδια και συμπλήρωσε πως στη συνέχεια κατάλαβε ότι δεν το έκανε επίτηδες. «Άρχισα να συνειδητοποιώ ότι, στην πραγματικότητα, ξεχνούσε αυτά που του έλεγαν». Σε μια σκηνή που διαδραματίστηκε σε ένα εστιατόριο, ο Μπρους Γουίλις πίστεψε ότι βρισκόταν σε πραγματικό εστιατόριο. «Κάναμε, μάλλον, την έβδομη ή την όγδοη λήψη. Πηγαίνω να του βάλω καφέ και βάζει το χέρι του στο φλιτζάνι, με κοιτάζει κατάματα και λέει: «Όχι, κυρία μου, δεν θέλω άλλο»». Παρά τις προσπάθειές της να του υπενθυμίσει ότι βρίσκονταν σε κινηματογραφικό πλατό, ο Γουίλις ήταν πεπεισμένος ότι ήταν στ’ αλήθεια σε κάποιο εστιατόριο.
Η έρευνα στον τομέα της άνοιας είναι σε πλήρη εξέλιξη. Τα τελευταία χρόνια διεξάγεται μεγάλη προσπάθεια με στόχο την ανεύρεση περισσότερο αποτελεσματικών θεραπειών κι υπάρχει μεγάλη αισιοδοξία στον επιστημονικό χώρο ότι στο κοντινό μέλλον θα έχουμε φαρμακευτικές παρεμβάσεις πολύ αποτελεσματικότερες. Μέχρι τότε, αυξημένη εγρήγορση και ενημέρωση της κοινωνίας για όλες τις διαστάσεις της νόσου είναι εξαιρετικά σημαντική. Η ορατότητα που έχει δοθεί εξαιτίας και της περίπτωσης του Γουίλις βοηθάει απίστευτα στο να σπάσει το ταμπού γύρω απ’ την άνοια.
Στη συνέχεια της συνέντευξης, όταν η παρουσιάστρια ρώτησε την Έμα, τι πιστεύει ότι διδάσκει ο Μπρους στα κορίτσια τους, καθώς όλοι μαζί σαν οικογένεια αντιμετωπίζουν την ασθένειά του, εκείνη έδωσε μία συγκινητική απάντηση, λέγοντας: «Ειλικρινά είναι το δώρο που συνεχίζει να δίνει. Αγάπη, υπομονή, ανθεκτικότητα, τόσα πολλά…» είπε. «Και διδάσκει εμένα και όλους μας… Αυτή είναι η δύναμη του Μπρους».
Συντάκτης: Κυριακή Σεληνιωτάκη
Επιμέλεια κειμένου: Κατερίνα Κεχαγιά
Επιμέλεια κειμένου: Κατερίνα Κεχαγιά
