Υιοθεσία στην Ελλάδα: Συλλέξαμε όλα όσα ενδιαφέρεσαι να μάθεις

Ακούγοντας τη λέξη υιοθεσία στη χώρα μας, αυτόματα νιώθεις έναν κόμπο στον λαιμό καθώς εδώ και δεκαετίες, πληροφορούμαστε ότι υπάρχουν εκατοντάδες παιδιά σε νοσοκομειακά και άλλα ιδρύματα και αναρίθμητοι υποψήφιοι γονείς που λαχταρούν να τους προσφέρουν τη θαλπωρή μιας οικογένειας. Εντούτοις, απέναντί τους ορθώνεται ένα τείχος γραφειοκρατικών διαδικασιών που ενώ η πρόθεση είναι να διασφαλίσουν τα παιδί, καταλήγουν να του στερούν την προοπτική της αποϊδρυματοποίησης. Ωστόσο τα τελευταία χρόνια έχουν γίνει κάποια βήματα προόδου και είμαστε εδώ για να τα κωδικοποιήσουμε για σένα ή για όποιο αγαπημένο σου πρόσωπο επιθυμεί να ακολουθήσει το δρόμο της υιοθεσίας και άλλων εναλλακτικών μορφών της. Η νομοθεσία του 2018, με τις αλλαγές του Νόμου το 2020, επέφερε αλλαγές στον θεσμό της δημόσιας υιοθεσίας, ειδικότερα μέσω της ψηφιοποίησης της διαδικασίας, στο στάδιο των κοινωνικών υπηρεσιών.

Συγκεντρώσαμε λοιπόν για σένα τα βήματα για τη διενέργεια υιοθεσίας παιδιού:

1. Εγγραφή των υποψηφίων γονέων στα «Ειδικά Μητρώα Υποψήφιων Θετών Γονέων» που τηρούν οι αρμόδιες κοινωνικές υπηρεσίες

2. Σύνταξη κοινωνικής έκθεσης της αρμόδιας κοινωνικής υπηρεσίας, στην οποία βεβαιώνεται η καταλληλότητα του συγκεκριμένου υποψηφίου

3. Οι υποψήφιοι γονείς, υποχρεούνται να παρακολουθήσουν επιμορφωτικά σχετικά σεμινάρια

4. Αν οι γονείς περάσουν επιτυχώς τα παραπάνω στάδια, εγγράφονται στο Ειδικό Μητρώο Υποψήφιων Θετών και Ανάδοχων Γονέων, με αριθμό προτεραιότητας

5. Ο κοινωνικός λειτουργός των γονέων έρχεται σε επικοινωνία με τον κοινωνικό λειτουργό που έχει διεξάγει την κοινωνική έρευνα για το παιδί, για να διαπιστώσουν εάν υπάρχει συμβατότητα. Το χρονικό διάστημα μεταξύ της ηλεκτρονικής αίτησης του υποψήφιου θετού γονέα και αυτής της φάσης, υπολογίζεται στους 8 έως 12 μήνες

6. Για την ολοκλήρωση της διαδικασίας, οι υποψήφιοι γονείς πρέπει περαιτέρω μέσω του δικηγόρου τους, να υποβάλλουν αίτηση υιοθεσίας ενώπιον του Μονομελούς Πρωτοδικείου της διαμονής του ανηλίκου τέκνου με γνώμονα την αρχή της προστασίας του συμφέροντός του

Όσον αφορά στην υιοθεσία παιδιών από ξένες χώρες, απαιτείται σχετική γνωμοδότηση νομικού πλαισίου της υιοθεσίας της χώρας καταγωγής του αλλοδαπού μέρους, από το Ινστιτούτο Διεθνούς και Αλλοδαπού Δικαίου. Σε κάθε περίπτωση, δεν εγκρίνεται υιοθεσία ανηλίκου από πάσχοντες από κάποια απειλητική για την επιβίωσή τους ασθένεια.

Εάν αναρωτιέσαι τι σημαίνει ακριβώς η αναδοχή παιδιού που ακούμε συχνά και ποια είναι η διαφορά της από την υιοθεσία, σε πληροφορούμε ότι στην αναδοχή το παιδί δεν «υπάγεται» νομικά στους ανάδοχους γονείς, ωστόσο, μπορούν να το υιοθετήσουν ή να ζητήσουν ν’ αναλάβουν την επιμέλειά του ως εξέλιξη της σχέσης τους. Απώτερος στόχος με γνώμονα το συμφέρον του, είναι η επανένωσή του με τη φυσική του οικογένεια. Πάντως εάν καταλήξει το παιδί σε υιοθεσία, θα συνεκτιμηθεί η τοποθέτησή του σε ανάδοχη οικογένεια.
Επισημαίνουμε ότι εάν είσαι έγγαμος, άγαμος, χήρος ή διαζευγμένος μπορείς να υποβάλλειw αίτηση είτε για αναδοχή, είτε για υιοθεσία ενώ εάν έχεις συνάψει σύμφωνο συμβίωσης μπορείς να υποβάλλεις αίτημα μόνο για αναδοχή.

Τα βήματα αναδοχής είναι τα εξής:

1. Όσοι επιθυμούν να γίνουν ανάδοχοι γονείς υποβάλλουν αίτηση στον αρμόδιο φορέα.

2. Μετά από την υποβολή της αίτησης και την προσκόμιση των απαραίτητων δικαιολογητικών, ο φορέας διεξαγάγει κοινωνική έρευνα για να διαπιστωθεί η καταλληλότητα των υποψήφιων αναδόχων γονέων για την εγγραφή τους στο Μητρώο Υποψήφιων Αναδόχων Γονέων και διεξάγει ειδικό πρόγραμμα εκπαίδευσης.

3. Μετά και την επιτυχή ολοκλήρωση του προγράμματος εκπαίδευσης ο φορέας εγγράφει τους ενδιαφερομένους στο αντίστοιχο Εθνικό Μητρώο. Αμέσως μετά, οι ανάδοχοι γονείς μπορούν να καταθέσουν σχετική αίτηση στο πληροφοριακό σύστημα Αναδοχής-Υιοθεσίας.

Εντύπωση προκαλεί η επαγγελματική αναδοχή, ένας πολύ πρόσφατος θεσμός με Υπουργική Απόφαση μόλις το Φεβρουάριο του 2023, καθώς όπως έχει διαπιστωθεί, υπάρχει μια δυσκολία στην τοποθέτηση παιδιών με αναπηρία σε οικογένειες. Ουσιαστικά αποσκοπεί στο να ενισχύσει τον επαγγελματία ανάδοχο, ώστε να μπορέσει να ανταποκριθεί στη φροντίδα του παιδιού που αναλαμβάνει. Πρόκειται για παιδιά με πιστοποιημένο ποσοστό αναπηρίας. Κατάλληλοι, για να γίνουν ανάδοχοι, είναι οικογένειες που αποτελούνται από συζύγους ή ζευγάρια με σύμφωνο συμβίωσης, με ή χωρίς παιδιά ή μεμονωμένα άτομα, άγαμα ή διαζευγμένα ή σε χηρεία, με ή χωρίς παιδιά ή και συγγενείς εξ αίματος οποιουδήποτε βαθμού με το ανήλικο παιδί (συγγενική αναδοχή). Η μηνιαία αμοιβή του επαγγελματία αναδόχου ορίζεται στα 1.561,11 ευρώ και καταβάλλεται από τον ΟΠΕΚΑ. Ο υποψήφιος επαγγελματίας ανάδοχος παρακολουθεί τα αντίστοιχα προγράμματα επιμόρφωσης των υποψηφίων αναδόχων γονέων και επιπρόσθετα εξειδικευμένα εκπαιδευτικά προγράμματα.

Βέβαια ακόμα κι αν εκσυγχρονίστηκε κάπως το νομικό σύστημα, υπάρχουν πολλά περιθώρια βελτίωσης και χωρίς την ενημέρωση των πολιτών και την ευαισθητοποίησή τους, τα παιδιά θα συνεχίσουν να μεγαλώνουν σ’ ένα ιδρυματικό περιβάλλον. Τα παιδιά αυτά έχουν τις ίδιες ανάγκες αγάπης και φροντίδας, τις ίδιες επιθυμίες και αδυναμίες με όλα τα υπόλοιπα παιδιά, ας μην το ξεχνάμε αυτό. Η υιοθεσία δεν είναι ταμπού, είναι πράξη αγάπης κι ένα παιδί έχει πάντα τον τρόπο να στην επιστρέψει στο πολλαπλάσιο.

Χρήσιμες Πληροφορίες:

• Για τα απαιτούμενα δικαιολογητικά, σου παραθέτουμε τους Συνδέσμους:
Αίτηση για υιοθεσία τέκνου και απαιτούμενα δικαιολογητικά – Υπουργείο Υγείας (moh.gov.gr) και Αναδοχή / υιοθεσία παιδιού –  (www.gov.gr).

• Για να γίνεις επαγγελματίας ανάδοχος ή ανάδοχος ή θετός γονέας, μπορείς να υποβάλλεις ηλεκτρονικά την αίτησή σου, μέσω της διαδικτυακής πύλης https://www.anynet.gr/