Η ενδοοικογενειακή βία δεν αποτελεί ιδιωτικό αλλά κοινωνικό ζήτημα κι ο αγώνας για την καταπολέμησή της περνάει μέσα από τον γείτονα, το συγγενή, τον φίλο. Είναι πολύ σημαντικό, αν είσαι μάρτυρας τέτοιων γεγονότων, να γίνεις η φωνή του θύματος, γιατί αλλιώς γίνεσαι συνένοχος με τον δράστη.
Αν είσαι μάρτυρας σε τέτοια περιστατικά και σιωπήσεις, γίνεσαι συνυπεύθυνος για τον τραυματισμό ή και τον θάνατο ακόμη των θυμάτων, καθώς όσο ο δράστης παραμένει ατιμώρητος, επαναλαμβάνει τις ειδεχθείς πράξεις του, με μεγαλύτερη επιθετικότητα στο ίδιο θύμα ή και σε άλλα. Σε περίπτωση που αντιληφθείς ενδοοικογενειακή βία, μπορείς να την καταγγείλεις στο Κέντρο της Άμεσης Δράσης (100), να ενημερώσεις άμεσα το τοπικό Αστυνομικό Τμήμα ή τις εισαγγελικές αρχές ή να καλέσεις την 24ωρη τηλεφωνική γραμμή του Εθνικού Κέντρου Κοινωνικής Αλληλεγγύης (197) ή τη Γραμμή SOS 15900.
Σύμφωνα με την κα Μουρτζούκου, νομική σύμβουλο του Συμβουλευτικού Κέντρου Ελευσίνας του Δικτύου της Γενικής Γραμματείας Οικογενειακής Πολιτικής και Ισότητας των Φύλων (ΓΓΟΠΙΦ) «σε περίπτωση που κάποιος είναι αυτήκοος ή αυτόπτης μάρτυς κακοποιητικής συμπεριφοράς, τον προτρέπουμε να καλεί την αστυνομία ή επίσης και τα καινούρια τμήματα ενδοοικογενειακής βίας της αστυνομίας που λειτουργούν σε όλη την επικράτεια». Κι αν διστάζεις για λόγους προστασίας της δικής σου ασφάλειας, μάθε ότι η καταγγελία στην αστυνομία μπορεί να γίνει κι ανώνυμα. Αν υπάρχει κίνδυνος ζωής, πρέπει να επισημανθεί για να γίνει άμεση παρέμβαση.
Με τη δημοσιοποίηση που έχουν λάβει τα περιστατικά των γυναικοκτονιών, έχει αρχίσει ο κόσμος και θορυβείται. Ακούει ένα επεισόδιο στο διπλανό διαμέρισμα και φοβάται μήπως καταλήξει στον θάνατο. Η κοινωνία, δηλαδή, αρχίζει να αφυπνίζεται χωρίς αυτό να σημαίνει οτι αλλάζει έτσι εύκολα η παγιωμένη αντίληψη «τα εν οίκω μη εν δήμω». Η οποία αντίληψη φυσικά είναι εντελώς κενή σε θέματα βίας κι αποσιώπησής της.
Η εκπρόσωπος Τύπου της ΕΛΑΣ, Κωνσταντία Δημογλίδου, μιλώντας στην ΕΡΤ, πρόσφατα, ανέφερε: «Μόνο το πρώτο τετράμηνο του 2023, η ελληνική αστυνομία διαχειρίστηκε πάνω από 3.100 περιστατικά ενδοοικογενειακής βίας με θύματα γυναίκες. Και βαδίζουμε προς το 2024, ακόμη προς αναζήτηση ενός πλαισίου προστασίας των γυναικών, διεκδικώντας όσα θα έπρεπε να είναι αυτονόητα, δηλαδή οι γυναίκες να ακούγονται όταν καταγγέλλουν κακοποίηση. Όλες οι παραβιάσεις που διαπιστώσαμε στη συγκεκριμένη υπόθεση έχουν χαρακτήρα συστημικό.»
Οι οδηγίες που δίνει η Αστυνομία σε θύματα περιλαμβάνουν τις εξής κωδικοποιημένες οδηγίες:
• Κάλεσε το 100.
– Αν δεν μπορείς να μιλήσεις, στείλε γραπτό μήνυμα (sms) στο 100, με ακριβή διεύθυνση-ονοματεπώνυμο-είδος επείγουσας ανάγκης (π.χ. «κινδυνεύει η ζωή μου», «δέχομαι βία από τον/τη σύζυγό μου»).
– Εάν εσύ δεν μπορείς να επικοινωνήσεις με το 100, ζήτησε από κάποιον άλλον να ειδοποιήσει τις Αρχές για σένα (π.χ. από κάποιον οικείο ή το γιατρό σου).
– Αναζήτησε ιατρική περίθαλψη και πες στο γιατρό όλη την αλήθεια.
– Υπόβαλλε μήνυση στο πλησιέστερο Αστυνομικό Τμήμα ή στο πλησιέστερο Γραφείο Αντιμετώπισης Ενδοοικογενειακής Βίας, όπου υφίσταται.
– Για κατευθύνσεις κι οδηγίες, τηλεφώνησε ή στείλε μήνυμα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου (email) στις Υπηρεσίες Αντιμετώπισης Ενδοοικογενειακής Βίας της Ελληνικής Αστυνομίας, που βρίσκονται σε όλη την Επικράτεια ή για άμεση βοήθεια κάλεσε την άμεση δράση στο 112.
– Κάλεσε τη Γραμμή SOS 15900 της Γενικής Γραμματείας Δημογραφικής και Οικογενειακής Πολιτικής και Ισότητας των Φύλων, που απευθύνεται σε γυναίκες, για ψυχοκοινωνική στήριξη, νομική, συμβουλευτική και φιλοξενία σε ξενώνες. Επικοινωνία και μέσω e-mail: sos15900@isotita.gr
– Κάλεσε τη γραμμή του ΣΠΑΒΟ (Σύνδεσμος για την Πρόληψη κι Αντιμετώπιση της Βίας στην Οικογένεια) στο 1440
Σύμφωνα με την ψυχολόγο δρ. Κική Πετρουλάκη, πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Δικτύου κατά της Βίας, «Αν μια γυναίκα σου εκμυστηρευτεί ότι αντιμετωπίζει μια κακοποιητική και όχι μια απλώς κακή σχέση, μη δώσεις συμβουλές του τύπου: «Μη χαλάς το σπίτι σου, δεν έγινε και κάτι» και κυρίως μην επιρρίψεις σε εκείνη την ευθύνη, λέγοντάς της: «τα παιδιά σου δεν τα σκέφτεσαι;». Δε φταίει εκείνη που κακοποιείται και δεν έχει την αποκλειστική ευθύνη να σώσει τα παιδιά της, ενώ η ίδια απειλείται. Χρειάζεται βοήθεια. Τα σημάδια κινδύνου δεν είναι απαραίτητα συνδεδεμένα με τη σωματική βία, που προϋπάρχει, αλλά με την ελεγκτικότητα του ανθρώπου που κακοποιεί. Ως τρίτος, πρέπει να ρωτήσεις: «Πώς αισθάνεσαι; Μπορώ να κάνω κάτι για σένα;» κι όχι να της κουνήσεις το δάχτυλο. Μπορεί μια γυναίκα να μην είναι ακόμη έτοιμη να πει ότι κακοποιείται, το γεγονός, όμως, ότι τη ρωτάς σημαίνει ότι το είδες κι ότι είσαι εκεί για να κάνεις οτιδήποτε σου ζητηθεί».
Η Αντιπρόεδρος του ΚΕΘΙ, κα Αθανασία Ξεπαπαδάκου, εξηγεί τι είναι εκείνο που πρέπει να πεις τελικά για να βοηθήσεις μια γυναίκα που υφίσταται βία: «Να την ακούσεις, να αισθανθεί ασφάλεια, ότι υπάρχει ένας άνθρωπος που την καταλαβαίνει. Δε χρειάζεται να τη συμβουλέψεις, αυτόν τον ρόλο έχουν τα συμβουλευτικά κέντρα του δικτύου δομών του Κέντρου Ερευνών για Θέματα Ισότητας (ΚΕΘΙ) και της ΓΓΟΠΙΦ. Επίσης, μη μιλήσεις απαξιωτικά για τον δράστη, γιατί οι έρευνες δείχνουν πως στις περισσότερες περιπτώσεις οι γυναίκες είναι πεπεισμένες πως φταίνε εκείνες. Χρειάζεται πολύ μεγάλη λεπτότητα και προσοχή στους χειρισμούς, για να μην έχουμε το αντίθετο αποτέλεσμα.»
Όσο δεν καταγγέλλονται, οι δράστες, εισπράττουν το μήνυμα ότι μπορούν να κάνουν ό,τι θέλουν και να συνεχίζουν ατιμώρητοι, αρκεί να μην πάρουν τη ζωή από το θύμα τους. Πάρα πολλά άτομα θα σταματούσαν να κακοποιούνται αν το νομικό σύστημα αντιμετώπιζε την ενδοοικογενειακή βία ως ένα πολύ σοβαρό έγκλημα, επομένως, οι όροι προστασίας –είτε είναι περιοριστικοί όροι είτε ασφαλιστικά μέτρα– θα επιτηρούνταν και θα επιβάλλονταν. «Η κοινωνία επιβάλλεται να αποκτήσει μηδενική ανοχή απέναντι σε αυτά τα φαινόμενα» τονίζει η κα. Πετρουλάκη.
Εμείς σε προτρέπουμε να μετακυλήσεις το φόβο από το θύμα που υφίσταται την κακοποιητική συμπεριφορά, στον θύτη που πλέον θα καταγγέλλεται από τον μάρτυρα. Είναι σίγουρα μια δίκαιη αντιστροφή των συνεπειών ενός τέτοιου εγκλήματος. Τώρα ξέρεις τι πρέπει να κάνεις για να σώσεις το θύμα, τιμωρώντας τον δράστη και φυσικά, παραμένοντας κι εσύ ασφαλής!
Συντάκτης: Κυριακή Σεληνιωτάκη
Επιμέλεια κειμένου: Γιοβάννα Κοντονικολάου
Επιμέλεια κειμένου: Γιοβάννα Κοντονικολάου
