Είθισται όταν μιλάμε για ανθρώπινες σχέσεις και κυρίως για συντροφικές, να φανταζόμαστε πως για να λειτουργήσει μια σχέση χρειάζεται απαραίτητα η ενεργός συμμετοχή και των δύο ατόμων που την απαρτίζουν. Άλλωστε, όπως λέει και η αγγλική ιδιωματική φράση, «It takes two to tango», τονίζοντας την ανάγκη της αλληλεπίδρασης των ατόμων σε μια κατάσταση, ώστε ο χορός –στην κυριολεξία– να κυλήσει ομαλά, και μεταφορικά στην περίπτωση μας να μπορέσουν δύο άτομα να συνυπάρξουν αρμονικά. Δεν είναι ασυνήθιστο όμως να συναντάμε περιπτώσεις συντρόφων που ο ένας εκ των δύο φαίνεται να είναι πραγματικά παρών στη σχέση, ενώ ο άλλος φαντάζει λες και παίζει σε άλλο έργο, κατά προτίμηση μονόπρακτο.
Αν οι φράσεις «Πάμε όπου θες, ας δούμε όποια ταινία προτιμάς, ας φάμε ό,τι να ναι, δε με πειράζει, συμφωνώ με ό,τι προτείνεις» βρίσκονται συχνά στο λεξιλόγιό σου, αν δε θυμάσαι πότε ήταν η τελευταία φορά που συμμετείχες σε μια απόφαση, αν νιώθεις πως η εικόνα του εαυτού σου να εξωτερικεύει τα συναισθήματά του προς το ταίρι απέχει παρασάγγας από τη δική σου πραγματικότητα, κατά πάσα πιθανότητα ανήκεις στην κατηγορία του παθητικού συντρόφου.
Το γιατί υιοθέτησες τον ρόλο αυτό και οι λόγοι που σε ωθούν να λειτουργείς καθ’ αυτό τον τρόπο είναι εντελώς ξεχωριστό κεφάλαιο. Αν σε ενδιαφέρει όμως να καταφέρεις να αποβάλεις τον ρόλο του παθητικού δέκτη στον έρωτα, ακολουθούν 10 τρόποι με τους οποίους μπορείς να προσπαθήσεις να γίνεις πιο ενεργητικός στη σχέση σου.
1. Αναγνώρισε τη συμπεριφορά σου
Δε θα μπορούσε να λείπει από τη λίστα, καθώς αποτελεί βασική προϋπόθεση για αφύπνιση του ατόμου και κινητοποίησή του προς διαχείριση της δυσκολίας που αντιμετωπίζει. Πώς θα μπορούσες να προχωρήσεις στην επίλυση ενός προβλήματος αν δεν αντιληφθείς πως υπάρχει πρόβλημα να λύσεις;
2. Μίλα με τον εαυτό σου και τον σύντροφό σου
Εξωτερικεύοντας αυτό που σκέφτεσαι και αισθάνεσαι, παύει πλέον να βρίσκεται στην αφάνεια και το σκοτάδι του μυαλού σου και αντ’ αυτού το τοποθετείς στην επιφάνεια της πραγματικότητας. Πρώτα δίνεις τον χρόνο στον εαυτό σου να το ακούσει, να το επεξεργαστεί, να το καταλάβει και είναι πιο πιθανό να αντιληφθείς τα επιμέρους στοιχεία του προβλήματος. Συζητώντας το έπειτα και με το σύντροφό σου δίνεται η δυνατότητα να συζητήσετε και συνεπώς να τον έχεις με το μέρος σου σ’ όλο αυτό, δίπλα σου, κι όχι απέναντί σου.
3. Μπες στη θέση του άλλου
Σκέψου όσα σου προσφέρει ο σύντροφός σου και πώς σε κάνουν να αισθάνεσαι. Σκέψου πόσο όμορφα νιώθεις κάθε φορά που αυθόρμητα σε προσεγγίζει, πόσο ποθητός/ή αισθάνεσαι σε κάθε του άγγιγμα τη στιγμή που σε αγκαλιάζει. Κάθε φορά που κανονίζει ένα δείπνο, ένα ταξίδι σας, που νιώθεις ότι σε αγαπά και ότι σε νοιάζεται, γιατί δε στο λέει μόνο, αλλά σου το δείχνει έμπρακτα με χίλιους δυο τρόπους φροντίζοντας να το καταλαβαίνεις. Δεν είναι κρίμα κι άδικο να μην μπορεί και το ταίρι σου να αισθανθεί έτσι; Το αγαπάς και το δείχνεις με τον «δικό σου τρόπο». Αυτός ο τρόπος όμως είναι τόσο δικός σου που ο άλλος χρειάζεται εγχειρίδιο για να τον ανακαλύψει.
4. Περάστε περισσότερο χρόνο μαζί κάνοντας πράγματα που αρέσουν σε σένα
Αν υποθέσουμε πως πιθανός λόγος της μη ενεργούς συμμετοχής σου είναι η έλλειψη ενδιαφέροντος σε όσα προγραμματίζει το ταίρι, φρόντισε αυτό να αλλάξει. Όποιος κι αν είναι ο λόγος που σε κρατούσε μέχρι στιγμής πίσω, σκέψου ότι πρέπει να ζεις τη ζωή σου όπως θες και να κάνεις πράγματα που σε ευχαριστούν. Πρότεινε λοιπόν κάτι που θα σε χαροποιούσε περισσότερο, ώστε να περάσετε κατ’ αυτόν τον τρόπο χρόνο οι δυο σας. Δείχνοντας περισσότερο ενδιαφέρον, συμμετέχεις και πιο ενεργά στη σχέση.
5. Αν τα πράγματα πάρουν αρνητική τροπή, ταρακουνήσου
Αν δεν πάψεις να λειτουργείς παθητικά στη σχέση σου, η παθητικότητά σου –και κυρίως η παρατεταμένη– πιθανότατα θα αρχίσει να εκλαμβάνεται αρνητικά από το ταίρι. Ποιος θα το αδικούσε αν θεωρούσε πως έπαψες να ενδιαφέρεσαι ή πως δεν εκτιμάς όσα κάνει για σένα ή δεν ανταποδίδεις παρά τις προσπάθειές του; Σε κανέναν δεν αρέσει να τον θεωρούν δεδομένο. Μια τέτοια συνειδητοποίηση από μέρους του συντρόφου σου, ίσως και να ωθήσει στη δική του απομάκρυνση. Αν το ταίρι πάψει να ασχολείται, υπάρχει ο κίνδυνος να μην υπάρχει εν τέλει σχέση για την οποία θα μπορέσετε να προσπαθήσετε.
6. Βάλε εφικτούς στόχους
Θέσε μικρούς στόχους μέχρις ότου σου γίνουν συνήθεια και σου βγαίνουν αβίαστα. Ξεκίνα από τα απλά και μικρά. Αποφάσισε εσύ πού θα φάτε το Σάββατο, ή αγκάλιασε και φίλα το ταίρι σου πρώτος/η όταν θα ξαπλώσει το βράδυ στο κρεβάτι. Σιγά σιγά θ’ αρχίσεις να αισθάνεσαι πιο άνετα και να εξοικειώνεσαι με το να εκφράζεσαι ελεύθερα. Κανείς δε σου ζήτησε να κάνεις άλματα αυθημερόν. Εσύ επιλέγεις τον ρυθμό. Και κάθε φορά που το πετυχαίνεις, να την θεωρείς μια μικρή νίκη. Μην κοιτάς πόσο δρόμο έχεις ακόμα, κοίτα τον δρόμο που έχεις διανύσει, αναγνώρισε την προσπάθειά σου, νιώσε περήφανος και συνέχισε. Θα δεις ότι και το ταίρι σου θα το αναγνωρίσει και θα το εκτιμήσει δεόντως.
7. Συνειδητοποίησε ότι υπάρχει ισότητα στη σχέση
Αν είσαι άτομο που βάζεις τις προτιμήσεις του συντρόφου σου πάνω απ’ όλα θέλοντας πάντα να το χαροποιείς και καταλήγεις να μην έχεις λόγο σε ό,τι κάνετε μαζί, προβληματίσου. Είναι σαν να περιορίζεις την αξία σου στη σχέση και δε δίνεις στον εαυτό σου τη δυνατότητα της ευχαρίστησης. Μια τέτοια κατ’ επανάληψη συμπεριφορά, σιγά-σιγά αφαιρεί κάθε ίχνος δικού σου ενδιαφέροντος και χωρίς να το αντιληφθείς γίνεσαι απαθής και η στάση σου παθητική, καθώς εσύ δεν έχεις ποτέ κάτι να κερδίσεις και να προσμένεις.
8. Σταμάτα να είσαι τελειομανής
Αυτό συσχετίζεται έμμεσα με τον παθητικό ρόλο στη σχέση, καθώς το να είσαι τελειομανής συνοδεύεται κι από τον υποσυνείδητο φόβο του λάθους. Της λάθος επιλογής, λάθος άποψης, λάθος προσέγγισης προς τον σύντροφο, λάθος στιγμή για να πεις ή να κάνεις κάτι. Καταλήγεις έτσι να περιμένεις πάντα τη λεγόμενη κατάλληλη στιγμή που δεν έρχεται ποτέ και στο τέλος μένεις απλώς σε απραξία.
9. Όρισε τον σύντροφό σου υπεύθυνο των «παρασπονδιών» σου
Πολλές φορές οι άνθρωποι αδυνατούμε να δούμε τα λάθη και τα ελαττώματά μας καθώς πρώτον τα θεωρούμε σαν άρρηκτα κομμάτια του ποιοι είμαστε και συνεπώς ενδόμυχα είναι σαν να λέμε πως δεν μπορούμε να απαλλαγούμε από αυτά, και δεύτερον, τα εγωκεντρικά χαρακτηριστικά μας μάς κάνουν να πιστεύουμε πως είμαστε τέλειοι και ορθοί σε ό,τι κάνουμε. Σ’ αυτή την περίπτωση με το να πεις σε κάποιον ότι είναι παθητικός δεν τον βοηθάς να εντοπίσει το πρόβλημα. Μόνο όταν κάποιος μας υποδείξει με συγκεκριμένα παραδείγματα τι κάνουμε λάθος, μπορούμε να δούμε το θέμα από άλλη οπτική. Ζήτησε λοιπόν από τον σύντροφό σου να σου υποδεικνύει τις φορές κατά τις οποίες η στάση και συμπεριφορά σου υποδηλώνουν παθητικότητα. Έτσι σιγά-σιγά θα αρχίσεις να αντιλαμβάνεσαι τι ακριβώς εννοεί το ταίρι, ούτως ώστε να μάθεις να αναγνωρίζεις ποιες συμπεριφορές θα μπορούσες να τροποποιήσεις και να έχεις κάτι χειροπιαστό πάνω στο οποίο να μπορείς να δουλέψεις.
10. Ζήτησε τη βοήθεια ειδικού
Αυτό το αφήσαμε τελευταίο. Όχι γιατί είναι ντροπή ή γιατί πρέπει να θεωρείται η εσχάτη λύση, αλλά καθαρά και μόνο επειδή αναγνωρίζουμε πως κάτι τέτοιο, εκ πρώτης, ενδεχομένως να φαντάζει τρομακτικό για ένα άτομο που εδώ καλά-καλά δυσκολεύεται να εκφραστεί προς το ταίρι του, πόσο μάλλον σ’ έναν ξένο. Αν όμως αναγνωρίζεις πως υπάρχουν βαθύτεροι παράγοντες που σε εμποδίζουν, τότε σίγουρα ένα ειδικός, χρησιμοποιώντας επιστημονικές μεθόδους ψυχανάλυσης, θα μπορέσει να βοηθήσει. Δε χρειάζεται ούτε πίεση, ούτε άγχος. Όταν εσύ ο ίδιος νιώσεις έτοιμος/η, θα το κάνεις. Και μην ξεχνάς πως αν το επιθυμείς, δε χρειάζεται να περάσεις όλο αυτό μόνος/η, αλλά μπορείς να έχεις και τον σύντροφό στο πλάι σου.
Επιμέλεια κειμένου: Βασιλική Γ.