Έρχονται κάποιες στιγμές που θέλουμε να μιλήσουμε, να ζητήσουμε κάτι, να εξομολογηθούμε μια σκέψη ή μια πράξη μας. Οι λέξεις βρίσκονται στην άκρη της γλώσσας και μοιάζουν να απέχουν ελάχιστα απ’ το να κάνουν ένα βήμα να βγουν προς τα έξω, να διαχυθούν έτοιμες να φτάσουν στο άτομο που έχουμε απέναντί μας. Εκείνη την ώρα όμως, λες και κάποιος τις αρπάζει απότομα απ’ το πόδι, επιστρέφουν με ταχύτητα φωτός εκεί απ’ όπου ήρθαν, στο μυαλό, μένοντας απλές ανέκφραστες σκέψεις που διστάσαμε να ξεστομίσουμε.
Βλέπεις, το άτομο απέναντί σου δεν είναι όποιο κι όποιο, είναι ένα πρόσωπο δικό σου, πολύ αγαπημένο. Αυτό που ήθελες να πεις δεν ήταν εύκολο ούτε απλό. Οξύμωρο θα έλεγε κανείς αν σκεφτείς την άνεση και την οικειότητα που έχεις με δικά σου πρόσωπα, στοιχεία που σε κάνουν λιγότερο διστακτικό όταν πρόκειται να εκφραστείς. Στην προκειμένη όμως σε άγχωσε η έκθεση εαυτού, έβαλες μπροστά τον εγωισμό, φοβήθηκες μην πληγώσεις τον άλλο. Εξάλλου, κανείς δε θέλει να απογοητεύει και να στενοχωρεί εκείνους που νοιάζεται. Τι διστάζουμε, λοιπόν, να πούμε σ’ όσους αγαπάμε πολύ;
1. Ότι έχουν άδικο
Οι δικοί μας άνθρωποι είναι συνήθως «Θεοί» στα μάτια μας. Δεν κάνουν λάθη, δεν έχουν άδικο, είναι σωστοί κι ηθικοί. Πόσο εύκολα τους λέμε, λοιπόν, ότι σε συγκεκριμένη περίσταση ήταν φάουλ ή επισημαίνουμε πως ο τρόπος που εκφράστηκαν ήταν αντικειμενικά άδικος; Τα πάντα ξεκινάνε απ’ το πόσο έτοιμοι είμαστε εμείς να παραδεχτούμε πως όσο κι αν τους έχουμε σε βάθρο θα υπάρξουν στιγμές που η συμπεριφορά τους θα κρύβει κάποια σφάλματα.
2. Ότι φοβόμαστε μήπως τους χάσουμε
Όταν αγαπάμε κάποιον πολύ, αναπόφευκτα έρχονται στο μυαλό σκέψεις μήπως για κάποιο λόγο τον χάσουμε. Η έγνοια αυτή μας κάνει κατά κάποιο τρόπο ευάλωτους κι εκτεθειμένους στα πρόσωπα που αγαπάμε. Γι’ αυτό, ενώ ξέρουμε τη σημασία τους για εμάς, διστάζουμε να δείξουμε πως είναι πολύτιμα κι αναντικατάστατα, πόσο μάλλον να το πούμε ξεκάθαρα, λες κι αν ακουστεί το σύμπαν θα συνωμοτήσει να εκπληρωθεί η προφητεία μας.
3. Ευχαριστώ και συγγνώμη
Οι δύο αυτές λέξεις δείχνουν κατανόηση, εκτίμηση, μετάνοια. Όσο εύκολα μπορούμε να τις πούμε σε ξένους, άλλο τόσο δύσκολο μας είναι να τις ξεστομίσουμε στα άτομα που αγαπάμε, γιατί στους δικούς μας έχουν μεγαλύτερη σημασία. Αμέσως αποκτούν άλλη βαρύτητα, μια κατάσταση μονιμότητας, ειλικρινούς παραδοχής, ενώ ο εγωισμός μπορεί να μη μας επιτρέπει να τις χρησιμοποιήσουμε γιατί είναι σαν δίνουμε στα άτομα αυτά επιπλέον εξουσία πάνω μας.
4. Ότι τους έχουμε ερωτευτεί
Αυτό φυσικά αφορά φίλους ή γνωστούς που αρχίσαμε από κάποια φάση και μετά να βλέπουμε ερωτικά. Ο δισταγμός προέρχεται καθαρά από φόβο έκθεσης και ανησυχία πως δε θα βρούμε την ανταπόκριση που περιμένουμε, κάτι που μπορεί να φέρνει τα πάνω κάτω στις ισορροπίες στη μεταξύ μας σχέση. Πόσο εύκολο είναι να παραδεχτείς σε κάποιον πως τα αισθήματά σου άλλαξαν, όταν ξέρεις πως η δήλωση αυτή μπορεί να έχει συνέπειες;
5. Πως δε θέλουμε να είμαστε πια μαζί
Πέρα απ’ το να νιώθουμε ερωτευμένοι, υπάρχει και η περίπτωση που μπορεί να μη θέλουμε να είμαστε πια με τον συγκεκριμένο άνθρωπο. Ίσως θέλουμε να ξεφύγουμε απ’ τη ρουτίνα ή μπορεί να ψάχνουμε λίγο χρόνο με τον εαυτό μας που η σχέση δε μας προσφέρει. Αν ακόμη αγαπάμε και νοιαζόμαστε το συγκεκριμένο πρόσωπο, είναι λογικό να μη θέλουμε να το πληγώσουμε, γι’ αυτό και συχνά αναβάλλουμε το να εκφράσουμε τα αληθινά μας αισθήματα.
6. Ότι έχουν καταντήσει κουραστικοί
Φυσικά είμαστε εκεί για να ακούμε τους ανθρώπους που αγαπάμε και να τους συμπαραστεκόμαστε. Όμως υπάρχει μια λεπτή γραμμή που κάποτε οι δικοί μας ξεπερνούν, κι από εκεί και μετά επαναλαμβάνονται και γίνονται κουραστικοί δοκιμάζοντας τις αντοχές μας. Ναι, μπορεί να μη θέλουμε να λέμε συνέχεια τα ίδια και τα ίδια, ειδικά όταν πρόκειται για ζητήματα που είτε συζητήσεις μια φορά είτε δέκα θα καταλήξεις στο ίδιο συμπέρασμα, ποιος όμως τους αποπαίρνει στην πράξη;
7. Πως κάποιοι άλλοι δεν τους εκτιμούν πραγματικά αλλά τους εκμεταλλεύονται
Πόσο εύκολα λέμε τον άλλο έμμεσα χαζό; Αν του πούμε πως κάποια πρόσωπα που έχει επιλέξει στη ζωή του μάλλον δε θα έπρεπε να βρίσκονται εκεί, είναι σαν να του λέμε πως δεν κάνει τις κατάλληλες επιλογές και πως εμείς ξέρουμε καλύτερα το καλό του. Άσε που μπορεί να πιστέψει πως τα κίνητρα είναι εγωιστικά μας ή πως μας έπιασαν οι ζήλιες μην και μοιραστούμε τον δικό μας άνθρωπο. Είναι δύσκολο, λοιπόν, να πεις σε κάποιον που αγαπάς πως κάποιος άλλος δεν έχει ανάγκη τον ίδιο αλλά το βόλεμα που του προσφέρει.
8. Ότι θέλουμε να μείνουμε μόνοι
Όταν πρόκειται για ανθρώπους που αγαπάμε πραγματικά, πιθανότατα να μην είναι μία ή δύο οι φορές που έχουμε βάλει τις δικές τους ανάγκες πάνω από τις δικές μας. Υπάρχουν όμως και φάσεις που κυριολεκτικά δε θέλουμε να δούμε ή να ακούσουμε κανέναν και θα προτιμούσαμε να τα κλείσουμε όλα για λίγο. Ενώ σκεφτόμαστε πως λογικά θα μας καταλάβουν, παράλληλα νιώθουμε κάπως ενοχικά και πιστεύουμε πως αν τους ζητήσουμε χώρο θα νιώσουν πως τους αγνοούμε, δεν τους θέλουμε ή τους απομακρύνουμε.
9. Εκείνα για τα οποία ντρεπόμαστε
Μπορεί να υπάρχει κάτι μεμπτό, κάτι που κάναμε και για το οποίο αισθανόμαστε ντροπή. Κάτι τέτοιο δεν το εκμυστηρευόμαστε εύκολα σ’ έναν άνθρωπο που αγαπάμε, μας αγαπά και ξέρουμε ότι μας εκτιμά ιδιαίτερα, διότι φοβόμαστε πως θα πέσουμε στα μάτια του και θα είμαστε πια λιγότερο σημαντικοί στη ζωή του. Άσε που κάποιες φορές φοβόμαστε μη μαθευτεί και σε τρίτους ό,τι κάναμε και μετά δυσκολευόμαστε ν’ αποφύγουμε τα αδιάκριτα βλέμματα.
10. Ότι τους προδώσαμε
Μπορεί να υπάρχουν πράγματα που ξέρουμε εξαρχής πως θα πληγώσουν τον άλλο, πως από μεριάς του θα θεωρηθούν μια μορφή προδοσίας. Απ’ τη μία οι τύψεις μας κατακλύζουν και μας ωθούν στο να αντικρίσουμε κατάματα τον άλλο και να αποκαλύψουμε την αλήθεια, απ’ την άλλη δε θέλουμε να βάλουμε μόνοι μας τα χεράκια μας και να βγάλουμε τα ματάκια μας. Και ποιον δε τον λούζει κρύος ιδρώτας μπροστά στη σκέψη ν’ αποκαλύψει πως έχει κάνει πατάτα και δε φέρθηκε σωστά σε πρόσωπο που αγαπά;
11. Τι έχουμε ανάγκη
Μπορεί να θέλουμε μια διευκόλυνση απ’ τη μαμά μας, μια χάρη από έναν φίλο ή τον σύντροφό μας. Συνήθως σκεφτόμαστε διπλά και τριπλά πριν το ζητήσουμε, γιατί προτιμούμε να μη βάλουμε τους άλλους σε επιπλέον κόπο για δική μας βολή κι εξυπηρέτηση. Ακριβώς επειδή ξέρουμε ότι μας αγαπούν και μας νοιάζονται -και κατά πάσα πιθανότητα ό,τι κι αν ζητήσουμε δε θα πουν όχι- δε θέλουμε να νιώσουν έστω για μια στιγμή πως κάνουμε κατάχρηση της καλοσύνης τους.
12. Εκείνα τα πιο προκλητικά που έχουμε στο μυαλό μας
Αναφερόμαστε σε περιπτώσεις που επιθυμούμε να δοκιμάσουμε κάτι καινούριο, κάτι πέρα απ’ τα συνηθισμένα, στο κρεβάτι με το ταίρι, αλλά διστάζουμε να το προτείνουμε επειδή δεν ξέρουμε πώς θα το πάρει, αν θα το θέλει ή αν θα σοκαριστεί. Μπαίνει στη μέση ο φόβος πως δίνοντας πρόσβαση στον εσωτερικό μας κόσμο και σε πράγματα που γνωρίζουμε μόνο εμείς, παραθέτουμε ανοιχτά και προς σχολιασμό τις πιο περίεργες και προσωπικές μας σκέψεις.
13. Πως κάτι που έκαναν σηκώνει βελτίωση
Ναι, ήταν αρκετά καλοί, θα μπορούσαν όμως να ‘ναι και καλύτεροι. Ό,τι κι αν είναι αυτό με το οποίο ασχολήθηκαν, παρ’ όλο που ξέρουμε πως η εποικοδομητική κριτική μόνο επιβοηθητικά μπορεί να λειτουργήσει, δε λέμε εύκολα πως θα μπορούσαν να βελτιωθούν ή να κάνουν κάποιες αλλαγές. Συνήθως αρκούμαστε σε ένα απλό μπράβο και διστάζουμε να τους στεναχωρήσουμε, γιατί φοβόμαστε μήπως τα λεγόμενά μας κλονίσουμε την αυτοπεποίθησή τους.
14. Πως γίνονται χειριστικοί/παθητικοί
Δε γίνεται να επιλέγουν μονίμως αυτοί πού θα φάμε, πότε θα πάμε εκδρομή, να βγάζουν το πρόγραμμα κι εμείς να ακολουθούμε, χωρίς να μας πέφτει λόγος. Ούτε και γίνεται να μη δίνουν σημασία, να μην ασχολούνται και ν’ αφήνουν εμάς να παίρνουμε τις όποιες αποφάσεις αφορούν αμφότερους. Επειδή όμως θέλουμε να περάσουμε καλά και να μη δημιουργηθούν προστριβές και εντάσεις, το προσπερνάμε και διστάζουμε να το κάνουμε θέμα.
15. Πως μια συνήθειά τους μας σπάει τα νεύρα
Καλοί κι άγιοι οι αγαπημένοι μας, αλλά με κουσούρια (όπως όλοι άλλωστε). Κάποια από αυτά περνούν απαρατήρητα, κάποια άλλα πάλι μας σπάνε τα νεύρα σε τέτοιο βαθμό που παλεύουμε μέσα μας να μην την πούμε στον άλλο. Κι ας θέλουμε εκείνη την ώρα να ξεσπάσουμε, να πούμε πόσο μας εκνευρίζει αυτό που κάνει, να απομακρυνθούμε ή ακόμα και να βάλουμε τις φωνές για τα βγάλουμε από μέσα μας. Βέβαια, μπορούμε να το πούμε πλαγίως, μπας και το πρόσωπο πάρει το μήνυμα χωρίς παρεξηγήσεις.
16. Πως ο εγωισμός τους μόλις χτύπησε κόκκινο
Υπάρχουν περιπτώσεις που αγαπημένα μας πρόσωπα μονοπωλούν τον χρόνο μας, που θέλουν να ασχολούμαστε μονάχα μαζί τους και με δικά τους θέματα. Έμμεσα κι άμεσα αποζητούν την προσοχή μας και επιδιώκουν να τους δώσουμε σημασία, ενώ συμπεριφέρονται λες κι είναι οι μοναδικοί κι πιο σημαντικοί άνθρωποι στον πλανήτη. Ακόμα κι αν εμάς μας απασχολεί κάτι σημαντικό την ίδια στιγμή, πολλές φορές φαίνεται να μη δίνουν καν σημασία και να το θεωρούν ανούσιο μπροστά στο δικό τους πρόβλημα.
17. Άσχημα νέα
Κανείς δε θέλει να είναι εκείνος που θα μεταφέρει άσχημα νέα σ’ έναν πολύ δικό του άνθρωπο. Ο αφόρητος πόνος και η στεναχώρια που γνωρίζουμε ότι θα προκαλούσε ένα τέτοιο μαντάτο -μπορεί να αφορά θάνατο, ατύχημα, αρρώστια, απιστία, ή οτιδήποτε άλλο είναι ικανό να φέρει αναστάτωση- μας κάνει να μπλοκάρουμε και να διστάζουμε να το πούμε. Εδώ, όντως πρέπει να προσέξουμε τον τρόπο που θα μεταφέρουμε ένα άσχημο μήνυμα, ώστε να περιορίσουμε όσο το δυνατόν το σοκ, και να σταθούμε δίπλα στο άτομο για να το στηρίξουμε.
18. Πως αυτό που φοράνε δεν τους κολακεύει καθόλου
Δε μιλάμε φυσικά για περιπτώσεις body shaming. Όλοι γνωρίζουμε πως υπάρχουν φορές που μια συγκεκριμένη ενδυμασία αντικειμενικά δεν ταιριάζει στο αγαπημένο μας άτομο. Αυτό δεν έχει να κάνει απαραίτητα με τις αναλογίες του, μπορεί να μην αντιποκρίνεται στην προσωπικότητά του, να δείχνει ξένο πάνω του, να μην μπορεί να το υποστηρίξει. Εκεί, το ωμό «δε σου πάει» αντικαθίσταται από ένα διστακτικό «μια χαρά είναι(!)» για να μην πληγώσουμε τον άλλο. Μήπως να λέγαμε τη γνώμη μας;
19. Πως πρέπει να συγυρίσει το σπίτι
Εύλογα θα αναρωτηθεί κανείς, αν δεν το πει αυτό ένας δικός σου άνθρωπος ποιος θα στο πει; Σύμφωνοι, αλλά πώς λες στον άλλο ότι ουσιαστικά έχει βρομίσει ο χώρος του, ότι ζει σ’ ένα αχούρι, ότι πρέπει να κάνει κάτι επειγόντως, πρωτίστως για τη δική του σωματική και ψυχική υγεία; Όπως και να το κάνουμε, όσο ειλικρινές κι αν είναι, είναι κάτι αρνητικό που σερβίρουμε κατάμουτρα στον άλλο και ως ένα βαθμό αποτελεί προσβολή.
20. Πως περιμένουμε τα δανεικά μας
Είναι η φάση που καλούμαστε να βγάλουμε το φίδι από την τρύπα και να κάνουμε την άβολη «τυχαία» αναφορά σε εκείνο το βιβλίο, την τσάντα, το παλτό, τα λεφτά που είναι δικά μας και βρίσκονται ακόμη στην κατοχή του, ελπίζοντας πως αυτό θα είναι αρκετό για να θυμηθεί ο άλλος πως δεν του τα δωρίσαμε. Επειδή είναι δικός μας άνθρωπος δε σημαίνει πως είμαστε και πρόθυμοι να παραγραφούν οι όποιες οφειλές απ’ τη στιγμή που οι καλοί λογαριασμοί κάνουν τους καλούς φίλους.
Συντάκτης: Άννα Μετόχη
Επιμέλεια κειμένου: Βασιλική Γ.
Επιμέλεια κειμένου: Βασιλική Γ.
