Μ’ έναν κυκλοθυμικό όλα είναι μια περιπέτεια

Θυμάσαι εκείνη τη φορά που είχες σχεδιάσει τις τέλειες διακοπές και λόγω διαβολικών συγκυριών δεν κατάφερες ποτέ να πας; Θυμάσαι πόσο ευτυχισμένος και μετά πόσο απογοητευμένος ήσουν; Όταν συμβαίνει κάτι απρόσμενο  είναι φυσιολογικό να αλλάζει απότομα κι η διάθεσή μας. Το ζήτημα είναι ότι υπάρχουν άνθρωποι στους οποίους αυτή η αλλαγή γίνεται συχνά, ανεξαρτήτως συνθηκών κι εξωτερικών παραγόντων, είναι έντονη και διαρκής, επηρεάζοντας όλους τους τομείς της ζωής τους.

Με όρους ψυχολογίας, η κυκλοθυμία –που προέρχεται απ’ τις λέξεις «κύκλος» και «θυμός» (διάθεση)– ανήκει στην κατηγορία των ήπιων διαταραχών διάθεσης και χαρακτηρίζεται από έντονες ψυχικές εναλλαγές, που προέρχονται απ’ το ίδιο το άτομο και συχνά γίνονται αντιληπτές ως στοιχεία της προσωπικότητάς του. Οι αιτίες εμφάνισης της κυκλοθυμίας δεν έχουν ακόμη αναγνωριστεί, ωστόσο υπάρχουν πολλές μελέτες που υποστηρίζουν τη συμβολή γενετικών παραγόντων. Αυτό που την χαρακτηρίζει είναι οι διακυμάνσεις στη διάθεση, που εκτείνονται από σύντομες περιόδους ήπιας κατάθλιψης σε περιόδους ευφορίας και το αντίστροφο, κι οι περίοδοι αυτές διαφέρουν σε διάρκεια, σοβαρότητα και συμπτωματολογία. Στην ακραία της μορφή η κυκλοθυμία μπορεί να εξελιχθεί σε διπολική διαταραχή.

Τόσο κατά τις περιόδους κατάθλιψης όσο και κατά τις περιόδους υπομανίας, κύριο σύμπτωμα που χαρακτηρίζει τον κυκλοθυμικό είναι η ευερεθιστότητα. Πώς είναι, όμως, να ζεις μέσα σε μια σχέση που το έτερον ήμισυ είναι κυκλοθυμικό κι η διάθεσή του μοιάζει με ασανσέρ σε πολυσύχναστο κατάστημα απ’ τα πολλά πάνω-κάτω; Πώς είναι εκεί που κάθεστε ήσυχα-ήσυχα στον καναπέ, ξαφνικά να αρχίζει να φωνάζει με μια εντελώς ανούσια αφορμή; Ή εκεί που είστε έτοιμοι για ξέφρενο πάρτι μέχρι πρωίας, να αποφασίζει ότι θέλει να μείνει σπίτι και να μη βλέπει κανέναν;

Το να ζεις με έναν κυκλοθυμικό είναι ίσως μια έκπληξη. Ξυπνάς το πρωί και δεν ξέρεις τι να περιμένεις. Ένα μυστήριο, περιπετειώδες και σίγουρα όχι ασφαλές παιχνίδι. Όλα μπορούν ν’ ανατραπούν στο λεπτό, κι αυτό γιατί η διάθεση του κυκλοθυμικού αλλάζει πολύ εύκολα κι επηρεάζεται τρομερά απ’ το καθετί, προφανώς επειδή το αντιλαμβάνεται ως κάτι πολύ μεγάλο, είτε τραγικό είτε πολύ ευχάριστο, χωρίς να μπορεί να κατανοήσει γιατί συμβαίνει όλη αυτή η αλλαγή. Οι περισσότεροι δεν αντιλαμβάνονται καν ότι είναι κυκλοθυμικοί ή δε θεωρούν ανησυχητική μια τέτοια συμπεριφορά.

Συνήθως αυτοί που το ανακαλύπτουν πρώτοι είναι τα κοντινά τους πρόσωπα που βιώνουν την γκρίνια, τα παράπονα, τον θυμό, τα μούτρα ή τις εναλλαγές στη διάθεσή τους με το παραμικρό. Αν έχεις έναν κυκλοθυμικό στο στενό σου περιβάλλον θα έχεις νιώσει πώς είναι να έχεις να κάνεις με έναν ασταθή άνθρωπο που δεν ξέρεις τι διάθεση θα ‘χει την επόμενη στιγμή. Πέρα, όμως, απ’ την ενόχληση και τη δυσφορία που προκαλεί η συμπεριφορά αυτή, ίσως το πιο ψυχοφθόρο είναι ότι δεν ξέρεις τι μπορείς να κάνεις για να τον ικανοποιήσεις. Σίγουρα δεν είναι εύκολα διαχειρίσιμη η τάση του αυτή, αν όμως ο άνθρωπος αυτός είναι σημαντικός για ‘σένα, καταλαβαίνεις ότι πρόκειται για στοιχείο του χαρακτήρα του και το αποδέχεσαι.

Μαθαίνεις σιγά-σιγά να τον διαβάζεις, ν’ ανέχεσαι κι ίσως ακόμα και να προβλέπεις τις αντιδράσεις του. Ξέρεις ότι μπορεί ανά πάσα στιγμή να εκραγεί κι είσαι προετοιμασμένος να τον αντιμετωπίσεις με ψυχραιμία. Συνηθίζεις κάπως το ότι μπορεί εκεί που μιλάτε, ξαφνικά να εξαφανιστεί και να επανέλθει μετά από ώρες, χωρίς ποτέ να ζητήσει συγγνώμη ή να δώσει εξηγήσεις γι’ αυτήν την αλλοπρόσαλλη συμπεριφορά. Αντιλαμβάνεσαι ότι δεν καταλαβαίνει τι κάνει. Έτσι, ξέρεις ότι μπορεί στην έξαρση του ενθουσιασμού του να ξοδέψει μια περιουσία σε ένα σαββατοκύριακο στη Μύκονο και μετά να πέσει σε κατάθλιψη για ένα μήνα.

Το βασικό που οφείλεις να κατανοήσεις, αρχικά, είναι πως όλη αυτή η συμπεριφορά δεν είναι σκηνοθετημένη, δεν είναι μια στρατηγική σε στιλ σκωτσέζικου ντους, με σκοπό να σε κάνει να κολλήσεις μετατρέποντας τον εγκέφαλό σου σε ωρολογιακή βόμβα, έτοιμη να εκραγεί. Είναι απλά ένα στοιχείο του χαρακτήρα ενός ανθρώπου που αν τον θες στη ζωή σου δεν έχεις άλλη επιλογή απ’ το να το ανεχτείς. Το πρόβλημα, βέβαια, είναι ότι όσο πιο πολύ υπομένεις τα ψυχολογικά ξεσπάσματα και σκαμπανεβάσματα, χωρίς να αντιδράς βάζοντας κάποια όρια, τόσο πιο πολύ ο κυκλοθυμικός παγιώνει τη συμπεριφορά του.

Τα όρια, λοιπόν, είναι το χρυσό κλειδί της επιβίωσης με έναν κυκλοθυμικό. Καταρχάς, πρέπει να συνειδητοποιήσει ότι είναι ένα πρόβλημα. Ίσως όχι πάνω σε μια έκρηξή του αλλά σε μια ήρεμη στιγμή, εξηγείς πως αυτό το χαρακτηριστικό επηρεάζει, στενοχωρεί κι ενοχλεί τους άλλους, κι ειδικά εσένα. Μπορεί να μην είναι κάτι που το ‘χει επιλέξει, αλλά πρέπει να κάνει κι αυτός κάτι να βοηθήσει τον εαυτό του κι όσους συναναστρέφεται. Αν δε θέλει να προσπαθήσει να το περιορίσει, δεν είσαι υποχρεωμένος να το ανέχεσαι. Δεν πρέπει να πέσεις στην παγίδα να συγχωρείς αδιαμαρτύρητα κάθε αρνητική, ακραία κι αδικαιολόγητη συμπεριφορά του. Κάνει κακό και στους δυο σας. Η συζήτηση με έναν ειδικό θα φανεί σίγουρα χρήσιμη.

Βέβαια, για να ‘μαστε δίκαιοι και να μην εστιάζουμε μόνο στα πιο σκοτεινά σημεία του χαρακτήρα τους, στις καλές τους φάσεις οι κυκλοθυμικοί μας είναι οι πιο φανταστικοί άνθρωποι του κόσμου. Θα σε πάρουν ξαφνικά για ένα ταξίδι αστραπή ή θα σου κάνουν μέσα στη μέρα μια έκπληξη, κι αν αφεθείς στον παρορμητισμό τους θα δημιουργήσεις σίγουρα πολλές καλές αναμνήσεις.

Η ζωή με κυκλοθυμικούς ανθρώπους δεν είναι εύκολη και μπορεί να γίνει εξουθενωτική για την ψυχολογία σου. Αυτό το πάνω-κάτω ζαλίζει κάποια στιγμή κι αποσυντονίζει. Μπορεί, όμως, να γίνει κι άκρως ενδιαφέρουσα. Αν είσαι το control freak θα σε διδάξει πως τίποτα δεν ελέγχεται στο απόλυτό του κι αν είσαι cool θα απολαύσεις τις ανατροπές μαζί του.

Σίγουρα, όμως, με αισιοδοξία, πίστη, και κοινή προσπάθεια μπορείτε να τα καταφέρετε, έτσι ώστε το τρενάκι roller coaster να αποτελέσει το αγαπημένο σας παιχνίδι κι ας γίνετε μούσκεμα περνώντας τη λίμνη με το τεχνητό νερό χωρίς αδιάβροχο.