Τα reality show με σεφ και οι εκπομπές μαγειρικής, εδώ και καμιά πενταετία, δίνουν και παίρνουν στην ελληνική τηλεόραση. Έχουν βαλθεί να μας μάθουν οξύτητες, υφές και πώς είναι για εκείνους το σωστό και μοντέρνο φαΐ. Πάπιες, εστραγκόν κι άλλα τόσα υλικά, που το όνομά τους ούτε να προφέρουμε δεν μπορούμε. Το ψήσιμο της μπριζόλας δεν είναι πια ένα απλό ψήσιμο, είναι ολόκληρη διαδικασία ―μεταξύ μας, ώρες-ώρες το ζώο στο πιάτο μόνο που δε σου μιλάει απ’ το πόσο ωμό είναι― που στο τέλος μας κάνει να πονοκεφαλιάζουμε κι όχι ν’ απολαμβάνουμε το φαΐ, το οποίο στο κάτω-κάτω είναι και ιερό.
Τι να μας πουν όλα αυτά τα φαγητά όμως, όταν έρχεται η στιγμή να γευτείς τα φαγητά της γιαγιάς και της μαμάς. Το σπίτι θα μυρίσει με αναμνήσεις. Εδώ οι μνήμες αποκτούν υπόσταση και η γεύση δεν είναι απλώς μια αίσθηση, αλλά είναι ένα πραγματικό ταξίδι στην παιδική ηλικία που φυσικά συνδυάζεται με το στομάχι, όπως κάθε ελληνική παράδοση.
Ως λαός πρέπει να παραδεχτούμε ότι λίγο-πολύ όλες μας οι παραδόσεις γυρίζουν γύρω απ’ το φαΐ. Οπότε πώς είναι δυνατόν να μην αγαπάμε τη μαγειρική της γιαγιάς και της μαμάς; Φαγητά, όπως τα μελομακάρονα, οι κουραμπιέδες, οι λαγάνες, η βασιλόπιτα, το αρνί, το κοκορέτσι, η μαγειρίτσα έχουν την τιμητική τους τις ανάλογες στιγμές του χρόνου. Δεν είναι λοιπόν μόνο θέμα γεύσης ―αυτή για εμάς θα είναι πάντα η καλύτερη― αλλά και πώς οι μνήμες μας συνδυάζονται με τις αγαπημένες μας γεύσεις και τους αγαπημένους μας ανθρώπους. Αυτός είναι ένας απ’ τους πιο ισχυρούς συνδέσμους που διαμορφώνονται και κάνει το φαγητό αυτό αναντικατάστατο.
Ποιο είναι το καλύτερο παστίτσιο ή μουσακάς; Της μαμάς μας. Ναι, σωστά. Αλλά ποιας μαμάς είναι το καλύτερο; Της δικής μας. Πάλι σωστά. Σ’ αυτήν την ερώτηση όλες οι μαμάδες είναι κερδισμένες. Κάθε μαμά το κάνει τέλειο. Άλλη με περισσότερη μπεσαμέλ άλλη με λιγότερη, άλλη με πιο πικάντικο κιμά άλλη με πιο ελαφρύ. Όλες όμως το κάνουν το ίδιο καλό, γιατί καθένα απ’ αυτά συνδέεται με τις μνήμες μας.
Ποιες είναι οι καλύτερες πατάτες τηγανητές; Μα της δικιάς μας γιαγιάς φυσικά. Πατάτες μεγάλες, μικρές, ξεροψημένες ή όχι είναι το κατάλληλο συνοδευτικό για όλα τα φαγητά, είτε είναι κοκκινιστό είτε είναι ψητό. Είναι αυτές οι πατάτες που έχουν την πιο γλυκιά γεύση και πάντα θα τις ζητάμε απ’ τη γιαγιά μας κι εκείνη θα μας τις φτιάχνει με τη μεγαλύτερη ευχαρίστηση. Όμως ποτέ ένα πιάτο δε θα είναι αρκετό. Η γιαγιά θα κάθεται πάνω απ’ το τηγάνι, σαν να μαγειρεύει για ένα τιμητικό πρόσωπο, βγάζοντας 3 και 4 πιατέλες πατάτες για όλους, όσοι κάθονται στο τραπέζι της. Ποτέ δεν θα την ακούσεις να δυσανασχετεί όμως. Η χαρά της θα είναι η ευχαρίστησή μας.
Γιαγιά και μαμά αναλαμβάνουν, λοιπόν, εδώ και χρόνια τα ηνία κάθε οικογένειας. Είναι αυτές που με τα φαγητά και την αγάπη που βάζουν μέσα σ’ αυτά θα μας ποτίσουν με γεύσεις αξέχαστες μέχρι τα βαθιά μας γεράματα. Είναι όλες τους νικήτριες και κανένας σεφ, όσους χρυσούς σκούφους κι αστέρια να έχει, δε θα τις ξεπεράσει πραγματικά.
Στην καρδιά μας θα έχουν πάντα την πρώτη θέση.
Επιμέλεια κειμένου: Αναστασία Νάννου